بیثباتی سیاسی و ناامنی از موانع توسعه اقتصادی افغانستان هستند و با تحولات اخیر مشخص نیست راه از دست رفته مردم افغانستان چه میزان باشد. کارشناسان میگویند برآوردی زیان اقتصادی تحمیل شده به افغانستان در شرایط پیچیده کنونی بهسادگی امکانپذیر نیست اما پس از این، اقتصاد افغانستان نخواهد توانست از منافع حاصل از سرمایهگذاریهای زیرساختی بهرهمند شود.
به گزارش مرزنیوزو به نقل از ایرناپلاس، تحولات افغانستان با سرعتی بیش از انتظار پیش رفت و شهرهای مهم همسایه شرقی ما یکی پس از دیگری به دست طالبان افتاد. بیثباتی سیاسی یکی از موانع مهم توسعه و رشد اقتصادی هستند و در نبود رشد و توسعه اقتصادی، معیشت و رفاه مردم نیز تأمین نخواهد شد.
به باور کارشناسان، افغانستان این ظرفیت را دارد تا در شاهراه حملونقل منطقه قرار گیرد و ارتباط بین خاورمیانه و آسیای مرکزی را برقرار کند. قرارگیری در این مسیر ارتباطی فرصتی برای اقتصاد افغانستان است، فرصتی که مشخص نیست در تحولات اخیر به چه سرنوشتی دچار خواهد شد. علاوه بر این، تردیدهای موجود درباره آموزش و اشتغال زنان افغانستان، دیگر عاملی است که شاخصهای توسعه انسانی، رفاه و اقتصاد این کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
از اقتصاد افغانستان چه میدانیم؟
بهرام امیراحمدیان عضو هیات علمی مؤسسه آموزش عالی بیمه اکو در معرفی اقتصاد افغانستان به ایرناپلاس گفت: افغانستان با جمعیت ۳۸ میلیون نفری در همسایگی شرقی ایران در سه بخش فعالیت اقتصادی دارد.
نخست بخش کشاورزی است که تولید داخلی، کفاف مصرف را نمیدهد و کشور نیاز به واردات برخی محصولات کشاورزی دارد. دلیل این مساله این است که بهترین زمینهای کشاورزی به کشت کوکنار یا همان خشخاش برای تولید تریاک اختصاص داده شده است. در دامداری، افغانستان به سبب داشتن مراتع کوهستانی خودکفاست و در برخی سالها محصولات دامی بهویژه پوست را صادر کرده است. با این حال، صنایع فرآوری قدیمی است و نیاز به بازسازی و نوسازی دارد.
وی افزود: دوم بخش صنعت است که زیرساخت کافی ندارد و سوم بخش معدن است که بهدلیل مسائل فنی و سرمایهگذاری، دولت امتیاز استخراج معادن را به بخش خصوصی و خارجی واگذار کرده است. در بخش معدن، طالبان نیز در قلمرو تحت کنترل خود از این راه بهره میبرد. زیرساختهای شبکه راهها و حمل و نقل و نیز عوارض دریافتی از ترانزیت آن مقداری نیست که نقش مهمی داشته باشد.
امیراحمدیان ادامه داد: عمده فعالیتهای اقتصادی در کنار بخش کشاورزی تقریباً مناسب و صنعت کمبنیه، تجارت و خدمات است. بهویژه کسبوکارهای کوچک و استارتآپها در سالهای اخیر، بخش خدمات را تقویت و اشتغالهای مناسبی ایجاد کردهاند.
روابط اقتصادی ایران با همسایه شرقی
امیراحمدیان درباره روابط اقتصادی بین ایران و افغانستان توضیح داد: ایران با ساخت و راهاندازی راهآهن به افغانستان قصد داشت به شمال غرب این کشور یعنی در نزدیکی مرزهای ایران و افغانستان به منابع معدنی آن منطقه نزدیک شود. برآورد میشود ارزش این معادن حدود ۳ هزار میلیاد دلار باشد، اما استخراج این منابع نیاز به سه پیششرط دارد. نخست بازار مصرف، که هندوستان در این زمینه برای خرید این منابع از افغانستان اعلام آمادگی کرده است. دوم حمل و نقل است که مسیر راهآهن آن هنوز تکمیل نشده و سوم ثبات است، یعنی دولتی که مستقر باشد و شرکا بتوانند با آن کار کنند.
گفتوگو با یک استاد دانشگاه؛طالبان و آینده اقتصادی افغانستان