زبانه های آتش بصره گرچه در دو روز اخیر فروکش کرده، اما اعتقاد بر این است که نباید انتظار خاموشی کامل را از این آتش زیر خاکستر داشت.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:کارشناسان در عراق معتقدند که اگر دولت به مطالبات به حق مردم بصره به زودی رسیدگی نکند، آتش خشونت های بصره به تدریج کل جنوب عراق را که خاستگاه اصلی شیعیان و عشایر اصیل عربی و قیام های تاریخی این کشور است، فراخواهد گرفت.
گرچه هنوز این آتش فراگیر نشده اما اولین زبانه شعله های آن دامن دولت حیدر العبادی را گرفت و اگر العبادی تنها ۳۰ درصد برای رسیدن مجدد به پست نخست وزیری در دولت جدید امید داشت به اعتقاد کارشناسان این اندک امید نیز اکنون بر باد رفته است.
دو فراکسیون بزرگ پارلمان سائرون (مقتدا صدر) و الفتح (هادی العامری) خواهان استعفای جمعی العبادی و کابینه او شده اند این درحالیست که گروه انتخاباتی العبادی جزو متحدان سائرون مقتدا صدر در طول ماه های گذشته بعد از انتخابات ۲۲ اردیبهشت ماه بوده است.
اظهارات صریح دیروز (شنبه) ‘اسعد العیدانی’ استاندار بصره در حضور نخست وزیر در پارلمان جدید مبنی بر عدم اهتمام دولت به مطالبات مردم بصره و تخصیص ندادن بودجه لازم و عدم وفاداری دولت به وعده هایش، بیش از پیش، العبادی را از پست نخست وزیری دور کرد و در عوض آرامش نسبی را به بصره برگرداند.
** چرا اعتراضات به خشونت گرایید؟
اما چرا اعتراضات مسالمت آمیز و به حق مردم بصره به این وضع خشونت بار و اسفناک کشیده شد؟
دیدگاه های مختلفی وجود دارد که به اعتقاد رییس گروه پژوهش های راهبردی عراق که از نهادهای پژوهشی معتبر غیر دولتی عراق است، عدم رسیدگی به موقع دولت به مطالبات مردم، عامل آن بوده است.
‘واثق الهاشمی’ در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود که اولین دور اعتراضات بصره به وضعیت بد معیشتی، کمبود و آلودگی آب و نبود برق و بیکاری یک ماه قبل (تیر ماه) شروع شد و کاملا مسالمت آمیز بود و دولت وعده رسیدگی به این مطالبات را داد.
وی ادامه داد که مردم بصره یک ماه (مردادماه) گرمای بالای ۴۸ درجه بصره را تحمل کردند اما متوجه شدند که دولت به هیچ یک از وعده های خود عمل نکرده و برای همین دور جدید اعتراضات (از ۱۰ شهریور ماه) آغاز شد که کاملا این دور دوم اعتراضات نیز مسالمت آمیز بود و مردم مطالبات سابق خود را مطرح کردند.
به گفته وی، آنچه باعث به خشونت کشیده شدن تظاهرات شد، جلسه ۱۲ شهریور ماه پارلمان جدید عراق بود که انتظار می رفت نمایندگان در این جلسه فراکسیون بزرگ را به منظور تشکیل دولت جدید انتخاب کنند که بدون نتیجه به پایان رسید.
الهاشمی افزود که این وضعیت خشم مردم بصره را به دنبال داشت و احساس کردند که سیاسیون در بغداد کاملا با درد و رنج آنها بیگانه هستند، همزمان برخی از جریان های سیاسی بر موج اعتراضات سوار شده و روند اعتراضات مسالمت آمیز مردم را از مسیر طبیعی اش منحرف کردند.
وی ادامه داد که برخی از جریان های منحرف مرتبط با خارج نیز از فضای پیش آمده سوء استفاده کرده و فرصت را برای به آشوب کشیدن اوضاع مناسب دیدند و در یک لحظه، اوضاع از کنترل همه خارج شد.
وی نتیجه از کنترل خارج شدن اوضاع را به خشونت کشیده شدن تظاهرات ها و آتش زدن نهادهای دولتی، دفاتر احزاب و گروه های مقاومت اسلامی، مقر الحشد الشعبی و سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در عراق دانست.
به گفته وی، برخی جریان های سیاسی داخلی که می خواستند با سوء استفاده از تظاهرات مردم بصره، انتظارات خود را بر طرف رقیب اعمال کنند، به خاطر محاسبات غلط، وضعیت از کنترل شان خارج شد و طرف های خارجی با ایاد نفوذی عراقی، آن را به سمت و سوی دیگری کشاندند.
الهاشمی ادامه داد که دخالت برخی از جریان های منحرف مانند یمانی ها کاملا در این قضیه به اثبات رسیده و تعدادی از عناصر این گروه منحرف در حین آتش سوزی ها در بصره دستگیر شده و به جرائم خود اعتراف کرده اند.
دیگر کارشناس برجسته امور سیاسی و امنیتی عراق نیز معتقد است که روند تظاهرات ها از ابتدا مسالمت آمیز بود و مردم مطالبات به حقی داشتند اما تعلل دولت در رسیدگی به موقع به این مطالبات باعث دخالت خارجی از طریق ایادی عراقی در این قضیه شد.
‘فاضل ابورغیف’ ادامه داد که شعارهایی که طی خشونت های دو روز (پنجشنبه و جمعه گذشته) عنوان شده کاملا با شعارها و مطالبات تظاهرکنندگان متفاوت بود و برخلاف تظاهرکنندگان، گروه های نفوذی به اموال و دارایی های عمومی و خصوصی تعرض کرده و آتش افروزی کردند.
وی کوتاهی فرماندهی عملیات امنیت و پلیس استان بصره را در گسترش خشونت ها و آتش افروزی ها و عدم حفاظت از نمایندگی های خارجی در بصره (کنسولگری ایران) و نهادهای دولتی و دفاتر احزاب و گروه های مقاومت اسلامی و مقر الحشد الشعبی دخیل دانست.
ابورغیف در خصوص آینده اعتراضات بعد از تشکیل دولت جدید گفت که جریان های سیاسی در حال حاضر در یک وادی هستند و تظاهرکنندگان در یک وادی دیگر و کاملا واضح است که سیاسیون در بغداد همچنان سرگرم سهم خواهی های سیاسی و توزیع قدرت هستند.
به گفته وی، اگر دولت جدید – در صورت شکل گیری – نتواند به مطالبات مردم رسیدگی کند، باید همچنان انتظار ادامه تظاهرات را در بصره داشت و بعید نیست که دامنه آن به استان های دیگر جنوب عراق کشیده شود.
این کارشناس عراقی خاطرنشان کرد که تعدادی از جریان های نفوذی و طرف های خارجی (آمریکا و غیر آمریکا) در تظاهرات بصره نفوذ کرده اند و در آن شکی نیست و هر چه رسیدگی به مطالبات مردم به درازا بکشد، فرصت دامنه دار شدن تظاهرات به عموم جنوب عراق بیشتر خواهد شد و شاید آن موقع جمع کردنش مشکل باشد.
خشونت های بصره در روزهای گذشته دست کم ۱۱ کشته و ۱۰۰ زخمی در بین نظامیان و غیر نظامیان به دنبال داشته و تعدادی از افراد نفوذی که سلاح همراه داشته و به نیروهای امنیتی شلیک کرده اند در این راستا دستگیر شده اند.
کمیته هماهنگی برگزاری اعتراضات در بصره نیز روز شنبه را بدون اعتراض عنوان کرد تا فرصت برای نیروهای امنیتی برای شناسایی عوامل نفوذی که در روزهای پنجشنبه و جمعه گذشته، اعتراضات را به خشونت و اقدامات تخریبی کشاندند، فراهم شود.
‘ابومهدی المهندس’ نایب رییس تشکیلات بسیج مردمی الحشد الشعبی نیز شب گذشته (شنبه) در اظهاراتی به خبرنگاران گفت که هر زمان الحشد الشعبی احساس کند که کشور در خطر است و تظاهرات ها امنیت ملی را به مخاطر می اندازد، برای کنترل اوضاع وارد عمل می شود.
آیت الله سیستانی مرجعیت عالی دینی نیز در بیانیه از جمعه گذشته از به خشونت کشیده شدن تظاهرات مسالمت آمیز مردم بصره هشدار داد و خواستار رسیدگی فوری دولت به مطالبات به حق مردم شد.
همزمان با این تحولات، برخی از شخصیت های سیاسی از دو فراکسیون الفتح و سائرون از احتمال ائتلاف این دو فراکسیون و تشکیل فراکسیون بزرگ پارلمانی به منظور تشکیل دولت جدید و پایان دادن به بحران سیاسی و در نتیجه رسیدگی به مطالبات مردم بصره و عموم عراق خبر داده اند هرچند هنوز به طور رسمی تایید نشده است.