زمانی که بوق شیپوری و گوش خراش تانکرهای آبرسان سیار در روستاهای خراسان شمالی به صدا درمی آید، انبوهی از دختران و زنان برای پر کردن ظرف های آب دوان دوان صف می بندند.
همهمه ای میان زنان برپا می شود و در این میان برخی زنان و دختران با دبه های خالی از آب برمی گردند و راننده تانکر به آنها قول می دهد که دوباره به روستا بر می گردد.
استانی که در سال های نه چندان دور به دلیل وجود چشمه های مختلف به عنوان سرزمین چشمه ها و رودخانه ها معروف بود، اکنون خشکسالی چند سال گذشته، وضعیت آب آشامیدنی آن را به وضعیت بحران رسانده است.
ادامه پدیده خشکسالی موجب شده امسال منابع آبی دور دست این روستاها نیز خشک شود و روستاییان را به شدت با مشکل مواجه کند.
براساس آمارها، تعداد روستاهای خسارت دیده از خشکسالی و مواجه با کمبود آب آشامیدنی در خراسان شمالی از ۵۸ روستا اکنون به ۱۴۸ روستا افزایش یافته است.
اکنون ۸۰ هزار و ۳۴۶ نفر جمعیت روستای خراسان شمالی از کاهش شدید منابع آبی متاثر شده اند و به همین منظور دستکم برای تامین آب آشامیدنی هر روز در انتظار آمدن کامیون های سیار آبرسان باشند.
شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان شمالی در نیمه دوم سال ۹۲ شدت بروز خشکسالی را در سال آبی ۹۳ – ۹۲ و کاهش منابع آبی را برای این استان گوشزد کرده بود.
این شرکت پدیده خشکسالی را در سال آبی ۹۳ – ۹۲ در استان و تاثیر منفی آن به منابع آبی ۲۵۹ روستا با ۴۲ هزار و ۱۶۱خانوار با جمعیت ۱۵۲ هزار نفر پیش بینی کرده بود.
معاون اداره کل هواشناسی خراسان شمالی به ایرنا گفت: به طور میانگین ۱۷۷.۲ میلیمتر باران در ۱۰ ماه امسال باریده که به نسبت مشابه سال قبل ۸۲ درصد و به نسبت سال زراعی دوره آماری شش درصد کاهش نشان می دهد.
نادر نصرتی افزود: میانگین بارش باران در سال زراعی جاری در بجنورد ۸۶.۹ میلیمتر ثبت شده است که به نسبت مدت مشابه سال قبل۱۸۶ درصد و به نسبت دوره آماری بلند مدت چهار درصد کاهش دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان شمالی به ایرنا گفت: ماندگاری خشکسالی در این استان به خاطر کاهش بارندگی باعث شده تا آبرسانی سیار به روستاهای خسارت دیده از این پدیده تداوم یابد.
حمید روشن روان افزود: اکنون تامین آب آشامیدنی ۱۴۸ روستا با ۸۰ هزار ۳۴۶ نفر جمعیت در این استان بوسیله تانکر سیار صورت می گیرد.
وی گفت: روستاهایی که با تانکر سیار آبرسانی می شوند شامل ۳۰ روستا در بجنورد، ۲۳ روستا در هر کدام از شهرستان های راز و جرگلان، اسفراین، ۲۲ روستا در شیروان، ۲۱ روستا در مانه و سملقان، ۱۴ روستا در فاروج، هشت روستا در جاجرم و هفت روستا در گرمه است.
وی افزود: منبع تامین آب روستاهای خسارت دیده از خشکسالی که اکنون با خودروهای آبرسان سیار صورت می گیرد، از طریق ۳۸ حلقه چاه عمیق، ۲۱ چاه دستی و ۳۶ دهنه چشمه و چهار قنات بوده است.
به گفته وی آبرسانی سیار به روستاهای خسارت دیده از خشکسالی در این استان اکنون ۹۰روستا به صورت دایمی و ۵۸ روستا به صورت موردی توسط شرکت صورت می گیرد.
روشن روان افزود: تاکنون بیش از هشت هزار و ۴۲۴ نوبت سرویس دهی با افزون بر ۵۰ هزار مترمکعب آبرسانی سیار به روستاهای خسارت دیده از خشکسالی در استان انجام شده که بیشتر حمل آب آشامیدنی به ۲۳ روستای مرزی شهرستان راز و جرگلان بوده است.
وی گفت: این شرکت طبق نیاز روزانه آب آشامیدنی اهالی روستای خسارت دیده از خشکسالی در این استان از جمله راز و جرگلان با تانکر حمل می کند.
به گفته وی فقط دوشنبه هفته گذشته ۴۲ نوبت سرویس با حجم ۱۰۶ هزار و ۵۰۰ لیتر برای هفت هزار و ۱۷۳ خانوار در ۲۳ روستای شهرستان راز و جرگلان، آب آشامیدنی حمل شده است.
وی افزود: حمل آب آشامیدنی به روستاهای متاثر از خشکسالی در شهرستان راز و جرگلان در هشت روستا از طریق منبع سیار و در ۱۲ روستا از طریق مخزن، توزیع می شود.
روشن روان در خصوص جیره بندی آب آشامیدنی اعلام شده در روستاهای راز و جرگلان از سوی برخی از مسوولان نیز گفت: این شرکت آب آشامیدنی مورد نیاز اهالی روستاهای خسارت دیده از خشکسالی را در این شهرستان به صورت روزانه تامین می کند.
وی افزود: در روستاهای خسارت دیده از خشکسالی جیره بندی آب آشامیدنی وجود ندارد ولی شرکت مدیریت مصرف و رعایت صرفه جویی را به اهالی گوشزد می کند.
به گفته وی اکنون منبع آب آشامیدنی سایر روستاهای تحت پوشش این شرکت از چاه، چشمه و قنات تامین می شود که ضریب اطمینان پایین تری به علت خشکسالی دارند و لازم است صرفه جویی را رعایت کنند.
وی در خصوص اجرای طرح های آبرسانی در مناطق روستایی استان نیز گفت: این شرکت با اعتبارات تخصیصی سفر رهبری و منابع دیگر که در اختیار دارد، اجرای طرح های آبرسانی را پیگیری می کند و ضرورت دارد مسوولان با توجه به بروز خشکسالی در این استان، شرکت را در تامین آب آشامیدنی روستاییان بیشتر یاری دهند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان شمالی به اجرای ۳۱ مجتمع آبرسانی روستایی نیمه تمام با پیشرفت میانگین۶۰ درصدی اشاره کرد و افزود: برای بهره برداری از این تعداد مجتمع آبرسانی روستایی در استان نیاز به ۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی افزود: با بهره برداری از این تعداد مجتمع، ۴۱۰ روستای استان با ۲۱۰ هزار نفر جمعیت زیر پوشش شرکت آب و فاضلاب روستایی قرار خواهند گرفت.
شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان شمالی ۱۰۶ هزار و ۶۱۰ مشترک را در ۶۰۷ روستا با ۳۱۹ هزار و ۶۱۴ نفر جمعیت زیرپوشش دارد.
قبل از بروز خشکسالی در خراسان شمالی آب آشامیدنی مورد نیاز ساکنان ۶۰۷ روستای زیر پوشش شرکت در استان از طریق ۴۵۲ منبع آبی شامل چاه، چشمه، قنات و آب های سطحی تامین می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی نیز با اشاره به وجود خشکسالی و بحرانی شدن دشت های استان، گفت: اکنون وضعیت منابع آبی زیرزمینی به خاطر کاهش بارندگی خوب نیست.
کاظم طاهری از استاندار درخواست کرد در قالب ماده ۱۸۰ قانون برنامه پنجم توسعه و بودجه شهرستانی به این شرکت برای تعادل بخشی آب های زیرزمینی متاثر از خشکسالی کمک شود.
ماده ۱۸۰ قانون برنامه پنجم توسعه بر توزیع متوازن امکانات و منابع عمومی در کشور تاکید دارد و بر اساس آن معادل ۲ درصد از اعتبارات بودجه عمومی دولت در بودجه های سنواتی برای شاخص برخورداری شهرستان های با کمتر از سطح متوسط کشور بهبود یابد.
به گفته مدیر عامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی برای اجرای طرح های تعادل بخشی و ساماندهی رودخانه ها به صورت استانی از محل ماده ۱۸۰ حتی یک ریال اعتبار به شرکت آب منطقه ای استان اختصاص نیافته است.
استاندار خراسان شمالی نیز با اشاره به وجود خشکسالی در این استان گفت: حوزه آب با چالش جدی رو به رو است.
وی اظهار کرد: به خاطر کاهش بارندگی و تداوم خشکسالی در استان، نگاه به آینده در حوزه آب مثبت نیست و مدیریت در حوزه آب می تواند بخش زیادی از چالش های پیش روی در این حوزه را در استان کاهش دهد.
سیدعلی اکبر پرویزی از مدیران دستگاه های مرتبط خواسته است به برنامه ریزی و اجرای طرح های حفاظت از مراتع و مناطق حفاظت شده در استان بیشتر توجه کنند.
استان خراسان شمالی امسال در زمره سه استان نخست کشور می باشد که با بحران خشکسالی و پیامدهای آن روبه رو شده است.
خراسان شمالی ۸۶۵ روستا دارد و ۴۱۷ هزار و ۹۲۵ نفر از جمعیت آن روستایی هستند که ۴۸.۵ درصد از جمعیت ۸۶۷ هزار نفری را تشکیل می دهند.
