پایانه های مرزی یکی از زیرساخت های توسعه و تحول اقتصادی کشور به شمار می روند و منبع اصلی درآمد مرزنشینان محسوب می شود.
به گزارش مرزنیوز؛ از این رو برای آشنایی بیشتر مخاطبین این رسانه گفت وگویی اختصاصی را با مهندس سید سلیم جلالی مدیر پایانه مرزی شهرستان بیله سوار که ۲۵ سال سابقه فعالیت در حوزه حمل ونقل و ۱۲ سال خدمت در این پایانه را در کارنامه کاری خود دارد، ترتیب داده ایم که حاصل آن در پی می آید:
از تاریخچه تشکیل این پایانه برای مخاطبین این رسانه بگوئید؟
تاریخچه تأسیس پایانه بیله سوار به سال ۱۳۷۴ باز می گردد. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۳۶۹ گذرگاهی در این قسمت از مرز بازگشایی شد. پس از درگیری کشور تازه استقلال یافته جمهوری آذربایجان با کشور ارمنستان تنها راه ارتباطی نخجوان به باکو که پیش از آن از خاک ارمنستان عبور می کرد، مسدود شد. گذرگاه بیله سوار برای اولین بار با موافقت و دستور مقام معظم رهبری(مدظله العالی) به عنوان راه کمک رسان به مردم مسلمان نخجوان فعالیت رسمی خود را آغاز کرد و کم کم به عنوان مرز رسمی تبدیل شده و در سال ۱۳۸۰ نیز به عنوان مرز بین المللی شناخته شد که اکنون ترانزیت کالا و تردد مسافر به صورت شبانه روزی در این پایانه در حال انجام است.
آمار تردد مسافری و ترانزیت کالا در سال گذشته به چه میزان بوده است؟
در سال ۱۳۹۷ حدود یک میلیون و ۴۵۰ هزار نفر از این مرز عبور کرده اند و حجم کالاهای تزانزیتی ۴۲۱ هزار و ۱۹ تن، واردات ۳۲ هزار تن و صادرات ۳۹۷ هزار تن بوده است.
چه تحلیل و ارزیابی از این آمارها دارید؟
از نظر تردد مسافری ۴۵ درصد و در بخش ترانزیت کالا ۳۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال ماقبل رشد داشته ایم و تفاوت بالای صادرات و واردات نشان دهنده تراز تجاری مثبت می باشد. در ۶ ماهه اول سال جاری ۷۷۹ هزار نفر مسافر از این مرز تردد کرده اند که در مقایسة با مدت مشابه سال قبل ۱۸ درصد افزایش نشان می دهد.
آیا ۲۴ ساعته شدن فعالیت این پایانه تأثیری در این افزایش آمار داشته است؟
قطعاً همین طور است. پس از شبانه روزی شدن فعالیت این پایانه در اواخر سال گذشته تحولی در بخش ترانزیتی و حتی تردد مسافری رخ داد که آمارها به طور فزاینده ای رو به رشد قرار دارد.
چه مشکلات و موانعی وجود دارد که با رفع آنها می توان شاهد بهره وری بیشتر این پایانه باشیم؟
ترانزیت از جمله صنعتی است که با کمترین سرمایه گذاری بیشترین ارزش افزوده را می توان ایجاد کرد، از این رو سیاست دولت بر این است تا این صنعت سود دِه را توسعه و گسترش دهد. اما متأسفانه میزان ترانزیت ریلی و جاده ای در کل کشور از سال ۹۴ حدود ۳۲ درصد کاهش داشته است. یکی از دلایل مهم آن به غیر از فشار اقتصادی تحریم ها و نحوه تعامل با کشورهای همسایه، مسایل و مشکلات زیرساختی داخلی است.
راه، به عنوان یکی از عوامل زیرساختی مهم و موثر در توسعه و تحول صنعت حمل و نقل به شمار می رود. اما راه های استان ما از نظر شاخص های کشوری در حد ضعیف بوده و اگر بخواهیم شاهد رشد ترانزیت کالا باشیم باید این مشکل را رفع کنیم.
مشکلات نرم افزاری مانند زیاد بودن زمان انجام تشریفات مرزی در ورود و خروج کالا و بالا بودن هزینه های تردد کالا از قلمرو جمهوری اسلامی ایران از جمله موانعی هستند که در مسیر ترانزیتی وجود دارند. علت اصلی آن عدم وجود سیستم یکپارچه کنترل و نظارت مرزی می باشد که تعدد برنامه ها باعث می شود برخی از ناهماهنگی ها بوجود آید و زمان انجام امور مربوطه افزایش یابد که در نهایت موجب نارضایتی مترددین می شود. بنابراین زمان و هزینه مولفه های مهمی در تعیین مسیرهای ترانزیتی جایگزین هستند و نباید از این دو مورد غافل شویم. به طور مثال مسیرهای جایگزین باکو، گرجستان، نخجوان و بالعکس تهدید جدی برای پایانه مرزی ما محسوب می شود.
چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟
به نظرم دسته ای از مسایل در سطح استان و منطقه و برخی دیگر نیز در سطح کلان کشوری قابل بررسی و حل است. با انجام کار کارشناسی از تجربه افراد باسابقه در این صنعت استفاده کنند، چون این مسایل برای آنها ملموس بوده و همیشه پای کار هستند. تعامل سازنده بین واحدی و راه اندازی پنجره واحد مرزی و ایجاد شاه راه برای رونق ترانزیت لازم و ضروری است که می تواند موجب توسعه و گسترش ناوگان حمل و نقل شود.
هیچکاه یک راننده خارجی نمی خواهد در یک مسیر ناامن تردد نماید و نمی توان همیشه به وضع موجود امیدوار بود و قطعاً مشتریان به دنبال مطلوبیت بیشتری در ترانزیت هستند.
از بازارچه ای که در کنار این پایانه وجود دارد برایمان بگویید و اینکه چه تأثیری بر رونق این پایانه داشته است؟
در خلال سال های ۸۴ – ۸۵ بازارچه مرزی در کنار پایانه مرزی ایجاد شد که در فاز اول بیش از ۱۰۰ دهنه مغازه راه اندازی شد. در آن زمان که تنها در سطح شهر تعداد بسیار اندکی از فروشگاه ها نسبت به فروش اجناس روسی (به اصطلاح عموم) اقدام می کردند انتظار نمی رفت که این چنین استقبالی از سوی مسافران و مردم در خرید از این مرکز بوجود آید. بعدها فازهای ۲ و ۳ آن نیز راه اندازی شد که اکنون حدود ۳۰۰ دهنه مغازه در آن فعالیت دارد.
چرا بازارچه مرزی بیله سوار نسبت به برخی از بازارچه ها آن چنان که باید مشهور نیست؟
رونق بازارچه ها به عوامل مختلفی همچون موقعیت جغرافیایی و استقرار، مسایل فرهنگی، استعداد منطقه برای جذب گردشگر و… بستگی دارد و اگر زیرساخت ها در کنار این عوامل شتابدهنده قرار گیرند به طور حتم باعث توسعه صنعت گردشگری خواهد شد.
چه اقداماتی برای استقبال و پذیرایی از زائران اربعین ۹۸ در این پایانه انجام گرفت؟
از دهم مهرماه سال جاری ورود کاروان های زائران اربعین از کشور آذربایجان آغاز شد و در نمازخانه پایانه مرزی که سال گذشته افتتاح شد، برای اسکان این عزیزان تجهیز گردید و خیرین شهر نیز با تدارک وعده های صبحانه، نهار و شام از زائران پذیرایی کردند. جابجایی قریب به ۳۵۰۰ نفر زائران اربعین توسط ۴۵ دستگاه اتوبوس، ۹ دستگاه مینی بوس و ۵ دستگاه سواری صورت گرفت. می توان گفت امسال در ایام اربعین مردم شهرستان بیله سوار برای پذیرایی از زائران حسینی سنگ تمام گذاشتند و از تمامی زحمات این عزیزان تشکر و قدردانی می نمایم.
به عنوان آخرین سئوال چشم انداز توسعه این پایانه و آینده آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
در این پایانه از نظر پذیرش مسافر و کالا هیچ محدودیتی وجود ندارد اما همانطور که گفته شد نبود راه های ترانزیتی استاندارد از مهمترین مشکلات صنعت حمل و نقل به شمار می رود که در توسعه این پایانه نقش اساسی ایفاء می کند. طرح توسعه پایانه مرزی شهرستان بیله سوار از سال ۱۳۸۸ آغاز شد و پس از اجرا ۲ فاز ساماندهی، زمستان سال گذشته نیز به بهره برداری رسید. اما همچنان از نظر زیرساختی مرزهای بیله سوار به یک تحول بزرگ نیاز دارد. اگر بخواهیم ظرفیت و استعداد مرز بیله سوار را نسبت به مرزهای کشور همسایه ارزیابی کنیم در مقام مقایسه کمبود بسیاری وجود دارد. یکی از آنها توسعه و نوسازی بافت شهری است که درباره آن بسیار غفلت شده است. به طور نمونه در نزدیکی این پایانه سالن غذاخوری مجهز و شیک وجود ندارد تا میهمانانی که در بدو ورود نیاز به صرف غذا دارند به آن رستوران مراجعه نمایند. چون گردشگر در بدو ورود برداشت های متفاوتی را از نظر بصری نسبت به کشور خواهد داشت، به عبارتی گردشگران پس از ورود به کشور با مردم مواجهه می شوند و این مشارکت مردم به عنوان سفیران این کشور در مهمان نوازی و نحوه استقبال امر بسیار مهم و ضروری است که با فرهنگسازی می توان این مشارکت و پروتکل های پذیرایی را از طریق رسانه ها به آنها آموزش داد.
مصاحبه: فرهاد قنبری
http://marznews.com/?p=180550
