بالا گرفتن تنش میان قطر و امارات هفت ماه پس از تحریم دوحه از سوی عربستان، امارات و بحرین ، نشان دهنده وسعت و ریشه دار بودن اختلافات میان این کشورها است.
مرزنیوز به نقل از ایرنا؛ سه کشور عربستان، امارات و بحرین پنجم ژوئن ۲۰۱۷ (۱۵ خرداد ۱۳۹۶) گذشته با طرح ادعای حمایت قطر از تروریسم، تمامی روابط خود با این کشور را قطع کردند . همچنین تمامی مرزهای
زمینی و دریایی خود با دوحه را هم بستند. مصر به عنوان همپیمان این سه کشور در تحریم قطر سهیم شد.
در ماههای پس از تحریم تلاش های مختلف به ویژه اقدامات ‘شیخ صباح الجابر الصباح’ امیر کویت برای میانجیگری به نتیجه نرسیده است . امیر کویت در قالب روابط دو جانبه با کشورهای درگیر بحران و همچنین از کانال ‘شورای همکاری خلیج فارس’، تلاش کرد، کشورهای درگیر را پای میز مذاکره بکشاند، اما این تلاشها تاکنون نتیجه ای نداشته است .
امیر قطر که در روزهای ابتدای تنش گمان می کرد می تواند آتش اختلافات را خاموش کند، در یازدهمین اجلاس روسای پارلمان های شورای همکاری خلیج فارس که اخیرا در کویت برگزار شد، با اذعان به دامنه دار بودن اختلافات، گفت، این بحران هر چقدر هم طول بکشد، باید رفع شود.
اما تنش اخیر میان قطر وامارات از کجا شروع شد.
چهارشنبه گذشته خانم ‘لولو الخاطر’ سخنگوی وزارت خارجه قطر در نشست خبری گفت: اخیرا کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد گزارشی درباره موارد نقض حقوق بشر کشورهای تحریم کننده منتشر کرده که گزارشی بی طرفانه و دارای نکات مهمی است .
به گفته وی، این گزارش اذعان دارد که تحریم باعث وارد آمدن خسارات جسمی، مادی و معنوی به مردم قطر و افراد مقیم در این کشور شده و اقدامات کشورهای تحریم کننده فراتر از دیپلماسی، مردم را هدف قرار داده است .
سخنگوی وزارت خارجه قطر با بیان اینکه گزارش مذکور، اقدامات اقتصادی علیه دولت قطر توسط محاصره کنندگان را جنگ اقتصادی توصیف کرده، گفت: این گزارش باعث شد تا کشور ما ضررهای ناشی از این اقدام را از طریق مجامع بین المللی به ویژه مجامع حقوقی سازمان ملل متحد پیگیری نماید.
‘محمد بن عبدالرحمن آل ثانی’ معاون نخست وزیر و وزیر خارجه قطر هم همان شب با تلویزیون دولتی این کشور گفت و گو کرد. او در برنامه ای با عنوان ‘حقیقت’ بخش عمده سخنان خود را به وضعیت بحران قطر و کشورهای همسایه اختصاص داد و از جمله روایتی از دلایل پیوستن امارات به جمع تحریم کنندگان کشورش بیان کرد.
او گفت که دو ماه پیش از آغاز بحران، امارات از قطر خواسته بود همسر یکی از مخالفان اماراتی که در دوحه به سر می برد را به این کشور مسترد نماید، دوحه با این درخواست مخالفت کرد و همین باعث دلخوری امارات و پیوستن به تحریم می شود .
وزیر خارجه قطر نامی از این افراد نبرد اما ‘عبدالله بن حمد العذبه’ سردبیر روزنامه ‘العرب’ قطر روز بعد در توئیتی ابعاد دیگری از این موضوع را فاش کرد. او نوشت که این زن ‘ آلاء صدیق’ نام دارد و همسر ‘عبدالرحمن باجبیر’ ، مخالف اماراتی است .
بر اساس این روایت آلاء صدیق در امارات هیچ جرمی مرتکب نشده بود و به همین دلیل در قطر پناهندگی سیاسی دریافت کرده است . وقتی که همسرش عبدالرحمن باجبیر تصمیم گرفت، قطر را به سوی بریتانیا ترک کند، آلاء صدیق به همراه نزدیکانش در دوحه ماند.
این روزنامه نگار در ادامه واکنش قطر را با واکنش امارات در سال ۱۹۹۶ مقایسه می کند و نوشت: امارات در این سال از تحویل دادن شهروندان قطری که متهم به تلاش برای کودتا علیه ‘شیخ حمد بن خلیفه’ ( پدر امیر فعلی) بودند، سرباز زد .
در ادامه این روند روز پنجشنبه ‘انور قرقاش’ وزیر مشاور در امور خارجی دولت امارات در توئیتی که به نظر می رسید پاسخ به اظهارات وزیر امور خارجه قطر بود، نوشت: تا زمانی که دولت قطر از تروریسم و تندروی حمایت می کند، امکان بهبود روابط با این کشور وجود ندارد .
وی با متهم کردن قطر به انتخاب عزلت بین المللی، مدعی شد که دوحه در ظاهر خوب است، اما در باطن علیه همسایگانش از جمله شاه عربستان توطئه می کند.
پس از آن وزارت خارجه قطر اعلام کرد که نماینده دایم این کشور در سازمان ملل متحد خانم ‘علیا احمد بن سیف آل ثانی’ در نامه های جداگانه ای به دبیر کل و رییس شورای امنیت سازمان ملل متحد – از آنچه نقض حریم هوایی قطر از سوی هواپیماهای اماراتی خواند- شکایت کرده است .
قطر اعلام کرد، یک فروند جنگنده اماراتی در ۲۱ دسامبر(۳۰ آذر) و بار دوم یک فروند هواپیمای باری – نظامی این کشور در ۳ ژانویه (۱۳ دی) بدون اطلاع به دولت قطر از حریم هوایی این کشور استفاده و آن را نقض کرده اند.
گرچه امارات به این خبر واکنش خاصی نشان نداد، اما دیروز (دوشنبه) اعلام کرد که در دو نوبت هواپیماهای جنگنده قطری، پروازهای مسافربری این کشور به مقصد ‘منامه’ پایتخت بحرین را رهگیری کرده اند و این بر خلاف قوانین بین المللی هوانوردی است .
سخنگوی وزارت خارجه قطر بلافاصله این اتهام را رد کرد و گفت که این خبر از اساس صحت ندارد. رسانه های قطر حتی خبری به نقل از فرماندهی آمریکا در پایگاه ‘العدید’ متشر کردند که اعلام کرده بود، گزارشی از رهگیری هواپیمای مسافربری در فضای خلیج فارس دریافت نکرده است.
اما همپیمانان امارات (عربستان ، بحرین و مصر ) با وارد دانستن این اتهام در بیانیه های جداگانه ای اقدام قطر را خلاف کنوانسیون های جهانی هوانوردی اعلام کردند . مصر حتی پیشتر رفت و گفت که این عمل خلاف ارزشهای انسانی است .
از سوی دیگر رسانه های قطری یکشنبه گذشته فیلمی از ‘شیخ عبدالله بن علی آل ثانی’ پخش کردند که نامبرده در آن می گوید، توسط دولت امارات به اسارت گرفته شده است . عبدالله بن علی اگر چه از خاندان سلطنتی قطر است، اما از منتقدان دولت این کشور است .
البته اماراتی ها بلافاصله این خبر را هم تکذیب کردند و گفتند که او میهمان ما است و هر کجا مایل باشد، می تواند برود. اما شیخ خالد، برادر عبدالله در تلویزیون قطر حاضر شد و گفت که برادرش به دست اماراتی محبوس شده است.
با بالا گرفتن تنش، ‘شیخ تمیم بن حمد آل ثانی’ امیر قطر دیروز در یک سفر از پیش اعلام نشده و فوری به آنکارا رفت و همزمان رسانه های منطقه از تماس تلفنی ‘دونالد ترامپ’ رییس جمهوری آمریکا با امیر قطر خبر دادند. رسانه های قطری آن بخش از سخنان ترامپ را برجسته کردند که از نقش این کشور به ویژه امیر آن در مبارزه با تروریسم تمجید کرده ،د اما رسانه های عربستان ، بحرین وامارات اظهارات وی در خصوص لزوم اتحاد میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را مهم جلوه دادند.
تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر اکتبر گذشته در گفت و گو با یک شبکه تلویزیونی آمریکا گفته بود، ترامپ به او وعده داده متعهد به پایان دادن اختلافات قطر و همسایگانش است، اما به نظر می رسد اختلافات میان قطر و کشورهای تحریم کننده جدی تر از آن باشد که گمان می رود.
ناظران امور معتقدند که اتهام های رد و بدل شده تنها واکنش هایی به اختلافات عمیق و ریشه دار میان کشورهای درگیر بحران محسوب می شود، اختلافات بین این کشورها مربوط به امروز و دیروز نیست، بلکه ریشه ای و وسیع است .
آمریکا به عنوان بازیگر فرامنطقه ای مایل نیست تنش ها به سمت درگیری برود چرا که درگیری در منطقه به نفع منافع این کشور به ویژه منافع اقتصادی آن نیست، اما به نظر نمی رسد از آنچه در این حد میان کشورهای منطقه می گذرد، ناراضی باشد.