گزارش ویژه؛
استان اردبیل؛ مقصد گردشگری مسافران نوروزی

استان ‌اردبيل‌ در شمال‌ غرب ‌كشور و در بين‌ نصف‌النهارات۴۷‌ درجه ‌و۱۵دقيقه ‌و۴۸ درجه ‌و۵۶ دقيقه ‌طول ‌شرقي ‌و مدارات‌۳۷ درجه ‌و ۹ دقيقه ‌و ۳۹ درجه ‌و ۴۲ دقيقه ‌عرض‌ شمالي ‌قرار گرفته ‌و از غرب ‌به ‌استان ‌آذربايجان‌ شرقي‌، از شمال ‌و شمال ‌شرق ‌به ‌كشور جمهوري‌ آذربايجان‌، از شرق ‌و جنوب ‌شرق ‌به ‌استان ‌گيلان ‌و از جنوب ‌به ‌استان ‌زنجان ‌محدود است‌.

به گزارش مرزنیوز؛ اين ‌استان ‌به ‌عنوان‌ جزئي ‌از منطقه ‌آذربايجان‌، شامل‌ نواحي‌ شرقي‌، شمال‌ شرقي ‌و جنوب ‌شرقي ‌آن ‌مي‌شود و از لحاظ ‌شكل ‌ظاهری، استانی ‌است‌ مطول ‌كه ‌فاصله ‌شمالی ترين ‌و جنوبي‌ترين ‌نقطه ‌آن ‌در حدود ۲۹۰ كيلومتر و فاصله‌ شرقی ترين‌ و غربی ترين ‌آن ‌بيش ‌از ۱۳۲ كيلومتر است.

مساحت ‌استان ‌اردبيل‌ ۱۷۸۸۰/۹۱۸ كيلومتر مربع‌ مي‌باشد كه‌ حدود ۱/۰۷ درصد از مساحت ‌كل ‌كشور را تشكيل‌ مي‌دهد. طول ‌مرزهاي‌ اين ‌استان‌ حدود ۳۶۹ كيلومتر با كشور جمهوري‌ آذربايجان‌ مي‌باشد.

استان اردبيل با توجه به شكل طولي آن در امتداد نصف النهارات ، از تنوع اقليمي قابل توجهي برخوردار مي‌باشد. شهرستان ‌اردبيل‌در اقليم ‌خشك‌ قرار دارد كه‌ ماههاي ‌خشك ‌و يخبندان ‌آن ‌بيش ‌از ۸ ماه ‌است‌ و شدت‌ بارندگي‌در بهار و پائيز بوده ‌و داراي ‌زمستان ‌سرد و تابستان‌ معتدل ‌است‌ . پوشش ‌گياهي ‌در اين‌ منطقه ‌به ‌صورت ‌استپي ‌بوده ‌و در شمالغرب ‌آن ‌پوشش‌ نيمه ‌جنگلي ‌نيز مشاهده ‌مي‌شود.

شهرستان ‌گرمي ‌با تابستانهاي ‌گرم ‌و نامساعد و زمستان ‌ملايم‌، در مرز بين ‌اقليم ‌نيمه ‌خشك‌ و نيمه ‌مرطوب ‌واقع ‌شده ‌است‌. شهرستان های پارس آباد و بيله سوار از اقليم نسبتاً گرم و نيمه مرطوب و شهرستان‌ خلخال ‌داراي ‌اقليم ‌نيمه ‌خشك‌ با تابستان ‌معتدل ‌و زمستان ‌سرد و در ارتفاعات ‌طالش‌ سرد و پر برف ‌مي‌باشد.

استان اردبیل براساس نتایج سرشماري‌ عمومي‌نفوس و مسكن ‌سال ۱۳۹۰ جمعيتي بالغ‌ بر ۱,۲۴۸,۴۸۸ نفر داشته و طبق ‌آخرين ‌مصوبات‌ تقسيمات ‌كشوری ‌دارای ‌۱۰ شهرستان‌، ۲۹ بخش‌، ۲۶ شهر، ۷۱ دهستان‌ و ۱۸۵۴ آبادي‌ است‌ كه‌ از اين ‌تعداد ۱۷۲۳ آبادی دارای سکنه و ۱۳۱ آبادي ‌خالي ‌از سكنه ‌است‌.

تاریخ کهن اردبیل

استاني كه امروزه به نام يكي از شهر هاي كهن آن و با مساحتی حدود ۱۷ هزار ۹۵۳ کیلومتر مربع  به اردبيل شهرت يافته است ، يكي از كانون هاي مهم فرهنگ و تمدن ايران و اسلام به شمار مي رود . اردبيل به عنوان مركز و شهرستان ها و مناطق ديگر اين استان به سبب موقعيت استثنايي طبيعي و استراتژيكي ، از دير باز توجه جدي حكومت گران و تلاشگران عرصه علم و هنر را به اين خطه ي سر سبز و تاريخي جلب نموده است و اين امر خود دليل واضحي برجايگاه مهم فرهنگي و تمدني منطقه  در دوران  مختلف تاريخي ، مي تواند باشد . به طوري كه مركز استان ، محوريت مرزباني ايالت آذربايجان را دردوره ي اسلامي به عهده داشته و تا قرن چهارم هجري ، اردبيل هنوز بزرگ ترين و مهم ترين شهر آذربايجان ، مركز ايالت آذربايجان و قرارگاه لشكريان بوده است .

بر همين اساس ، استان اردبيل به عنوان بخشي از آذربايجان ايران در دوره ي پيش از اسلام و نيز به عنوان پاره اي از سرزمين پهناور اسلامي در دوره ي بعد از اسلام ، همچون ساير مناطق كشور، يكي از مراكز مهم فرهنگ خيز و تمدن ساز ايران و جهان بوده است .و در اين راستا ، ارتباط وجه تسميه اردبيل با واژه اوستايي آرتاویل به معني شهر مقدس وانتساب تاسيس آن به يكي از فرزندان حضرت نوح (س)و نيز زمان پيدايش شهر به دوره هاي سومري ، كياني ، اشكاني ، سلوكي و ساساني و همچنين انتساب منطقه ي مغان به روحانيون زرتشتي ، نير به نرسي از پادشاهان ساساني و بيله سوار به پيلسوار ، حاكم منطقه در دوره ي‌آل بويه ووجود ده ها اثر تاريخي در شهرستان هاي اردبيل، مشگين شهر ، خلخال ، گيوي ، گرمي، پارساباد ، نير ، نمين و بيله سوار ، دلايل روشني بر اهميت اين استان از نظر فرهنگ  وتمدن بشري در طول تاريخ بوده و برخي از شهرها و مناطق اين استان ، همچون اولتان ،ورثان ، باجروان ، برزند ، وراوي ، فيروزآباد ، و… ، جايگاه ويژه اي را در منابع تاريخي و جغرافيايي به خود اختصاص داده است . به طوري كه اردبيل با عناويني همچون اردويل ، آرتاويل ، ارتغيت يا اردويت يا اردويد ، بادان پيروزيا باذان فيروز ، فيروز آباد ، فيروز رام ، فيروز گرد ، اربلا ، آذربهمن ، اندرآباد ، و آردپيل ، نظر بسياري از مورخين و جغرافي دانان دوره ي قبل و بعد از اسلام ونيزبرخي شعراي طرازاول اين سرزمين همچون فردوسي را به خود جلب نموده است .

با فتح اردبيل به دست اعراب مسلمان در سال ۲۲ ق، دين اسلام جايگزين آئين گذشته گشت و نخستين مسجد جامع اين شهر در سال ۳۵ يا ۳۶ ق  توسط « اشعث بن قيس كندي »، حاكم اردبيل تأسيس شد و دين اسلام جايگزين كيش زرتشتي گرديد و مردم در مدت كوتاهي با احكام و اصول قرآني آشنايي پيدا كردند . وحتي در سده‌هاي نخستين اسلامي به نام هاي دانشمندان و بزرگاني از اردبيل بر مي‌خوريم كه نه تنها در اردبيل بلكه برخي از آنان همچون «ابوجعفر بن محمد اردبيلي» از حافظان قرآن، در مراكز خلافت اسلامي به نشر علوم اسلامي پرداخته و بعضي ديگر همچون «ابوالحسن يعقوب ابن موسي‌الاردبيلي» ،حسین بن عمر اردبیلی، واقد اردبیلی،عبدالواحد بکر ورثانی در قرن سوم وچهارم هجري از علما و معلمان بنام بغداد بوده اند.

اگر چه ريشه تاريخي علاقه ايرانيان به تشيع را بايد در همان اوايل ظهور اسلام جستجو كرد و ارادت ايرانيان نسبت به جانشين پيامبر اسلام(ص)، حضرت علي‌ابن ابيطالب(ع)، به زمان حيات حضرت رسول (ص) برمي‌گردد و از همان دوره، جانشيني ايشان به جاي پيامبر اكرم(ص)، از جانب ايرانيان حمايت شده، ليكن در عصر صفوي ،اين مذهب به عنوان مذهب رسمي در ايران شناخته شد.

در مجموع می توان گفت که وجود آثار فرهنگی ، هنری و تمدنی متعدد در سطح استان از دوره های مختلف تاریخی ،از پیش از اسلام به صورت تپه های باستانی و دژهای نظامی و نیز آثاری همچون مسجد جامع (مسجد جمعه) از دوره سلجوقی ،بقعه شیخ جبرائیل و فرزندش شیخ صفی الدین اردبیلی با ده ها اثراز هنرهاي اسلامی، پل ها و حمام ها و سایر آثار تاریخی و نیز استعدادهای فراوان همچون قابلیت های کشاورزی، معادن غنی و بکر و مناظر طبیعی متنوع، چشمه سارها و ده ها چشمه آب معدنی سرد و گرم و کوه سر به فلک کشیده شده سبلان با ارتفاع ۴۸۱۱ متر، جایگاه ویژه ای را در صنعت گردشگری به این استان بخشیده است.

اردبیل در دوران پیش از اسلام به ویژه دوره ی اشکانی (۲۵۰ ق.م-۲۲۴ م) در بین شهرهای آذربایجان ممتاز و همزمان با حمله اعراب مسلمان مقر مرزبان آذربایجان بوده است. در دوره ی اسلامی هم گرچه اردبیل مورد تاخت و تاز خزران قرار گرفت ولکن این شهر در اوایل خلافت عباسیان (۶۵۶ -۱۳۲ ق ) بار دیگر در میان شهرهای آذربایجان مقام اول یافت و وقوع بخشی از قیام خرم دینان و فعالیت آنان در برابر عباسیان در اردبیل و نیز انتخاب این شهر به عنوان پایتخت ساجیان (۲۶۷ -۳۱۷ ق)، نشانگر جایگاه خاص سیاسی ،اجتماعی و دینی این منطقه در این دوران تاریخی است ،وچنانكه اشاره شد، در قرن چهارم هجری اردبیل از بزرگترین و مهم ترین شهرهاي آذربایجان و نیز مرکز ایالت آذربایجان و همچنین قرارگاه لشگریان بوده است.

اردبیل در بیشتر دوران تاریخی به سبب واقع شدن در مرز ایران و روسیه ،از اهمیت استراتژیکی فراوانی برخوردار بوده و همواره در معرض تهاجم کوه نشینان قفقاز و اقوام دشت های روسیه قرار داشته است.که علاوه بر تهاجم خزران در سال های ۱۰۷ ق و ۱۱۲ ق به اردبیل و نیز قیام بابک خرم دین در اردبیل ، حملات ملک طغرل و سلطان مسعود بن محمد ملکشاه سلجوقی ، تهاجم سلطان جلال الدین خوارزمشاه در سال ۶۰۳ ق ونيز گرجیان در سال ۶۰۵ ق و بالاخره حمله های پی درپی مغولان از سال ۶۱۷ق به اردبيل، نشان دهنده بخشی از اهمیت سیاسی و نظامی این ناحیه است.

در دوره ی ایلخانی ( ۶۷۵ -۶۵۴ ق) ،اردبیل به مرکز بزرگ تجاری و هنری تبدیل شد و در دوره ی تیموریان ملاقات تیمور گورکانی با شیخ خواجه علی، از اخلاف شیخ صفی الدین اردبیلی(م ۷۳۵ ق) جد بزرگ دودمان صفوی در این شهر صورت گرفت. با این حال دوره ی صفوی (۹۰۷ -۱۱۴۸ ف) را باید اوج اعتلای اردبیل نامید. زیرا با ظهور دودمان شیخ صفی الدین اردبیلی در اردبیل ،این شهر علاوه بر توسعه ی سیاسی ، فرهنگی و اجتماعي، به دارالارشاد تبدیل شد. به طوری که در زمان سلطان جنید ،جد شاه اسماعیل اول اردبیل در شمار شهرهای مقدس شیعیان درآمد و دركنار تبریز و قزوین و اصفهان،به عنوان پايتخت سياسي،اردبيل هم ازاهميت خاص برخوردار گرديد .و در دوره ی دیگر شاهان صفوی هم، اردبيل در واقع مقام پایتخت معنوی صفويان رايافت .

در دوره ی قاجاریه (۱۲۱۰ ه.ق-۱۳۰۴ش) گرچه اردبیل رونق و شکوه دوره های قبلی را نداشت ولکن این شهر در نهضت مشروطیت ایران سهم بزرگی داشت و اولین انجمن ولایتی اردبیل در سال ۱۳۲۶ ه.ق تشکیل و بدنبال آن روسیه به بهانه ی حفظ جان و مال اتباع خود، در اردبیل نیرو پیاده کرد.

در دوره ی پهلوی هم ،همزمان با حادثه ی سوم شهریور سال ۱۳۲۰ شمسی، اردبیل توسط سپاه روس اشغال شد و حضور آنان تا سال ۱۳۲۵ شمسی تداوم پیدا کرد و در دوره ی حاکمیت یکساله فرقه دموکرات بر آذربایجان در سال ۱۳۲۴ شمسی، اردبیل هم تحت سلطه ی آنان درآمد.

با آغاز قیام مردم کشورمان به رهبری امام راحل (ره) علیه رژیم پهلوی،مردم انقلابی اردبیل هم برحسب اعتقادات مذهبی و غیرت ملی ،علم مخالفت بارژیم شاهنشاهی برافراشتند و در پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و نیز تداوم آن همواره بر وظایف اسلامی و انقلابی خویش عمل نموده اند.

.درعين حال، ظهور چهره های برجسته مذهبي،سياسي،علمي،فرهنگي وورزشي از این استان، همچون آیات عظام موسوی اردبیلی ، مرحوم مشگینی ،مرحوم صادق خلخالی ، آیت الله شیخ ابولفضل صائینی نيري ، علی دایی،حسین رضازاده، ظهیرنژاد، و نیز شهیدان بزرگواری همچون شاپور برزگر ، بنی هاشم و شهید دکتر دادمان، نشانگر جایگاه خاص این استان در وجود استعدادهای فراوان در این منطقه است.

پل ها

پل آغلاغان نير
نام شهرستان: نير
آدرس: جاده اردبيل به سراب
قدمت: صفوي
شماره ثبت: ۲۵۵۸
ابعاد: ۳۷/۹۰×۵×۵/۵۰ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل: اين پل بر روي رودخانه نير بنا شده است.
تاريخ شروع مرمت: سال ۱۳۷۷ ه.ش
توصيف معماري:
اين پل داراي چهار چشمه با پايه هاي سنگي و طاق هاي آجري مي باشد. اندازه هر چهار دهانه قوس متفاوت است.
شرح مختصري در مورد تاريخچه پل:
اين پل يادگار دوران صفويه مي باشد از سال ۱۳۷۷ ه.ش عمليات مرمتي توسط سازمان ميراث فرهنگي شروع شده است.
مشخصات فني:
اين پل شامل چهار دهانه آجري با قوس هاي مربع (شمشيري) و موج شکنهاي سنگي مي باشد.
نوع بهره برداري و خصوصيات بارز پل:
اين پل بر روي رودخانه نير واقع شده و گذر افراد پياده مي باشد.

پل ابراهيم آباد
اين پل در ابتداي کوچه ابراهيم آباد بر روي رودخانه بالخلو در شهر اردبيل ساخته شده و متعلق به دوره صفويه است. آدام اولئاريوس مي نويسد که رودخانه بالخلو در شهر اردبيل به دو شاخه شده و از درون شهر مي گذرد. ظاهراً پل ابراهيم آباد نيز از جمله پلهايي است که پيترودولاواله در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است. پل ابراهيم آباد داراي ۴ چشمه است که دو دهنه آن در سالهاي اخير مورد بازسازي قرار گرفته است.

پل الماس
بر روي رودخانه بالخلو در غرب شهر اردبيل و بر سر راه اردبيل به سراب ساخته شده است. تا قبل از احداث پل جديد رفت و آمد وسايط نقليه از روي اين پل انجام مي گرفت.
پل ججين يا (داش کسن)
اين پل در اخل شهر اردبيل و بر روي رودخانه بالخلو ساخته شده است. پل ججين داراي ۷ چشمه است و هم اکنون نيز مورد استفاده مردم قرار مي گيرد.

پل دوجاق
نام شهرستان: مشگين شهر
آدرس: جاده قديم مشگين شهر به اردبيل – گردنه معروف دوجاق – مابين روستاي ارباب کندي و گنديشمن – ضلع غربي رودخانه قره سو
قدمت: پهلوي دوم
ابعاد: ۲۱×۸×۶/۲۰ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه قره سو بنا شده است.
توصيف معماري:
پل دوجاق پلي يک دهانه و اجرا شده با مصالح آجري و نماي سنگي مي باشد.
شرح مختصري در مورد تاريخچه پل:
اين پل بر روي پل قديمي تر و در سال ۱۳۱۷ ه.ش ساخته شده که تاريخ احداث آن بر روي کتيبه اي در نماي آن به چشم مي خورد.
مشخصات فني:
اين پل داراي يک دهانه با قوس شاخ بزي تند با مصالح آجري و نماي سنگي ميباشد.
نوع بهره برداري و خصوصيات بارز پل:
اين پل به دليل تغيير مسير از راه اصلي مشگين شهر به اردبيل از رونق افتاده و بندرت تردد وسايط نقليه را تأمين مي کند و فقط دامداران و کشاورزان از آن استفاده مي کنند.
تزئينات به کار رفته و نوع آن:
اين پل داراي تزئينات آجري زيبايي به صورت رومي و ضربي مي باشد که علاوه بر حالت تزئين، نقش سازه اي را نيز ايفا مي کند.

پل ساميان
نام شهرستان: اردبيل
آدرس: کيلومتر ۱۵ جاده قديم اردبيل به مشگين شهر
قدمت: صفوي
شماره ثبت: ۸۸۴
ابعاد: ۵۵/۰۰×۵/۰۲×۳/۹۵ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل در مسير ارتباطي شهر اردبيل به مغان و قفقاز بر روي رودخانه قره سو واقع گرديده است.
توصيف معماري:
پل ساميان پلي شش چشمه و اجرا شده با بدنه آجري پايه طاق سنگي ميباشد. دهانه مياني، پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي مي باشد که بصورت متقارن در دو طرف اين دهانه قرار گرفته اند. بزرگتر بودن دهانه وسطي باعث زاويه دار بودن دست انداز و عرشه پل شده است. به نظر مي رسد که اين پل قبلاً داراي هفت چشمه و بصورت متقارن بوده که به مرور زمان يکي از دهانه ها از بين رفته است.
شرح مختصري در مورد تاريخچه بنا:
اين پل يادگار دوره صفويه مي باشد که در مسير ارتباطي شهر اردبيل به مغان و ارمنستان از طريق جاده قديم مشگين شهر بنا شده است.
مشخصات فني:
اين پل شامل شش دهانه اجرا شده با سنگ و آجر بصورت قوس هاي شاخ بزي و موج شکنهاي سنگي مي باشد. موج شکنهاي اين پل در دو طرف نما متفاوت است. يک طرف پل به صورت منحني و طرف ديگر به صورت تيز اجرا شده است. بر روي اين پل چهار ميل راهنما در منتهي اليه چهارگوشه پل وجود داشته که به مرور زمان از بين رفته اند.
نوع بهره برداري و خصوصيات بارز پل:
اين پل در مسير ارتباطي جاده اردبيل به قفقاز بر روي رودخانه قره سو واقع شده است که در حال حاضر گذر وسائط نقليه از جمله تريليهاي بارکش را (که متجاوز از سي تن وزن دارند) تأمين مي کند.

پل سيدآباد
• در ابتداي کوچه سيدآباد بر روي رودخانه بالخلو در محله پيرمادر ساخته شده و داراي ۵ دهنه با تاق ضربي و آجري است. نام پل: سيدآباد
• نام شهرستان: اردبيل
• آدرس: اردبيل – محله سيدآباد
• قدمت: صفوي
• شماره ثبت: ۸۷۷
• ابعاد: ۲۳/۸۰×۵/۳۵×۳/۷۰ متر
• بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است.
• تاريخ شروع مرمت: سال ۱۳۷۴ ه.ش
• توصيف معماري:
پل سيدآباد پلي سه چشمه و اجرا شده با سنگهاي تراش يافته و ملات آهکي در ازاره و آجر ۲۰×۲۰ و ملات گچي در طاقها مي باشد. دهانه وسطي پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي مي باشد که بصورت متقارن در دو طرف اين دهانه قرار گرفته اند بزرگتر بودن دهانه وسطي پل باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است.
• شرح مختصري در مورد تاريخچه پل:
اين پل يادگار دوره صفويه مي باشد که مسير ارتباطي جاده قديم طالش و خلخال به دروازه ورودي اردبيل را تأمين مي کند. عمليات مرمتي اين پل در سال ۱۳۷۴ (ه.ش) شروع شده است.
• مشخصات فني:
اين پل شامل سه دهانه آجري با قوس هاي شاخ بزي کند و موج شکنهاي سنگي مي باشد.
• نوع بهره برداري و خصوصيات بارز پل:
اين پل بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده و گذر افراد پياده را تأمين ميکند.

 پل فيروزآباد
نام شهرستان: کوثر
آدرس: خلخال – شهرستان کوثر – بخش فيروزآباد
قدمت: پهلوي
ابعاد: ۳۳/۵×۶/۶×۲۲/۵ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه فيروزآباد – يکي از سرشاخه هاي فرعي قزل اوزن بنا شده است.
توصيف معماري بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل داراي يک دهانه با قوس بيضوي شکل مي باشد که در هر طرف با چهار طاق دزد با ارتفاع متفاوت پوشش داده شده است. مصالح ساختماني پل سنگهاي رسوبي حکمي است که در سالهاي اخير دستندازهاي سنگي آن را با ديواره بتني پوشش داده اند.
شرح مختصري در مورد تاريخچه بنا:
اين پل در دوره پهلوي توسط مهندسان ايتاليايي بر روي پايه کار پل قديمي عصر صفوي احداث گرديده است.
مشخصات فني:
اين پل داراي يک دهانه با قوس بيضي خوابيده مي باشد که با طاق دزدهايي در دو طرف (هر طرف چهار طاق) پوشش داده شده است. اين طاق دزدها که روي قوس اصلي قرار گرفته داراي دهانه يکسان مي باشد ولي ارتفاع آنها متفاوت مي باشد.
نوع بهره برداري و خصوصيات بارز پل:
اين پل بر روي رودخانه فيروزآباد – يکي از سرشاخه هاي فرعي قزل اوزن بنا شده است و گذر وسائط نقليه سبک و سنگين و عابر پياده را تأمين مي کند.

پل قره سو (زاغالان)
اين پل بر روي رودخانه بالخلو ساخته شده و داراي ۷ دهنه است. بناي آن را به دوره صفويه نسبت داده اند. ظاهراً پل توسط شخص خيري بنام مسير حمزه ننه کران مورد بازسازي قرار گرفته است .

پل کلخوران
اين پل بر روي رودخانه کلخوران در روستايي به همين نام ساخته شده و داراي ۶ دهنه است. بناي اصلي آنرا به دوره سلجوقي و ايلخانيان نسبت مي دهند که گويا در دوره صفويه تعمير شده انام پل: کلخوران
نام شهرستان: اردبيل
آدرس: اردبيل – روستاي کلخوران
قدمت: صفوي
شماره ثبت: ۸۷۷
ابعاد: ۲۱/۸۰×۳/۰۷×۴ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه قره چاي بنا شده است.
تاريخ شروع مرمت: ۱۳۷۵ ه.ش
توصيف معماري:
پل کلخوران، پلي سه چشمه و اجرا شده با پي هاي سنگي و ملات آهکي در ازاره و آجر ۲۰×۲۰ و ملات گچي در طاقها مي باشد. دهانه وسطي پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي مي باشد که بصورت متقارن در دو طرف اين دهانه قرار گرفته اند. بزرگتر بودن اين دهانه، باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است.
شرح مختصري در مورد تاريخچه پل:
اين پل يادگاري دوره صفويه بوده و در سال ۱۳۷۵ ه.ش عمليات مرمتي توسط اداره ميراث فرهنگي بر روي اين پل صورت گرفته است.
مشخصات فني پل:
اين پل شامل سه دهانه آجري با قوس هاي پنج و هفت و موج شکنهاي سنگي ميباشد.
نوع بهره برداري و خصوصيات بارز پل:
اين پل در روستاي کلخوران بر روي رودخانه قره چاي واقع شده و گذر وسايط نقليه سبک و افراد پياده مي باشد.
ت. در تاق مياني آن سنگ نوشته اي وجود دارد.

پل گيلانده
نام شهرستان: اردبيل
آدرس: کيلومتر ۱۵ جاده اردبيل به آستارا جنب روستاي گيلانده
قدمت: صفوي
ابعاد: ۲۷/۹×۴/۱۵×۴/۳۵ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل در مسير ارتباط جاده اردبيل به آستارا بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است.
تاريخ شروع مرمت: سال ۱۳۷۳ ه.ش
توصيف معماري:
پل گيلانده پلي چهار چشمه با پايه هاي سنگي و طاق و بدنه آجري مي باشد.
شرح مختصري در مورد تاريخچه پل:
اين پل يادگار دوران صفويه بوده و در سال ۱۳۷۳ ه.ش عمليات مرمتي بر روي اين پل صورت گرفته است.
مشخصات فني:
اين پل شامل چهار دهانه آجري با پايه هاي سنگي و قوس پنج و هفت مي باشد.
اقدامات انجام شده با ذکر مشخصات:
مرمت اين پل در سال ۱۳۷۳ ه.ش آغاز گشته و طي اين مرمت آجرهاي قبلي که درزهاي آن باز بودند با ملات خاک و سنگ و پودر سنگ و سيمان سفيد و مقداري گچ در طاق و موج شکنها و دست انداز و بدنه و قسمت هاي مرمت شده بندکشي شده است.

پل نادري
نام شهرستان: اردبيل
آدرس: اردبيل – تپه نادري
قدمت: پهلوي
ابعاد: ۴۸/۵۰×۶/۲۰×۸/۲۰ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است.
تاريخ شروع مرمت: سال ۷۵/۱۳۷۴ ه.ش
توصيف معماري:
پل نادري، پلي چهارچشمه با پايه ها و نماي سنگي و طاق هاي آجري ميباشد.
شرح مختصري در مورد تاريخچه پل:
اين پل در دوره پهلوي دوم بر روي پلي به يادگار مانده از دوره صفوي که عامل ارتباطي جاده اردبيل به تبريز مي باشد، بنا شده است.
مشخصات فني:
اين پل شامل چهار دهانه با پايه هاي سنگي و قوس هاي نيم دايره کامل و موج شکنهايي به صورت منحني مي باشد.

 پل پرديسان (پرديس)
نام شهرستان: خلخال
آدرس: شهرستان خلخال – بخش فيروزآباد – روستاي پرديسان – افشار پائيني
قدمت: صفوي
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه قزل اوزن بنا شده است.
شرح مختصري در مورد تاريخچه بنا:
پل پرديسان ارتباط سرشاخه هاي راه کارواني اردبيل – زنجان را فراهم مي کند. در سال انهدام پل دختر قافلانکوه توسط گروه فرقه دموکرات آذربايجان دهانه وسطي پل منهدم شده است.

پل يدي گوز (هفت چشمه)
نام شهرستان: اردبيل
آدرس: اردبيل – ميدان پانزده خرداد ابتداي خيابان ساحلي
قدمت: صفوي
شماره ثبت: ۸۷۵
ابعاد: ۴۶/۷۰×۳/۸۰×۳/۷۰ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است.
تاريخ شروع مرمت: سال ۱۳۷۴ ه. ش
توصيف معماري:
پل يدي گوز داراي هفت چشمه با پايه هاي سنگي و طاق هاي ضربي جناقي آجري مي باشد. اين چل حالت تقارن داشته و دهانه وسطي، باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است.
شرح مختصري در مورد تاريخچه بنا:
اين پل يادگار دوره صفويه بوده و از سال ۱۳۷۴ ه. ش عمليات مرمتي آن شروع گرديده است.
مشخصات فني:
اين پل شامل هفت دهانه آجري با قوس پنج و هفت و موج شکنهاي سنگي مي باشد ملات بکار رفته در ساختمان پل، گچ و آهک مي باشد.
نوع بهره برداري و خصوصيات بارز پل:
اين پل در اول خيابان ساحلي بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده و گذر وسايط نقليه سبک و افراد پياده را تأمين مي کند

پل يعقوبيه
اين پل نيز متعلق به دوره صفويه است که بر روي رودخانه بالخلو در ابتداي کوچه يعقوبيه ساخته شده است. داراي ۵ دهنه با تاقهاي ضربي و آجري و پي سنگي است. نام پل: يعقوبيه
نام شهرستان: اردبيل
آدرس: اردبيل – محله يعقوبيه
قدمت: صفوي
شماره ثبت: ۸۷۶
ابعاد: ۳۶/۷۵×۵×۳ متر
بستر و مشخصه تاريخي پل:
اين پل بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است.
تاريخ شروع مرمت: سال ۷۶-۱۳۷۵ ه.ش
توصيف معماري:
پل يعقوبيه داراي پنج چشمه با طاق و نماي آجري و موج شکنهاي سنگي مي باشد. اين پل حالت تقارن دارد. دهانه وسطي پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي است. بزرگتر بودن پل باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است.
شرح مختصري در مورد تاريخچه پل:
اين پل يادگار دوره صفويه بوده و در سال ۷۶-۱۳۷۵ ه.ش عمليات مرمتي آن شروع شده است.
مشخصات فني:
اين پل شامل پنج دهانه آجري اجرا شده با قوس پنج و هفت و با موج شکنهاي سنگي مي باشد.
نوع بهره برداري و خصوصياات بارز پل:
اين پل که بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است در ابتداي کوچه يعقوبيه گذر عابر پياده را تأمين مي کند.

خبرنگار: غلامحسین دیده بان

لینک کوتاه: https://marznews.com/?p=214109