محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان پنجشنبه هفته گذشته و بر پایه فتوای علمای مذهبی افغانستان، اظهار کرد که از ۲۷ رمضان تا عید فطر آتش بس یکجانبه در مقابل طالبان اعلام میکند.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:وی در یک پیام ویدیویی به نیروهای امنیتی افغانستان فرمان داد در این مدت حملات تهاجمی علیه طالبان را متوقف کنند، اما تاکید کرد، عملیات نظامی علیه گروه موسوم به داعش، شبکه حقانی و سایر گروههای تروریستی بینالمللی ادامه خواهد داشت. غنی گفت: تصمیم اتخاذ شده از موضع قدرت است که ریشه در باور و تعهد به صلح و پاسخ به خواست مردم به خصوص علمای کشور برای تامین صلح پایدار دارد.
این اقدام در حالی صورت گرفت که اوایل هفته گذشته، صدها مقام مذهبی در افغانستان در گردهمایی خود در کابل، فتوایی مبنی بر ناروا بودن جنگ در این کشور صادر کردند و از طرفین خواستند که هر چه زودتر آتشبس برقرار شود.
**طالبان در میدان جنگ پیروز نخواهد شد!
در همین راستا، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل از آتشبس یک هفتهای که اخیرا از سوی دولت افغانستان تنها در قبال شبهنظامیان طالبان اعلام شد، استقبال کرد و از این گروه شبهنظامی نیز خواست که آتشبس مشابهی را اعلام کند. وی در بیانیهای که از جانب سخنگویش منتشر شد از طالبان تقاضا کرد پیشنهاد صلح اشرف غنی، رئیسجمهوری افغانستان را بپذیرید و وارد مذاکراتی مستقیم به منظور پایان دادن به درد و رنجهای طولانی مردم افغانستان شود. او در عین حال از همبستگی این سازمان با مردم و دولت افغانستان خبر داده و گفت: سازمان ملل متعهد به حمایت از یک فرایند صلح تحت رهبری افغانها باقی خواهد ماند.
تادامیچی یاماموتو، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل برای افغانستان و رئیس هیات کمکی سازمان ملل در این کشور (یوناما) نیز مقامهای افغانستان را از بابت اعلام آمادگی خود برای دست زدن به هرگونه اقدامی با حسن نیت در قبال یک فرایند صلح رسمی ستایش کرد. او تاکید کرد: مسیر پیشرو نباید با تکیه بر راه حل نظامی باشد بلکه باید مبتنی بر یک فرایند دموکراتیک باشد. همچنین ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در کنفرانسی خبری در شهر بروکسل که در آستانه یک نشست وزرای دفاع این ائتلاف برگزار شد، گفت: من از آتشبسی که اخیرا از سوی اشرف غنی، رئیسجمهوری افغانستان و دولت وحدت ملی این کشور اعلام شد، استقبال میکنم. این یک گام مثبت در مسیر رسیدن به صلح است.
استولتنبرگ با تقاضا از طالبان برای پیوستن به این آتشبس گفت: اعلام این آتشبس نشان دهنده جدی بودن اشرف غنی و دولت افغانستان در تلاشهایشان برای یافتن یک راه حل صلح آمیز و مبتنی بر مذاکره برای جنگ افغانستان است. او ادامه داد: طالبان در میدان جنگ پیروز نخواهد شد. تنها راهی که آنها میتوانند به یک راه حل برسند این است که پای میز مذاکره بنشینند. من از طالبان میخواهم تا به این آتشبس بپیوندد و سلاحهایش را زمین گذاشته و وارد مذاکراتی سازنده به منظور یافتن یک راه حل صلح آمیز شود. از سوی دیگر فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیهای جداگانه از آتشبس در افغانستان استقبال کرده و گفت: طالبان باید این آتشبس را قبول کند.
**غنی به دنبال افزایش حمایتهای داخلی و خارجی
در همین رابطه فرزاد رمضانی بونش کارشناس مسائل افغانستان در گفتوگو با «ابتکار» در خصوص علت اتخاذ این تصمیم از سوی اشرف غنی، معتقد است: در شرایط فعلی و پس از حمله طالبان به فراه و نشست ۳ هزار نفره علمای افغانستان که جنگ را ناروا قلمداد کردند، تیم دولت وحدت ملی افغانستان به این نتیجه رسیده است که باید عملاً توپ را از نظر سیاسی و مذهبی در زمین طالبان بیندازد. به عبارت دیگر دولت تلاش کرده با نگاه مذهبی، این مساله را به جامعه روحانیون افغانستان نشان دهد که این طالبان است که خواهان ادامه جنگ و کشمکش بوده و دولت به عنوان مدعی اصلی میدان مبارزه با طالبان خواهان صلح و آتشبس است.
در این شرایط، جدا از اینکه طالبان در رویکردهای گذشته خود دولت مستقر در کابل را دولتی دستنشانده، مطیع خارج و فرمایشی تلقی کرده و عملاً صلح را تا زمان حضور نیروهای آمریکایی قابل پذیرش نمیداند، اشرف غنی از فرصت استفاده کرده تا با ایجاد یک مانور تبلیغی نشان دهد که طالبان در قبال درخواستهای متعدد صلح از سوی دولت، خواهان ادامه درگیریها است. در این راستا باید توجه داشت که دولت افغانستان در طول سالهای گذشته و به موازات افزایش دامنه تلفات در تلاش است که با بخشهایی از جریان طالبان گفتوگو کند.
به همین دلیل است که اعلام آتشبس به عنوان یک گزینه مهم در قبال این راهبرد تلقی میشود که بتواند بخشی از رهبری طالبان را با خود همسو سازد. در کنار این مساله نگاه دولت افغانستان در این آتشبس تنها شامل طالبان بوده و رویکرد تهاجمی دولت نسبت به داعش و سایر گروههای تندرو همچنان ادامه دارد. توجه به این مساله از سوی دولت افغانستان نشان میدهد که طالبان از سوی دولت به عنوان یک نیروی مهم به رسمیت شناخته شده است، اما جریانهای دیگر در این میان مورد پذیرش قرار نمیگیرد.
گذشته از این مسائل، با حمایتی که از سوی ایالات متحده، ناتو، سازمان ملل و بخشهای مهمی از جریانهای داخلی دولت افغانستان از این مساله صورت گرفته است، دولت افغانستان تلاش میکند از این مساله به عنوان یک اهرم برای افزایش حمایتهای داخلی و خارجی استفاده کند.
**نقطه ضعف دولت از دیدگاه مخالفان
این تحلیلگر مسائل شبه قاره در مورد واکنش طالبان به این اقدام دولت و همچنین گمانهزنیهایی که چند روز قبل در خصوص مذاکرات سری میان دولت و طالبان مطرح شده بود، توضیح داد: اصولاً طالبان در رویکرد کلی خود، دولت مستقر در کابل را غیر مشروع تلقی میکند و در نگاه به صلح نیز، جریان اصلی این گروه، نیروی مقابل را آمریکا دانسته که فرآیند صلح باید با آنها در جریان باشد. در این راستا، طالبان تلاش میکند که با هدایت روند مذاکرات صلح به سوی آمریکا، عملاً خود را به عنوان مدعی اصلی حکومت در افغانستان مطرح کرده و حکومت مستقر در کابل را به عنوان جریان دست دوم جا بیندازد.
در وضعیت کنونی، هر چند این تصور در میان بسیاری از افراد وجود دارد که بیان آتشبس در واقع انداختن توپ به زمین طالبان است، اما طالبان و بخش عمدهای از رهبران آن تلاش دارند تا رویکرد خود را نسبت به دولت وحدت ملی حفظ کرده و در چنین شرایطی با دامن زدن به ابهام، رویکرد آتشبس را چندان مهم تلقی نکند.
رمضانی بونش همچنین خاطرنشان کرد: از آنجا که بحث آتشبس مطرح شده، موضوعی کوتاه مدت تلقی میشود و تنها برای ایام عید فطر در نظر گرفته شده ، خیلی نمیتوان آن را اقدامی جدی برای آینده صلح تلقی کرد. این امر در نظر بسیاری از مخالفان دولت افغانستان به عنوان یک نقطه ضعف در نظر گرفته میشود زیرا زمانی که طالبان در حال تهاجم گسترده است، اعلام آتشبس در مقابل این رویکرد تهاجمی، چندان موجه به نظر نمیرسد. به همین دلیل، اکنون هم با توجه به وضعیت فعلی، پیامدهای آتشبس اعلام شده نمیتواند چندان مثبت باشد، چرا که روند صلح افغانستان تقریباً در حالت ایستا و ثابت قرار دارد.