در ارتباط با گردشگری بندرکنگ و این که این بندر تاریخی دارای پتانسیلهای گردشگری زیادی هست، منابع مکتوب کمتری وجود دارد. بندرکنگ در زمینههای متعدد گردشگری پیشرو است، اما آنچنان که شایسته و بایسته است، معرفی نوشتاری از پتانسیلهای گردشگری این بندر تاریخی صورت نگرفته است.
مرزنیوز به نقل از فارس، گردشگری فرهنگی در بندرکنگ که در این نوشتار بیشتر به آن پرداخته میشود، نوعی از گردشگری است که در رابطه با فرهنگ یک کشور یا منطقه است.
*توریسم فرهنگی
توریسم فرهنگی به طور خاص بر شیوه زندگی مردم در این مناطق جغرافیایی و تاریخچه آن مردم، هنر، معماری، ادیان و دیگر عناصری که به آنها کمک کرده تا شیوه زندگی خود را دنبال کنند تمرکز دارد،گردشگری فرهنگی شامل گردشگری در مناطق شهری به خصوص شهرهای تاریخی و امکانات فرهنگی این شهرها مانند موزهها و تئاترهای آنها است.
همچنین این نوع توریسم میتواند شامل گردشگری در مناطق روستایی و نمایش سنتهای بومی جوامع فرهنگی (به عنوان مثال جشنوارهها، آداب و رسوم) ارزشها و شیوه زندگی آنان باشد، گردشگری فرهنگی در حال حاضر محبوبیت زیادی در سراسر جهان دارد و در گزارش اخیر OECD، این نوع توریسم میتواند در توسعه منطقهای در مناطق مختلف جهان مؤثر باشد.
تعریف گردشگری فرهنگی عبارت است از «رفتن افراد به جاذبههای فرهنگی به دور از محل اقامت عادی خودشان با قصد جمعآوری اطلاعات جدید و تجربیات به منظور برآوردن نیازهای فرهنگی».
این نیازهای فرهنگی میتواند درک هویت فرهنگی فرد از طریق مشاهده فرهنگ دیگران باشد. گردشگری فرهنگی دارای سابقهای طولانی است و ریشههای آن در گرندتور به اوایل صنعت گردشگری میرسد، همچنین گردشگری فرهنگی از مسائلی است که سیاستگزاران برای آینده روی آن حساب باز کردهاند.
سازمان گردشگری جهانی WTO، دریافت که ۳۷ درصد از گردشگری جهانی را گردشگری فرهنگی تشکیل میدهد و سالانه ۱۵ درصد رشد دارد.
با توجه به مباحث عنوان شده در ارتباط با گردشگری فرهنگی باید عنوان کرد که این سبک از گردشگری در بندرکنگ که هم دارای سنن قدیم و هم دارای سنتهای دریانوردی با پیشینه زیاد میباشد از یک سو و هم دارای موسیقی کهن نظیر رزیف و آثار تاریخی متعددی است، از سوی دیگر میتواند کاربرد زیادی داشته باشد.
*سنت عروسی در بندرکنگ
بندرکنگ دارای یک انسجام فرهنگی همراه با انسجام جغرافیایی است و یک شهر به تمام معنا از نظر فرهنگی محسوب میشود، در سنت عروسی، بندرکنگیها حجله عروس را به خوبی نگه داشتند.
گردشگران زیادی همواره مشتاقند که زرق و برق حجله عروس در بندرکنگ به همراه آداب و رسوم ازدواج مربوط در بندرکنگ را بشناسند، در حال حاضر حجله عروس که در عروسیهای بندرکنگ کاربرد دارد، مورد توجه خاص گردشگران است.
در نمایشگاههای متعددی که در سطح منطقهای و ملی برگزار میشود، شهرداری بندرکنگ و مجموعهی تحت عنوان خانه فرهنگی که تحت نظر شهرداری بندرکنگ فعالیت میکند یا سایر انجمنهایی که از طرف مردم بندرکنگ مشارکت میکنند، تلاش دارند تا حجله عروس را در دید عموم قرار دهند و مراسم موسیقی محلی و در برخی موارد موسیقی رزیف را در حجله عروس به اجرا در آورند که این امر میتواند باعث آشنایی مردم ایران به آداب و رسوم بندرکنگ و در نهایت جذب گردشگر به این شهر گردد.
چون از این نمایشگاهها بسیاری از ایرانگردان و جهانگردان بازدید میکنند و زمینه آشنایی و مسافرت به بندرکنگ فراهم میگردد، در حال حاضر در خانه هنرمندان بندرکنگ موسیقی رزیف مکانی دارد که رزیفخوانان در زمانهای مشخصی در هفته به ایجاد تمرین در آنجا مشغولند.
*موسیقی سنتی رزیف
گردشگران ضمن بازدید از خانه هنرمندان بندرکنگ میتوانند با سبک کار گروه موسیقی رزیف که تلفیقی از موسیقی ایرانی، عربی و آفریقایی است، آشنا گردند، از سایر قسمتهای خانه هنرمندان نظیر انجمن خط و سایر انجمنها هم میتوانند بازدید کنند، بنابراین بندرکنگ در زمینه گردشگری فرهنگی میتواند مکان خوبی برای گردشگرانی باشد که نگاه فرهنگی به گردشگری دارند.
* موزه مردم شناسی
موزه مردمشناسی بندرکنگ و بازدید گردشگران از این موزه میتواند جذابیت خوبی برای گردشگران با اندیشه گردشگری فرهنگی داشته باشد، در این موزه نمادهای سنن دریانوردی، حجله عروس، نمادهای معماری بندرکنگ و سایر مواردی که مورد نیاز گردشگری فرهنگی است، وجود دارد. مهمتر از همه اینکه دریانوردان و ناخدایان قدیم بندرکنگ به ویژه شبها در این موزه جمع میشوند و پاسخگوی سؤالات گردشگران به ویژه در زمینه فرهنگی هستند. آنها به عنوان روایتگران تاریخ شفاهی بندرکنگ دانش خوبی در مورد سنن دریانوردی، سفرهای دریایی، فرهنگ دریایی نظیر نوروز و دریا، تقویم دریایی، خطرات سفر دریایی، شیوههای صید و صیادی و سنتهای مربوط به آن نظیر آواهایی که همراه صید خوانده میشود و غیره در اختیار گردشگران قرار میدهند.
اطلاعاتی که آنها در اختیار گردشگر قرار میدهند، گردشگران را تشویق میکند که سفرهای بیشتری به بندرکنگ در زمینه گردشگری داشته باشند.
روبروی موزه مردمشناسی ماکت بتونی بوم مسی قرار دارد که جشنهای ملی و میهنی در کنار آن برگزار میشود. در مناسبتهای خاص گروه رزیف که جذابیت خاصی برای گردشگران دارد، به اجرا در جوار بوم مسی میپردازند و هر ساله به ویژه در ایام نوروز گردشگران زیادی از بوم مسی و موزه مردمشناسی بندرکنگ بازدید میکنند.
در داخل موزه مردمشناسی به ویژه در ایام نوروز گروه رزیف به اجرای مراسم میپردازند و هر ساله گردشگران زیادی نظارهگر هنرنمایی این گروه هنری که افراد مسن تا کودکان در آن مشارکت دارند، هستند. اخیرا در پارک تفریحی گردشگری کوهین بندرتاریخی کنگ اتاقهایی ساخته شده است که برای اسکان مسافران و گردشگرانی که به بندرکنگ سفر میکنند، از آنها استفاده میشود و مسافران میتوانند در کنار دریا اسکان گزیده و از رستوران دریایی آنجا که غذاهای دریایی نیز دارد، استفاده کنند. اما جذابیت ویژه برای گردشگران با بینش فرهنگی این است که همه اتاقهایی که برای اسکان گردشگران در کنار ساحل در پارک جنگلی قرار دارد، حجله عروس در آنها قرار داده شده است و این باعث جذابیت بیشتر در کنار ساحل بندرکنگ گردیده است.
* فرهنگ غذایی
فرهنگ غذایی مردم بندرکنگ و شیوه درست کردن این نوع خوراکها از دیگر جذابیتهایی است که هر ساله گردشگران زیادی را به بندرکنگ جذب میکند، خوراک فقط جنبه تغذیه ندارد، بلکه نوعی فرهنگ خاص خود را به دنبال میآورد که در بندرکنگ این فرهنگ خوراکی تحول زیادی به خود دیده است.
رسم نوشیدن قهوه، سبک پذیرایی در بندرکنگ، شیوه پختن نانهای متعدد در بندرکنگ در گذشته، سبک غذا خوردن مردم و غیره همواره مورد توجه گردشگران با سبک گردشگری فرهنگی میباشد، بانوان گردشگر همواره توجه بیشتری به مقوله عنوان شده داشته و دارند.
استفاده از شیرینیهای محلی و پخت انواع آنها در بندرکنگ از قدیم مرسوم بوده است. فرهنگ خوراکی بندرکنگ در بسیاری از موارد به مکانهایی که آنها سفر میکردند هم منتقل میشده است و در کنار آن در فرهنگ خوراکی خود از جوامع دیگر به ویژه هند و آفریقا تاثیر هم پذیرفتهاند.
* معماری شگفتانگیز بندرکنگ
معماری بندرکنگ و مؤلفههای فرهنگی در این نوع معماری هم در نوع خود برای گردشگران فرهنگی جذابیت خاصی دارد، بندرکنگ به عنوان دومین شهر تاریخی ایران پروندهاش در یونسکو در زمینه ثبت جهانی در حال بررسی است. دلیل اهمیت شهر بندرکنگ بافت معماری سنتی آن میباشد که مورد توجه میراث فرهنگی کشور و سازمان یونسکو قرار گرفته است.
* بندرکنگ بیشترین بافت تاریخی و سنتی را دارد
بندرکنگ بیشترین بافت سنتی نسبت به بنادر ایران را دارد، معماری منحصر به فرد خانههای بندرکنگ توجه هر گردشگری را به خود جذب میکند، پاسداشت معماری سنتی در بندرکنگ در فرهنگ این مردم نهفته است.
در حال حاضر خانههای قدیمی بندرکنگ توسط شهرداری بندرکنگ و صاحبان آنها به سبک قدیم با مصالح جدید و تجهیزات مدرن بازسازی شده و مورد استفاده گردشگران قرار میگیرد.
* هتل بوم گردی
هتل بومگردی بندرکنگ نمونهای از چنین منازل قدیمی میباشد که به سبک قدیم با هزینه مالی شهرداری بندرکنگ بازسازی شده و در حال حاضر مورد استفاده گردشگران میباشد، گردشگران با رزرو اتاقهای آن هم محلی برای سکونت دارند و هم به سبک معماری بندرکنگ و هنر معماران این بندر تاریخی آشنا میگردند.
در معماری بندرکنگ نقش باد و دریا به خوبی مشهود است، با توجه به سفرهای دریایی که دریانوردان بندرکنگ انجام داده و مدت زمانی از خانه خود دور بودند، خانوادههای گسترده در بندرکنگ اهمیت بیشتری داشته است. امنیت منازل با توجه به معماری صورت گرفته حفظ میشده است.
*تنوع بادگیرهای بندرکنگ
تعداد بادگیرها در یک خانه، بزرگی و کوچکی خانهها به خوبی نشان از توان اقتصادی خانوادهها در معماری دارد. نقش چوب و به ویژه چندل در ساخت خانههای بندرکنگ با توجه به اینکه خود بندرکنگیها از واردکنندگان چندل بودند، زیاد است. در مجموع فرهنگ معماری بندرکنگ استفاده از دیوارهای بلند و خانههای وسیع بوده است که همواره توجه گردشگران فرهنگی زیادی را به خود جذب کرده است.