از ابتدای اکتبر ۲۰۱۴، يعني نهم مهرماه ۹۳، برای پوشش حقوق ورودی کالاهای با ارزش بالا در قلمرو جمهوری اسلامی ایران، صدور سندTIR+ (TIR PLUSS) امكانپذير شده و به اين ترتيب، پوشش حقوق ورودی تا سقف ۱۵۰ هزار دلار (در مجموع) برای هر جلد کارنهتیر و سند الحاقی TIR+افزايش مييابد. بنابراین گمرکات ورودی در بررسی اسناد، در صورت تشخیص عدم پوشش کافی حقوق ورودی کارنهتیر ارائه شده، میتوانند عبور کالا از قلمرو کشور را منوط به الصاق سند TIR+ به کارنه مزبور نمایند. در مطلب حاضر، مصطفی آیتی، معاون دفتر نظارت بر ترانزیت گمرك ايران، دلايل استفاده از اين سند و كاربردهاي آن را تشريح كرده است.مرز نيوز به نقل از ترابران، کارنهتیر سندی است که براساس مفاد کنوانسیون تیر، به منظور تضمین حقوق ورودی کالاهای عبوری از قلمرو کشورهای عضو اين کنوانسیون (۵۸ عضو) مورد استفاده قرار میگیرد و براساس ماده واحده مصوب سال ۱۳۶۳، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به عنوان تنها موسسه ضامن کارنهتیر در جمهوری اسلامی ایران تعیین شده است.
جمهوری اسلامی ایران از لحاظ مصرف کارنهتیر در رتبه هفتم کشورهای عضو قرار دارد و با توجه به اینکه در حال حاضر حدود ۱۵ درصد از حجم ترانزیت خارجی کشور تحت صحابت کارنهتیر انجام ميشود، با افزایش مبادلات منطقهای و فعال شدن کریدور ترکیه، ایران، پاکستان و افزایش تقاضا در کشورهای افغانستان و عراق به تبع بهبود شرایط امنیتی و اقتصادی در آنها و همچنین افزایش صادرات جمهوری اسلامی ایران به کشورهای اروپایی، افزایش مصرف کارنهتیر در قلمرو کشور قابل انتظار خواهد بود.
میزان تضمین کارنهتیر، براساس شرایط ایجاد تسهیلات در روند تشریفات کارنهتیر و سطح استفاده از فناوریهای نوین و ابزارهای پیشرفته، در کشورهای مختلف بين ۵۰ هزار دلار یا ۶۰ هزار یورو میباشد. در قلمرو جمهوری اسلامی ایران نيز اين ميزان، در حال حاضر برابر ۵۰ هزار دلار است؛ در حالي كه در غالب کشورها میزان تضمین ۶۰ هزار یورو تعيين شده است، بنابراين به دلیل عدم پوشش کافی تضمین کارنهتیرهای مورد استفاده در قلمرو کشور برای بسیاری از کالاهای با ارزش از قبیل البسه، کیف و کفش و… گمرک جمهوری اسلامی از چند سال قبل خواهان افزایش سطح تضمینات به ۶۰ هزار یورو در قلمرو کشور بود، اما به دلیل عدم موفقیت در اجرای شرایط مدنظر IRU (اتحادیه حمل و نقل بینالمللی جادهای) شامل اجرای TIREPD (پیشاظهاری کارنهتیر) و RTS (ارسال به موقع اطلاعات تسویه کارنهتیر) این مهم حاصل نشده بود.
از سال ۱۳۹۱ بررسی موانع افزایش سطح تضمینات به طور جد در دستور کار دفتر نظارت بر ترانزیت قرار داشت؛ تا آنجا كه با حضور دبیرکل IRU در تهران و امضاي تفاهمنامه سه جانبه فیمابین گمرک، IRU و اتاق بازرگانی ایران، در بهمن ماه ۱۳۹۲ همکاری جهت رفع موانع اجرای TIREPD و RTS به منظور افزایش سطح تضمینات مورد تأکید قرار گرفت و به دنبال آن با همکاری دفاتر نظارت بر ترانزیت و فناوری اطلاعات و ارتباطات و برگزاری جلسات متعدد کارشناسی با کارشناسان IRU در تهران، موانع اجرایی اين كار شناسایی و پیگیری شد. در همین راستا طی بخشنامهای موضوع لزوم پیشاظهاری کارنهتیر برای کارنههای وارده به جمهوری اسلامی ایران در فروردین ماه ۹۳ از طریق اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران جهت اعلام به کشورهای عضو به IRU ابلاغ گردید.
به هر حال با توجه به احتمال وجود تأخیر در اجرای کامل TIREPD و همچنین احتمال زمانبر بودن اجرای کامل RTS، دفتر نظارت بر ترانزیت در دومین جلسه کارشناسی (تیر ماه ۹۳) پیشنهاد امضاي تفاهمنامه سند الحاقیTIR+ (TIR PLUSS) با سطح تضمینات ۱۰۰ هزار دلار را به ایرو ارائه كرد که پس از مذاکرات طولانی و پیگیری مداوم، این مهم در دهم شهریور ماه ۹۳ در حاشیه سمینار بینالمللی TIR در تهران، با امضاي نهایی سند توسط دکتر مسعود کرباسیان، ریاست کل گمرک ایران و مهندس غلامرضا شافعی ریاست اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و با حضور نمایندگان IRU محقق شد.
به موجب تفاهمنامه مزبور، از ابتدای اکتبر ۲۰۱۴ (۹ مهرماه ۹۳) برای پوشش حقوق ورودی کالاهای با ارزش بالا در قلمرو جمهوری اسلامی ایران، صدور سندTIR+ (TIR PLUSS) و افزایش پوشش حقوق ورودی تا سقف ۱۵۰ هزار دلار (در مجموع) برای هر جلد کارنهتیر و سند الحاقی TIR+امکانپذیر شده است. بنابراین گمرکات ورودی در بررسی اسناد در صورت تشخیص عدم پوشش کافی حقوق ورودی کارنهتیر ارائه شده، میتوانند عبور کالا از قلمرو کشور را منوط به الصاق سند TIR+ به کارنه مزبور كنند.
سند مزبور تکبرگ و به صورت شکل شماره (۱) است که در قسمت فوقانی، ممهور به مهر مؤسسه ضامن و در قسمت ذیل ممهور به مهر گمرک ورودی یا مبداء میشود. سپس شماره ۱۲ رقمی TIR+ در سایتwww.tirpluss.net به همراه شماره کارنهتیر معتبر ثبت میگردد. در ادامه، گمرک شماره کارنهتیر را در سایت www.cutewise.org وارد نموده و لینک شدن شماره TIR+ با کارنه مورد نظر را بررسی میكند. بنابراین یک سند TIR+ به تنهایی قابل استفاده نبوده و صرفا در مواردی که پوشش حقوق ورودی کافی نباشد، به درخواست گمرک ورودی به کارنهتیر اصلی الصاق میگردد و در صورت تأیید الصاق شماره آن با یک کارنهتیر معتبر در سایت cute-wise دارای اعتبار میباشد و در صورت عدم وصول کالا به مقصد، حقوق ورودی موضوع ماده ۸ کنوانسیون تیر مطابق ارزش کالای مندرج در اسناد تا سقف ۱۵۰۰۰۰ دلار (درحال حاضر و قبل از افزایش سطح تضمینات) قابلیت وصول دارد.
نکته قابل توجه اینکه، با اجرای کامل TIREPD و RTS که بهزودی با پیگیریهای دفاتر نظارت بر ترانزیت و فناوری ارتباطات و اطلاعات نهایی خواهد شد، سطح تضمینات کارنهتیرهای عبوری و صادره در قلمرو کشور از سقف ۵۰ هزار دلار به ۶۰ هزار یورو و به تبع آن سطح تضمینات TIR+ از ۱۰۰ هزار دلار به ۱۰۰ هزار یورو افزایش خواهد یافت، به عبارت دیگر پوشش حقوق ورودی مجموع کارنهتیر اصلی و TIR+ الصاقی از ۱۵۰ هزار دلار به ۱۶۰ هزار یورو افزایش خواهد داشت.
