اکوتوریسم، یا گردشگری پایدار، به عنوان یکی از محبوبترین انواع گردشگری در جهان شناخته میشود.
به گزارش مرزنیوز و به نقل از سایت شرکت توسعه گردشگری آتیه خاورمیانه؛ این نوع گردشگری با هدف حفظ محیط زیست و ارتقای آگاهی گردشگران در مورد اهمیت طبیعت انجام میشود. اما اکوتوریسم صرفاً بازدید از مناطق طبیعی نیست، بلکه طیف گستردهای از فعالیتها و تجربهها را در بر میگیرد. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف اکوتوریسم و ویژگیهای هر یک میپردازیم.
انواع اکوتوریسم
اکوتوریسم یا گردشگری پایدار، به انواع مختلفی تقسیم میشود که هر کدام بر روی جنبه خاصی از طبیعت یا فرهنگ تمرکز دارند. از جمله این انواع میتوان به اکوتوریسم مبتنی بر طبیعت (مانند حیات وحش، پرندهنگری و زمینشناسی)، اکوتوریسمفرهنگی (مانند روستایی، بومی و تاریخی)، اکوتوریسمماجراجویی (مانند کوهنوردی و غارنوردی) و اکوتوریسمعلمی (مانند تحقیقاتی و آموزشی) اشاره کرد. هر کدام از این انواع، با هدف حفظ محیط زیست، ارتقای آگاهی گردشگران و توسعه جوامع محلی، تجربههای متنوع و ارزشمندی را برای علاقهمندان به طبیعت فراهم میکند. در ادامه به شرح کامل هریک از انواع اکوتوریسم میپردازیم.
اکوتوریسم مبتنی بر طبیعت
اکوتوریسم مبتنی بر طبیعت یا طبیعتگردی، یکی از جذابترین و پرطرفدارترین انواع اکوتوریسم است که در آن گردشگران به دل طبیعت بکر و دستنخورده میروند تا از زیباییهای طبیعی و تنوع زیستی آن لذت ببرند. این نوع گردشگری، فرصتی است برای مشاهده نزدیک حیات وحش، گیاهان متنوع و پدیدههای زمینشناسی که در محیط طبیعی خود قرار دارند. انواع اصلی اکوتوریسم مبتنی بر طبیعت عبارتند از:
- اکوتوریسمحیات وحش: یکی از محبوبترین انواع اکوتوریسم مبتنی بر طبیعت است که در آن گردشگران برای مشاهده حیوانات وحشی در زیستگاه طبیعی خود به مناطق مختلف سفر میکنند. از جمله فعالیتهای رایج در این نوع اکوتوریسم میتوان به سافاری در آفریقا، مشاهده نهنگها، تماشای خرسهای قطبی و بازدید از پارکهای ملی اشاره کرد.
- اکوتوریسمپرندهنگری: این نوع اکوتوریسم به مشاهده و مطالعه پرندگان در زیستگاههای طبیعی آنها اختصاص دارد. پرندهنگری، علاوه بر لذت بردن از زیبایی پرندگان، فرصتی برای یادگیری در مورد تنوع زیستی و حفاظت از پرندگان فراهم میکند.
- اکوتوریسمگیاهی: گردشگران در این نوع اکوتوریسم به مطالعه و مشاهده تنوع گیاهی در مناطق مختلف میپردازند. جنگلهای بارانی، باغهای گیاهشناسی و مناطق حفاظتشده گیاهی، از جمله مقاصد محبوب برای اکوتوریسم گیاهی هستند.
- اکوتوریسمزمینشناسی: این نوع اکوتوریسم به مطالعه پدیدههای زمینشناسی مانند غارها، آتشفشانها، فسیلها و سنگوارهها اختصاص دارد. گردشگران در این نوع اکوتوریسم میتوانند به کاوش در غارهای زیرزمینی، بازدید از آتشفشانهای خاموش و مشاهده لایههای زمینشناسی بپردازند.
تاکید اصلی در این نوع گردشگری بر حفاظت از محیط زیست است. تمام فعالیتهای اکوتوریسم مبتنی بر طبیعت باید به گونهای برنامهریزی شوند که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کنند. همچنین آموزش و آگاهیرسانی به گردشگران از اهمیت بالایی برخوردار است. درنهایت، مشارکت جوامع محلی در برنامهریزی و مدیریت فعالیتهای اکوتوریسم، از دیگر ویژگیهای مهم این نوع گردشگری است.
اکوتوریسمفرهنگی
اکوتوریسم فرهنگی، شاخهای از گردشگری است که بر تعامل بین انسان و طبیعت، به ویژه در بافت فرهنگی و تاریخی، تمرکز دارد. این نوع گردشگری، فرصتی را برای گردشگران فراهم میکند تا با فرهنگها و آداب و رسوم جوامع محلی آشنا شوند، در فعالیتهای روزمره آنها مشارکت کنند و از آثار تاریخی و فرهنگی در محیطهای طبیعی بازدید کنند. اکوتوریسمفرهنگی، به گردشگران کمک میکند تا درک عمیقتری از تنوع فرهنگی و اهمیت حفظ میراث فرهنگی داشته باشند. انواع اصلی اکوتوریسمفرهنگی عبارتند از:
- اکوتوریسمروستایی: این نوع گردشگری، به تجربه زندگی در روستاها و مشارکت در فعالیتهای روزمره روستاییان اختصاص دارد. گردشگران میتوانند در کارهای کشاورزی، دامداری و صنایع دستی مشارکت کنند و از نزدیک با شیوه زندگی روستاییان آشنا شوند. اکوتوریسمروستایی، به حفظ فرهنگ و سنتهای روستایی کمک میکند و درآمدی پایدار برای جوامع محلی ایجاد میکند.
- اکوتوریسمبومی: در این نوع گردشگری، گردشگران با فرهنگ و آداب و رسوم جوامع بومی آشنا میشوند. آنها میتوانند در مراسم سنتی شرکت کنند، از هنرهای دستی بومیان خریداری کنند و با داستانها و افسانههای محلی آشنا شوند. اکوتوریسمبومی، به حفظ هویت فرهنگی جوامع بومی کمک میکند و به گردشگران فرصتی میدهد تا از فرهنگهای متفاوت بیاموزند.
- اکوتوریسمتاریخی: این نوع گردشگری، به بازدید از آثار تاریخی و فرهنگی در محیطهای طبیعی اختصاص دارد. گردشگران میتوانند از شهرها و روستاهای تاریخی، آثار باستانی، قلعهها و بناهای تاریخی بازدید کنند و با تاریخ و فرهنگ منطقه آشنا شوند. اکوتوریسمتاریخی، به حفظ میراث فرهنگی و توسعه گردشگری پایدار کمک میکند.
اکوتوریسم فرهنگی، علاوه بر حفظ فرهنگ و تاریخ، مزایای دیگری نیز دارد. این نوع گردشگری میتواند به ایجاد اشتغال، توسعه زیرساختهای گردشگری و افزایش درآمد جوامع محلی کمک کند. همچنین، اکوتوریسم فرهنگی به تقویت درک متقابل بین فرهنگها و کاهش تعصبات کمک میکند.
اکوتوریسمماجراجویی
اکوتوریسم ماجراجویی، شاخهای از گردشگری است که برای افرادی طراحی شده است که به دنبال هیجان و تجربههای جدید در طبیعت هستند. این نوع گردشگری، شامل طیف گستردهای از فعالیتهای ماجراجویانه در محیطهای طبیعی است که به گردشگران امکان میدهد تا تواناییهای فیزیکی و ذهنی خود را به چالش بکشند و از زیباییهای طبیعت به روشی متفاوت لذت ببرند. اکوتوریسم ماجراجویی، علاوه بر هیجان، فرصتی را برای ارتباط نزدیکتر با طبیعت و درک اهمیت حفاظت از محیط زیست فراهم میکند. انواع اصلی اکوتوریسمماجراجویی عبارتند از:
- اکوتوریسمکوهنوردی: کوهنوردی، یکی از محبوبترین انواع اکوتوریسمماجراجویی است که در آن گردشگران به صعود از قلههای کوهستانی میپردازند. کوهنوردی، علاوه بر هیجان، فرصتی برای لذت بردن از مناظر زیبا و تنفس هوای پاک فراهم میکند. کوهنوردی، نیازمند آمادگی جسمانی و فنی است و باید با تجهیزات مناسب و همراه با راهنمای مجرب انجام شود.
- اکوتوریسمغارنوردی: غارنوردی، تجربه منحصر به فردی است که در آن گردشگران به کاوش در دنیای تاریک و مرموز غارها میپردازند. غارنوردی، نیازمند تجهیزات تخصصی و همراهی با راهنمای مجرب است. این نوع گردشگری، برای افرادی که به دنبال ماجراجویی و کشف مکانهای ناشناخته هستند، بسیار جذاب است.
- اکوتوریسمقایقرانی: قایقرانی، یکی دیگر از انواع محبوب اکوتوریسمماجراجویی است که در آن گردشگران با قایق در رودخانهها، دریاچهها و اقیانوسها قایقرانی میکنند. قایقرانی، علاوه بر هیجان، فرصتی برای مشاهده مناظر طبیعی زیبا و حیات وحش فراهم میکند. قایقرانی، در انواع مختلفی مانند قایقرانی با کایاک، قایق بادبانی و قایق موتوری انجام میشود.
اکوتوریسم ماجراجویی، علاوه بر فراهم کردن تجربیات هیجانانگیز، مزایای دیگری نیز دارد. این نوع گردشگری، به تقویت سلامت جسمانی و روانی کمک میکند، به توسعه گردشگری پایدار کمک میکند و به ایجاد اشتغال در مناطق روستایی کمک میکند. همچنین، اکوتوریسمماجراجویی، به افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفاظت از محیط زیست کمک میکند.
اکوتوریسمعلمی
اکوتوریسم علمی، شاخهای از گردشگری است که در آن گردشگران با هدف یادگیری و تحقیق به مناطق طبیعی سفر میکنند. این نوع گردشگری، برای افرادی که به علوم طبیعی علاقهمند هستند و میخواهند در پروژههای تحقیقاتی مشارکت کنند، بسیار جذاب است. اکوتوریسم علمی، فرصتی را برای گردشگران فراهم میکند تا با دانشمندان و محققان همکاری کنند، از نزدیک با محیط زیست آشنا شوند و به افزایش دانش خود در زمینه علوم طبیعی کمک کنند. انواع اصلی اکوتوریسم علمی عبارتند از:
- اکوتوریسمتحقیقاتی: در این نوع گردشگری، گردشگران در پروژههای تحقیقاتی علمی در مناطق طبیعی مشارکت میکنند. آنها میتوانند در جمعآوری دادهها، نمونهبرداری و تحلیل نتایج به دانشمندان کمک کنند. اکوتوریسم تحقیقاتی، برای دانشجویان، محققان و افرادی که به دنبال افزایش دانش خود در زمینه علوم طبیعی هستند، بسیار مناسب است.
- اکوتوریسمآموزشی: این نوع گردشگری، شامل شرکت در دورههای آموزشی در زمینه محیط زیست و طبیعتگردی است. گردشگران میتوانند در این دورهها، در مورد تنوع زیستی، حفاظت از محیط زیست، تغییرات آب و هوایی و سایر موضوعات مرتبط با محیط زیست آموزش ببینند. اکوتوریسم آموزشی، برای افرادی که به افزایش آگاهی خود در زمینه محیط زیست علاقهمند هستند، بسیار مفید است.
سفری همه جانبه به دل طبیعت و فرهنگ
در مقاله انواع اکوتوریسم، به دنیای متنوع اکوتوریسم قدم گذاشتیم و با انواع مختلف آن آشنا شدیم. از دل طبیعت بکر و حیات وحش شگفتانگیز گرفته تا فرهنگهای غنی و تاریخ کهن، اکوتوریسم تجربهای همه جانبه را برای علاقهمندان به طبیعت و فرهنگ فراهم میکند.
نخست، اکوتوریسم مبتنی بر طبیعت که با تمرکز بر تعامل مسئولانه با محیط زیست، فرصتی برای کشف زیباییهای طبیعی و تنوع زیستی فراهم میکند. دوم، اکوتوریسم فرهنگی که با معرفی فرهنگها و آداب و رسوم جوامع محلی، به ما کمک میکند تا درک عمیقتری از تنوع فرهنگی جهان پیدا کنیم. اکوتوریسم ماجراجویی با ارائه تجربیات هیجانانگیز، به ما امکان میدهد تا تواناییهای خود را به چالش بکشیم و با طبیعت ارتباط نزدیکتری برقرار کنیم. و در نهایت، اکوتوریسم علمی با تمرکز بر آموزش و پژوهش، به ما کمک میکند تا دانش خود را در مورد محیط زیست افزایش دهیم و در حفاظت از آن نقش فعالتری ایفا کنیم.
در پایان، میتوان گفت که اکوتوریسم فراتر از یک سفر تفریحی است. این نوع گردشگری، فرصتی است برای یادگیری، تجربه و مشارکت در حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار. با انتخاب آگاهانه مقاصد گردشگری و فعالیتهای اکوتوریستی، میتوانیم به حفظ زیباییها و تنوع زیستی کره زمین کمک کنیم و در عین حال، از تجربیات فراموشنشدنی لذت ببریم.
به یاد داشته باشیم که اکوتوریسم، سفری است به سوی آگاهی، احترام و مسئولیتپذیری نسبت به طبیعت و فرهنگهای مختلف.
لینک کوتاه: https://marznews.com/?p=212783
