انواع مرزهایی که با استفاده از عوارض طبیعی مشخص می شوند عبارتند از:
الف) مرزهایی که در امتداد یک رشته کوه کشیده می شوند؛
ب) مرزهایی که در امتداد مسیر رودخانه، کانال یا دریاچه علامتگذاری می شوند؛
ج) مرزهایی که از میان بیابان، جنگل، یا باتلاق عبور می کنند؛
الف) مرزهایی که از خط الرأس یا خط آبریز رشته کوه بزرگ عبور می کنند، معمولاً بهترین و با دوامترین نوع خط مرز به شمار می روند، چون کوه ها نه تنها از نظر نظامی و دفاعی اهمیت دارند، بلکه غالباً تعیین آنها روی نقشه در موقع تعیین مسیر مرز، کاری آسان است که بدون اشکال انجام می گیرد. البته مشکل این است که در عمل چون نواحی کوهستانی دنباله خط الرأس طولانی نبوده و با دره های عمودی قطع می شود و انطباق خط الرأس و خط تقسیم آب با یکدیگر نیز بندرت در کوهستانها اتفاق می افتد، علامتگذاری خط مرز در نواحی کوهستانی به آن سادگی که در مرحله اول، روی نقشه به نظر می رسد نیست و در بیشتر مواقع با گرفتاری ها و اختلاف های سیاسی توأم است. برای مثال، در یک رشته کوه طویل و بلند مانند کوه هیمالیا انتظار می رود که خط الرأس مشخص، در عین حال خط تقسیم آب نیز باشد؛ ولی برعکس، رودهای دو دامنه کوه هیمالیا وارد یک شبکه واحد رودخانه ای می شوند. اشکال دیگر اغلب نواحی کوهستانی این است که چون این نواحی همیشه خالی از سکنه نیستند و وجود دره های متعدد باعث تشکیل مراکز بزرگ جمعیت می شود که از نظر اقتصادی واحدهای متعددی پدید می آورد، بنابراین عبور خط مرز از مرکز این واحدهای فرهنگی و اقتصادی، باعث تشکیل مراکز بزرگ جمعیت می شود که از نظر اقتصادی واحدهای متعددی پدید می آورد؛ بنابراین، عبور خط مرز از مراکز این واحدهای فرهنگی و اقتصادی، باعث جدایی افراد شده و با وضع اجتماعی و اقتصادی آنها سازگار نخواهد بود. به همین علت انتخاب رشته کوه به عنوان خط مرزی، در بسیاری از نواحی منشأ گرفتاری ها و کشمکش های سیاسی بعدی شده است. برای نمونه، می توان از اختلافات مرزی سال های اخیر میان دو دولت هندوستان و چین در ناحیه تبت و کوه های هیمالیا نام برد.
ادامه دارد…
منبع: کتاب جغرافیای مرز با تاکید بر مرزهای ایران
به گزینی: الناز قنبری
دانستنی های مرزی ۱۲انواع مرزهایی که با استفاده از عوارض طبیعی مشخص می شوند-۱
