تقویم جدید انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برای سال ۱۳۹۸ اعلام شده و بر اساس آن ثبت نام نامزدان از ۱۳ دی ماه جاری آغاز شده است اما تاکنون فقط دو تن ثبت نام کرده اند و افراد مطرح دیگر به دلیل قطعی نشدن معاونین خود موفق به ثبت نام و گذر از این سد نشده اند.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:طبق قوانین ناظر بر انتخابات ریاست جمهوری افغانستان ، هر نامزد ریاست جمهوری در این کشور باید هنگام ثبت نام خود دو معاون اول و دوم خویش را که در قانون اساسی برای این پست پیش بینی شده به مراجع ذیربط معرفی نماید.
ثبت نام نامزد ریاست جمهوری همراه با معاونینش به این مفهوم است که اگر با آرای مردم، نامزدی موفق به پیروزی در انتخابات شود دو معاون او خود به خود انتخاب می شوند و البته نامزد پیروز دیگر حق ندارد در طول دوره ریاست جمهوری این دو معاون را تغییر دهد.
بر اساس قانون اساسی افغانستان ، انتخابات ریاست جمهوری باید در فروردین ماه سال پنجم از ریاست جمهوری دور قبل برگزار شود و بر همین اساس کمیسیون مستقل انتخابات این کشور پیش از این ۳۱ فروردین ماه سال ۱۳۹۸ را برای برگزاری این دوره از انتخابات تعیین کرده بود ولی به علت عدم آمادگی برای برگزاری این زمان به تاخیر افتاد.
اما پس از گذشت چند روز از اعلام تقویم کاری اولیه که مبتنی بر قانون بود، مسئولان کمیسیون انتخابات در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کردند که به دلیل موانع فنی ، مشکلات برآمده از فصل زمستان و کاستی های دیگر، زمان کافی به منظور آمادگی برای برگزاری مناسب انتخابات ریاست جمهوری نیست و به این علت انتخابات به ۲۹ تیر ماه سال ۱۳۹۸ موکول شد.
هر چند آمریکا، سازمان ملل متحد و نهاد ریاست جمهوری افغانستان از این تأخیر استقبال کردند اما احزاب سیاسی و نامزدان انتخابات آن را مطلوب ندانستند و نهاد نظارت بر تطبیق قانون اساسی افغانستان هم این تأخیر را نقض صریح قانون اساسی کشور خواند.
احزاب سیاسی افغانستان اعلام کردند که هر چند هرگونه تأخیر نقض قانون و تلاش دولت برای مهندسی انتخابات ریاست جمهوری است اما حال که این تعویق اعلام شده است ، مقامات کمیسیون انتخابات به دلیل بی کفایتی باید تغییر کنند.
آنها هشدار داده اند که با مقامات کنونی به هیچ وجه حاضر نیستند به طرف انتخابات ریاست جمهوری بروند زیرا کمیسیون فعلی قادر به برگزاری انتخابات و مدیریت سالم آن نخواهد بود.
علاوه بر این چالش کمیسیون، احزاب سیاسی و نامزدان مطرح با وجود گذشتن پنج روز از زمان آغاز ثبت نام تاکنون گزینه های خود را بطور رسمی برای ثبت نام و شرکت در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده معرفی نکرده اند.
اغلب کارشناسان که نظرشان در رسانه های افغانستان بازتاب یافته، دلیل اصلی عدم ثبت نام نامزدان را تکمیل نشدن تیم های انتخاباتی و نیافتن معاونین دلخواه برای نامزدان عنوان کرده اند و در این حال نامزدان احتمالی بشدت سرگرم رایزنی با احزاب و رهبران آنها برای پر کردن این خلاء هستند.
«محمد حنیف اتمر» رئیس سابق شورای امنیت ملی افغانستان که به عنوان یکی از نامزدان ریاست جمهوری افغانستان مطرح است، در تلاش است «محمد محقق» رئیس حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان و «محمد یونس قانونی» رئیس سابق مجلس و از اعضای رهبری حزب جمعیت اسلامی را به عنوان معاونین خود معرفی کند که البته هنوز قطعی نیست.
به علت غلبه ساختار قومی بر جامعه افغانستان ، انتخاب معاون برای هر نامزد ریاست جمهوری به معنای همراه کردن آرای اقوام منتسب به آن معاون است و بر اساس رسمی نانوشته در افغانستان، پشتون ها در قواره ریاست جمهوری و دیگر اقوام به عنوان معاونین نقش ایفا کرده اند.
«عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت وحدت ملی که خود یکی از نامزدان تاجیک پیشتاز در دور گذشته انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بود و از نامزدی وی در این دوره جدید یاد می شود ، تاکنون موفق به ساخت یک تیم نتخاباتی مورد نظر خود نشده و هنوز معاونان او تعیین نشده اند.
«گلبدین حکمتیار» رهبر حزب اسلامی که در گذشته نامزد شدن خود را برای پست ریاست جمهوری رد می کرد ، اکنون بسته معلوماتی برای ثبت نام را از کمیسیون انتخابات دریافت کرده و برای رایزنی به منظور انتخاب معاون به منازل ژنرال «عبدالرشید دوستم» معاون اول رئیس جمهوری فعلی و محمد محقق رفت و آمد کرده است .
«محمد اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان که خود را برای موفقیت در پیروزی برای دور دوم ریاستش آمده می کند، اعلام کرده که برای تکمیل برنامه های مانده خود دوباره نامزد می شود.
وی پیش از این اعلام کرده بود که «محمد سرور دانش» را که اکنون به عنوان معاون دوم در تیم خوددارد در دوره بعدی نیز خواهد داشت اما به رسانه های خارجی گفته بود که ژنرال دوستم در دور بعدی معاون وی نخواهد بود.
«صلاح الدین ربانی» وزیر خارجه افغانستان و رهبر حزب جمعیت نیز یکی از نامزدان احتمالی پست ریاست جمهوری خواهد بود و وی هم تاکنون موفق نشده است که معاونان خود را انتخاب کند.
در کنار افراد مطرحی که تاکنون از نامزد شدن احتمالی آنها خبر منتشر شده ، افراد دیگری هم هستند و تاکنون ۷۳ نفر برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری بسته معلوماتی گرفته اند که تعدادی هم زن هستند اما تاکنون به طور رسمی تنها دو تن ثبت نام کرده اند.
با گذشت پنج روز از شروع دور تازه زمان بندی ثبت نام «عبدالطیف پدرام» نماینده سابق استان بدخشان و رهبر حزب «کنگره ملی» با معاونین خود به عنوان اولین نامزد ریاست جمهوری ثبت نام کرد.
پدرام که خود تاجیک است ، «احسانالله حیدری»را از میان اقوام هزاره و« محمد صادق وردک » را از قوم پشتون به ترتیب به عنوان معاونان اول و دوم خود برای انتخابات معرفی کرده است.
پدرام که از طرفداران نظام فدرالی در افغانستان است پس از ثبت نام به خبرنگاران گفت که در سیاست خارجی روابط نزدیک و خوب با همسایگان از جمله پاکستان خواهد داشت و هیچ ادعای مالکیت بر مرز «دیورند» نیز نخواهد داشت.
خط دیورند از ایجاد دولت پاکستان در سال ۱۹۴۷ همواره به عنوان یک معضل بزرگ و چالش برانگیز بین افغانستان و پاکستان باقی مانده است که هر دو کشور بر موقعیت آن اختلاف نظر دارند.
«محمد حکیم تورسن» یکی دیگر از اقوام ازبک افغانستان است که در ۱۳ دی ماه جاری به عنوان نامزد ریاست جمهوری ثبت نام کرد و « محمد نادر شاه احمدزی» را به عنوان معاون اول و «محمد شفیع قیصاری» را به عنوان معاون دوم خود معرفی کرده است .
در حال حاضر بساط دید و بازدید و دعوت از افرادی که احتمال دارد از نفوذ بهتری در بین مردم افغانستان برخوردار باشند، گرم است و منازل آنها هر روز شاهد حضور نامزدان احتمالی برای جلب حمایت آنها و شرکت در تیم انتخاباتی است .
چون تعداد نامزدان احتمالی هم زیاد است، متنفذین سیاسی هم بدنبال حدس این نکته هستند که چه کسی در انتخابات بعدی ریاست جمهوری از احتمال قوی تری برای پیروزی برخوردار است .
همین دلایل باعث شده است که تاکنون نامزدان مطرح قادر به یافتن معاونان خود نشوند و از طرف دیگر معاونان که فکر می شود از پشتوانه خوب قومی برخودار هستند، امتیازهایی را می خواهند که تاکنون مانع تکمیل تیم های پرقدرت انتخاباتی شده است.
گرم شدن بازار گفت و گوی صلح افغانستان با تحرکات بیشتر کشورهای همسایه، منطقه و قدرت های بزرگ جهانی نیز یکی از دلایلی است که تاکنون برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را با تزلزل مواجه کرده است زیرا پیشتر «زلمی خلیل زاد» نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان با طالبان، گفته بود که تلاش می کند تا شش ماه آینده صلح افغانستان با طالبان را به نتیجه برساند و به همین دلیل خواستار تعویق انتخابات ریاست جمهوری شده بود که با مخالفت افغانستان مواجه شد.
تاکنون کشورهای روسیه، ایران، پاکستان، آمریکا، چین، امارات و عربستان بطور عملی وارد روند گفت و گوی صلح افغانستان شده اند و بتازگی ترکیه نیز اعلام کرده است که میزبان گفت و گوی کابل و اسلام آباد در باره صلح افغانستان خواهد بود که با این میزبانی ، ترکیه هم بطور عملی برای سهم گرفتن در صلح افغانستان ورود خواهد کرد.
اما در این میان مردم افغانستان که صلح را سال هاست به انتظار نشسته اند ؛ اغلب بر این باورند که تنها باید جنگ ، خشونت و ناامنی در کشور پایان یابد و هر کشوری که این آرزوی گم شده ای افغان ها را محقق کند، از سوی آنها مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
باید دید با داغ شدن گفت و گوهای صلح و فعال شدن کشورهای منطقه ، افغان ها برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را با حضور یا بدون حضور طالبان در زمان تعیین شده پشت سر خواهند گذاشت؟