اسناد جمع سند و سند عبارت است از مدرک، مستند، آنچه بدان اعتماد کنند، نوشته ای که قابل استناد باشد. در ادبیات مرزی، اسناد مرزی اوراقی هستند که بین مرزبانان مبادله می شوند و دارای اعتبار قانونی هستند.
اسناد مرزی عبارت اند از مدارکی همچون نامه ها، صورت جلسات و پروتکل های مرزی که بین مرزبانان مبادله می شود؛ این اسناد از اسناد رسمی و قابل استناد در روابط دیپلماتیک کشورها به شمار می آیند و از نظر حقوق بین الملل دارای اعتبارند.
یادداشت تفاهم Memorandum Of Understanding:
یادداشت تفاهم از دو کلمه یادداشت و تفاهم تشکیل شده است. در فرهنگ معین کلمه یادداشت به معنای آنچه از وقایع و حوادث روزانه یا نکاتی که بر ورقه ای یا دفتری می نویسند که هنگام لزوم بدان رجوع کنند آمده است. همچنین تفاهم یعنی مقصود یکدیگر را فهمیدن، درک کردن مطلب همدیگر. در ادبیات مرزی، یادداشت تفاهم به معنی توافق های دو جانبه است که بین نمایندگان دو دولت به امضا می رسد. یادداشت تفاهم به معاهده دو جانبه ای اطلاق می گردد که نماینده یا نمایندگان دو دلت بر سر موضوعات خاصی که معمولاً مبادلات اقتصادی، بازرگانی، صنعتی و… را در بر می گیرد، به توافق هایی نائل می شوند و به موجب آن، سایر معاهدات خود را منعقد ساخته و یا کمسیون های مشترک خود را در آینده تشکیل می دهند. همچنین در تعریفی دیگر، به معاهده دو جانبه ای که به وسیله آن نمایندگان دو دولت بر سر موضوعاتی خاص از قبیل اقتصادی، تجاری، صنعتی، فرهنگی و… توافق نموده و بر مبنای آن، سایر معاهدات بین دو طرف منعقد می شود، یادداشت تفاهم می گویند. تفاهم نامه، توافقی است که زمینه همکاری دولت جمهوری اسلامی ایران با یکی از دستگاه های دولتی با طرف های خارجی را مشخص می نماید، بدون آنکه تعهد حقوقی جهت انجام آن برای دستگاه دولتی ایجاد نماید.
منبع: مرکز مطالعات خلیج فارس
به گزینی: محمدنقی دیده بان