تحویل سامانه پدافندی اس ۳۰۰ از سوی روسیه به سوریه به دنبال سرنگون شدن هواپیمای نظامی روسی در حریم هوایی دریای مدیترانه و واکنش های مرتبط با آن یکی از داغ ترین اخبار مربوط به بحران سوریه در روزهای اخیر است.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:چهار فروند جنگنده نیروی هوایی رژیم صهیونیستی ۲۷ شهریور ماه در جریان تجاوز به سوریه با استفاده از پوشش امنیت پرواز یک فروند هواپیمای روسی از نوع ایل ۲۰ به خاطر اقدام پدافند هوایی سوریه علیه جنگنده های متجاوز موجب سرنگونی هواپیمای مزبور شدند که در جریان آن ۱۵ نظامی روسیه کشته شدند.
در پی این اقدام غیراخلاقی و غیرحرفه ای جنگنده های صهیونیست ، روسیه با رد توجیهات تل آویو اعلام کرد که برای حفاظت از نیروهای نظامی خود مستقر در سوریه و تقویت این کشور در برابر ادامه تجاوزها سامانه اس ۳۰۰ را تا دو هفته آینده به دمشق تحویل می دهد.
بررسی های انجام شده حکایت از آن دارد که رژیم صهیونیستی در ۱۸ سال گذشته ۵۴ مرتبه با استفاده از جنگنده های پیشرفته اف ۱۶ و یا انواع موشک ها و نیروهای نظامی خود اقدام به تجاوز به سوریه و هدف قراردادن برخی مناطق این کشور کرده است که همواره این تجاوزات با سکوت سازمان های بین المللی و کشورهای غربی همراه بوده است.
این تجاوزات در سال جاری به خاطر پیشرفت های سوریه در زمینه سامانه های پدافندی به ۱۳ مورد رسیده است و در کنار آن نیز ترور یکی از دانشمندان صنایع نظامی سوریه در مرداد ماه ۹۷ که در ارتباط با سامانه های پدافندی فعالیت داشت ، انگشت های اتهام را متوجه رژیم صهیونیستی کرد و همه این اقدامات تجاوزکارانه و تروریستی گویای خوف و هراس تل آویو از برهم خوردن معادلات خود و تلاش برای حفظ برتری گذشته است.
اکنون با گذشت یک هفته از ساقط شدن هواپیمای پیشرفته مخابراتی روسی که به انواع سیستم های راداری و دوربین های پیشرفته برای ارتباط با ماهواره و دریافت اطلاعات و سنسورهای نوری و مادون قرمز مجهز است که می توان از آن برای کشف تحرکات تروریست های مستقر در سوریه و اعلام داده های لازم به بمب افکن های نظامی استفاده کرد ، برخی معادلات قبلی در منطقه غرب آسیا به خصوص در ارتباط با بحران سوریه با تغییر مواجه شده است و همین موضوع می تواند روند تحولات جاری در سوریه را به سمت پیروزی سریع تر این کشور در برابر بحران هشت ساله سوق دهد.
اولین موردی که می توان به آن اشاره کرد بروز تنش در روابط و مناسبات مسکو – تل آویو است که در روزهای اخیر با احضار سفیر رژیم صهیونیستی در روسیه ، رد پاسخ های این رژیم در ارتباط با علت سقوط هواپیمای مخابراتی پیشرفته روسی ، سفرهای مقام های نظامی صهیونیست برای توضیح در ارتباط با علت وقوع این حادثه و انتقادهای مسکو با زبان های مختلف از این اقدام جنگنده های رژیم صهیونیستی است.
علاوه بر این در روزهای اخیر«ایگور کوناشنکوف» سخنگوی وزارت دفاع روسیه در واکنش به این اقدام جنگنده های صهیونیست به کمک های مسکو به رژیم صهیونیستی در سال های اخیر در باره درخواست های این رژیم برای میانجیگری در ارتباط با برخی مسایل تنش زا مانند نیروهای مستقر در اطراف بلندی های جولان ، خروج برخی ادوات از اطراف این بلندی ها بنا به درخواست تل آویو ، تاکید بر پرهیز از تحویل سلاح های روسی حساس به طرف سوم از سوی سوریه ، دریافت تانک غنیمتی از نوع مگاه – ۳ در جنگ ۱۹۸۲ مربوط به ارتش رژیم صهیونیستی از لبنان و تحویل آن به این رژیم بنا به درخواست تل آویو ، کمک به حفظ برخی مکان های مقدس یهودیان در سوریه از وارد شدن آسیب و جست و جو برای یافتن بقایای نظامیان صهیونیست کشته شده در سوریه اشاره و به گونه ای از اقدام اخیر تل آویو انتقاد کرد.
موضوع تحویل سامانه اس۳۰۰ نیز به یکی از محورهای رایزنی بین مقام های روسیه و رژیم صهیونیستی تبدیل شده است و دفتر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر این رژیم با صدور بیانیه‌ای مدعی شد که تحویل این سامانه به سوریه «اقدامی خطرناک» است که باعث افزایش تنش در منطقه خواهد شد و اسرائیل به دفاع از امنیت و منافع خود ادامه خواهد داد.
در همین حال، آمریکا نیز به روسیه نسبت به تحویل سامانه اس ۳۰۰ به سوریه هشدار داده است. جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که تصمیم روسیه برای تحویل این سامانه به سوریه اشتباهی بزرگ است.
روسیه هم در پاسخ به این اعتراض ها اعلام کرد که اقدام به تحویل سامانه اس ۳۰۰ در راستای تامین امنیت برای نیروهای خود مستقر در سوریه است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در همین ارتباط در گفت‌وگوی تلفنی با ‘ بشار اسد ‘ رئیس جمهوری سوریه تصمیم‌گیری درباره برخی اقدامات مضاعف در جهت تقویت تامین امنیت نیروهای نظامی در خاک سوریه و همچنین تقویت دفاع ضدهوایی این کشور، از جمله تحویل سامانه‌های موشکی اس-۳۰۰ به ارتش سوریه را مورد بررسی قرار داد.
پوتین و اسد در این گفت و گو آمادگی خود برای ادامه تلاش‌های مشترک جهت دستیابی به عادی سازی اوضاع در سوریه، برقراری استقلال، تمامیت ارضی و وحدت این کشور، با توجه به نتیجه نشست سه جانبه رهبران کشورهای ضامن صلح در چارچوب مذاکرات آستانه در تهران و همچنین نشست اخیر روسای جمهوری روسیه و ترکیه در سوچی را مورد تاکید قرار دادند.
‘دمیتری پسکوف’ سخنگوی دفتر ریاست جمهوری روسیه نیز در جمع خبرنگاران توضیح داد، تحویل موشک‌های اس-۳۰۰ به سوریه، اقدامی علیه هیچ کشور ثالثی به شمار نرفته و انگیزه روسیه از این کار تنها دفاع از نظامیان خویش است.
‘میخائیل بوگدانوف’ معاون وزیر خارجه روسیه نیز اعلام کرد که تصمیم مسکو برای تحویل سامانه‌های مزبور به سوریه، به روابط روسیه و اسرائیل آسیب نخواهد رساند و این حق مسلم هر کشوری است تا از نظامیان خود دفاع کند.
فرانتس کلینتسویچ عضو کمیته امور دفاعی بین المللی شورای فدراسیون (سنای) روسیه نیز معتقد است که تصمیم این کشور برای تحویل سامانه‌های موشکی اس-۳۰۰ به سوریه، پس از حادثه رخ داده برای هواپیمای ایل-۲۰ و خودداری اسرائیل از پذیرفتن تقصیر خود، اقدامی ضروری است.
بر اساس برخی اخبار منتشره قرار است روسیه تا هفته آینده با تحویل این سامانه زمینه تجهیز شش گردان از ارتش سوریه را به آن فراهم کرده و با استقرار آن بیشتر در مناطق ساحلی و مرکزی این کشور علاوه بر پوشش آسمان سوریه در برابر هرگونه تجاوز آتی سواحل قبرس، لبنان، اردن و قسمتی از ترکیه نیز در محدوده برد سامانه مزبور خواهد بود.
استفاده از این سامانه در کنار سامانه اس ۲۰۰ نیز که از قبل در سوریه در مناطق ساحلی مستقر می باشد موجب خواهد شد تا تجاوز بعدی هر طرف خارجی به سوریه از جمله رژیم صهیونیستی (تجاوز پنجاه و پنجم ) با سختی انجام شود و در چنین صورتی باید انتظار هرگونه ضربات از جمله ساقط شدن جنگنده های خود را داشته باشد و بی دلیل نیست که نتانیاهو از تحویل سامانه مزبور به عنوان زمینه ای برای افزایش تنش یاد می کند.
البته یکی از زمینه های ناراحتی شدید مسکو در ارتباط با این حمله وجود توافق با رژیم صهیونیستی مربوط به سال ۲۰۱۵ است که بر اساس آن این رژیم باید قبل از هرگونه اقدامی مسکو را مطلع می کرده ولی بر اساس اعلام مقام های نظامی روسی، تل آویو یک دقیقه قبل از انجام عملیات آن را با عنوان بمباران مناطقی از شمال سوریه به طرف روسی اطلاع داده است.
ایگور کوناشنکوف سخنگوی وزارت دفاع روسیه در همین زمینه اعلام کرد که براساس این توافق، طرف اسرائیلی باید پیش ازحمله هوایی در سوریه، روسیه را از هدف خود آگاه می کرد، تا چنین وضعی به وجود نیاید، در حالی که فقط یک دقیقه قبل از حمله ما را مطلع کرده بودند و از طرف دیگر نیروی هوایی اسراییل، طرف روس را با ارایه اطلاعات نادرست در روز حادثه گمراه کرده بود؛ آنها گفته بودند که اهدافی را در شمال سوریه بمباران می کنند، اما درآن روز منطقه لاذقیه در غرب سوریه را هدف قرار دادند.
دومای دولتی و شورای فدراسیون روسیه نیز طی یک هفته اخیر اقدام اسرائیل را «تجاوز» قلمداد کردند و برخی از نمایندگان این نهادهای قانونگذاری حتی خواستار پاسخ شدید و قطع رابطه با اسرائیل و ضربه زدن به تاسیسات نظامی این رژیم شده اند.
البته باید اشاره کرد که سیاست راهبردی مسکو از ابتدای ورود به بحران سوریه دوستی با همه طرف های دخیل در آن است و روسیه بر همین اساس حتی با مخالفان سوری نیز رایزنی و گفت و گو کرده و این روند همچنان ادامه دارد و به نظر نمی رسد که مسکو بخواهد اقدام عملی قابل توجهی در ارتباط با این موضوع علیه رژیم صهیونیستی انجام دهد.
تنها اقدامی که از سوی روسیه در این ارتباط اعلام شد محدود شدن ترددهای هوایی و دریایی در نزدیکی سواحل سوریه در برخی مواقع برای برگزاری رزمایش است که همین محدودیت نیز با واکنش تل آویو مواجه شد و آن را نگران کننده خواند.
در همین حال باید اشاره کرد که تجاوز پنجاه و چهارم رژیم صهیونیستی به سوریه و عکس العمل روسیه به خاطر ساقط شدن هواپیمای مخابراتی پیشرفته خود به گونه ای به نفع سوریه تمام شد و معادلات منطقه ای را در صفحه شطرنج سیاسی غرب آسیا به خاطر تصمیم مسکو برای تحویل سامانه اس ۳۰۰ و تقویت بنیه دفاعی سوریه برهم زد.
اس ۳۰۰ یک سامانه موشکی سطح به هوای دوربرد و خودکششی با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌ها است که در اواخر دهه ۱۹۷۰ برای نیروی دفاع هوایی شوروی سابق ساخته شد که با تغییراتی در آن در طول سال های گذشته اکنون قابلیت رهگیری موشک های قاره پیما را نیز دارد و سیستم آن به گونه ای طراحی شده است که می تواند هواپیماهای کشورهای دوست و دشمن را که برای آن تعریف شده است ، تشخیص بدهد.
مدل ارتقا یافته اس ۳۰۰ که تحویل آن از سال ۲۰۱۴ به نیروی زمینی روسیه آغاز شد، دارای بردی برابر با ۴۰۰ کیلومتر و توانایی پیگیری همزمان یکصد هدف را دارا است و به عنوان یکی از راهبردی ترین سیستم های پدافند هوایی در دوره کنونی است که کشورهای محدودی آن را در اختیار دارند و با استفاده از آن برخی معادلات دشمنان هر کشوری بر هم می ریزد.
بی دلیل نیست که ترکیه نیز به دنبال بدست آوردن این سامانه از روسیه است و یکی از مشکلات کنونی آنکارا با کشورهای غربی نیز مخالفت آنان با دستیابی ترکیه به سامانه اس ۴۰۰ از روسیه به عنوان رقیب سابق بلوک غرب است.
با دستیابی ارتش سوریه از هفته آینده به این سیستم به نوعی قدرت بازدارندگی این کشور نیز در برابر حملات دشمنان دمشق و تجاوزات رژیم صهیونیستی و هراس آنان از موفقیت آمیز بودن حملات خود افزایش می یابد و سوریه می تواند در سایه پیروزی های اخیر در ارتباط با بحران هشت ساله گذشته با طیب خاطر به فعالیت های تحقیقاتی – نظامی خود که همواره از سوی تل آویو مورد حمله قرار می گیرد، ادامه دهد.
این مطلب را نیز باید مد نظر قرار داد که آموزش نیروهای نظامی سوری از سوی روسیه برای استفاده از این سامانه در سال ۲۰۱۳ انجام شده است و با ورود آن به سیستم دفاعی سوریه بسرعت می تواند وارد عمل شود و از آن استفاده کند.
سوریه با وجود بحران هشت ساله در این کشور در سال های اخیر موفقیت های نظامی در ابعاد مختلف کسب کرده است و ترور دانشمند نظامی سوری در حماه در مرداد ماه از سوی رژیم صهیونیستی نیز گویای همین پیشرفت ها و هراس تل آویو از عاقبت آن است .
علاوه بر این سوریه در سال های اخیر برخی مراکز تحقیقاتی خود را به مناطق ساحلی خود منتقل کرده است و بی دلیل نیست که رژیم صهیونیستی پس از سال ها تجاوز به سوریه در ماه های اخیر برای اولین بار مناطقی را در لاذقیه و طرطوس مورد حمله قرار می دهد که نزدیک پایگاه های نظامی و دریایی روسیه در غرب سوریه است.
عبدالباری عطوان تحلیلگر مشهور جهان عرب در همین ارتباط معتقد است هدف اسرائیل آنگونه که ادعا می کند قافله های موشکی برای حزب الله نیست بلکه هدفش ممانعت از در اختیار داشتن تکنولوژی تولید موشک از سوی سوریه و جلوگیری از تقویت توان موشکی سوریه است. کارشناسان راهبردی اسرائیلی اخیرا نگرانی خود را از توان نظامی رو به رشد سوریه ابراز داشته و اعلام کرده اند که ارتش سوریه که در آستانه اتمام جنگ به نفع خود است ، قوی خواهد شد و تجارب و تسلیحات قوی تر به نسبت قبل از بحران این کشور خواهد داشت.
البته به این موضوع نیز باید اشاره کرد که گرچه هدف مسکو از تحویل سامانه مزبور به سوریه در ظاهر تقویت این کشور در برابر حملات و تجاوزهای مکرر دشمنان آن است ولی از سوی دیگر روسیه به دنبال آن است تا با ارایه آن به سوریه خود را از زیربار برخی مسوولیت ها در این منطقه خلاص کرده و به وجهه خود در خاورمیانه بیش از این لطمه وارد نکند و در همین حال نیز امنیت نیروهای نظامی خود را در سوریه تامین کند.
در همین حال با توجه به استقرار سامانه مزبور در سوریه از سوی روسیه به دنبال هر تجاوزی به سوریه این سامانه به خاطر خاموش بودن و یا عمل نکردن در برابر این تجاوزات به خاطر هدایت آن از سوی نیروهای روسی ، سوال هایی مبنی بر هماهنگی بین روسیه و رژیم صهیونیستی و واکنش نشان ندادن مسکو به تجاوزات مزبور مطرح می شد که با تحویل سامانه مزبور به سوریه این سوالات نیز از این پس از بین رفته و دمشق می تواند راسا در برابر هرگونه تجاوزی اقدام و مسوولیت آن نیز متوجه سوریه شود و روسیه نیز از زیربار ابهامات موجود خارج گردد.
نتیجه این که اقدام اخیر رژیم صهیونیستی برای گمراه کردن سیستم پدافند هوایی سوریه و اصابت هواپیمای جاسوسی و پیشرفته ایل ۲۰ روسی در فضای دریای مدیترانه در مقطع کنونی بیش از این موجب تیره شدن روابط مسکو – تل آویو نخواهد شد بلکه روسیه از آن همواره به عنوان اهرمی در برابر این رژیم در صحنه های مختلف برای تحت فشار قراردادن آن استفاده خواهد کرد ولی برای دمشق این نتیجه را دارد که با اقدام سریع و به موقع تا حدودی از ادامه تجاوزات رژیم صهیونیستی کاسته و بتواند همراه با پیروزی هایی که در صحنه های مقابله با تروریست ها برمی دارد ، نسبت به تقویت بنیه دفاعی خود نیز اقدام کرده و دشمنان خود را از برخی تعرضات پشیمان کند.
با این نگاه می تواند گفت بی شک حمله بعدی این رژیم که پنجاه و پنجمین مورد در ۱۸ سال گذشته خواهد بود با دستیابی سوریه به سامانه مزبور می تواند بیش از پیش به حیثیت نظامی رژیم صهیونیستی در منطقه غرب آسیا لطمه وارد کرده و تا حدود زیادی معادلات آن را حداقل در باره سوریه بهم بریزد و از تکرار آن جلوگیری کند و با این اقدام درخواست سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان در آخرین سخنرانی خود در روز عاشورا برای عکس العمل مناسبت در برابر ادامه تجاوزات این رژیم و غیرقابل تحمل بودن ادامه آن نیز تامین می شود و در صورت نیاز اقدام برای آزادی ادلب نیز راحت تر خواهد بود.
از داود پورصحت
