یکی از صنایع دست بافت شهرستان اهر و منطقه ارسباران «ورنی» است که با قدمت زیاد خود هنر ماندگار این منطقه میباشد. ورنی تبلور بازی رنگ‌ها و تصاویر خلاقانه ای است که از ذهن خلاق خالق اثر ایجاد می‌شود.
مرزنیوز به نقل از ایسنا:ورنی نوعی گلیم یک رو یا گلیم فرش نمای بدون پرز است و به سبک پود پیچی یعنی گذراندن پود اصلی از تار و پیچش نخ خامه به دور نخ‌های تار شکل گرفته و نقش می پذیرد. تفاوتی که در بافت گلیم و ورنی وجود دارد این است که در گلیم، بافت به صورت گره‌های منقطع انجام می‌شود و نقوش آن توسط پود شکل می‌گیرد و تار به وسیله پود کاملاً پوشیده می‌شود، در حالیکه در بافت ورنی ایجاد طرح و نقوش بر سطح آن توسط پودگذاری اضافی حاصل می‌شود و تار و پود هر دو پوشیده است . طرح کلی ورنی از سه جز حاشیه، متن، و ترنج ( به معنی حوض) تشکیل شده است.
«مهین اسلامی» از بافندگان عشایری منطقه ارسباران ، گفت: حدود ۳۰ سال است که به بافت ورنی مشغولم و این هنر را از مادر به ارث برده ام، در زمینه بافت ورنی دخترم نیز کمک حال من است و با هم به بافت ورنی مشغول هستیم.
وی افزود: متأسفانه با تمام تلاش و زحمت‌هایی که در بافت ورنی انجام می‌دهیم محلی برای فروش مستقیم آن برای ما فراهم نیست و معمولاً بعد از بافت، واسطه‌گران به قیمت ناچیز از ما خریداری می‌کنند و چیزی در قبال زحماتمان عاید ما نمی‌شود.
این ورنی باف عشایری همچنین به مشکلات مالی در تهیه لوازم و بافت ورنی و همچنین به مشکلات بیمه در این رشته هنری نیز اشاره کرد و گفت: از مسئولان استدعا داریم در حل مشکلات فروش، تهیه لوازم جانبی و ضروری و بیمه ورنی بافان اقدام اساسی انجام دهند.
نبود بازار مناسب دسترنج زنان عشایر را هدر می‌دهد
پژوهشگر حوزه صنایع دستی نیز در گفت‌وگو با ایسنا با تأکید بر ضرورت حمایت از بافندگان ورنی در مناطق روستایی و عشایری گفت: بعد از دامداری، شغل اصلی زنان و دختران عشایری ورنی بافی بوده که در این وضعیت اقتصادی کمک خرجی مناسبی برای خانواده های عشایری است.
«حسن بالاگر» افزود: متأسفانه، نبود بازار مناسب برای عرضه تولیدات عشایری، باعث شده که دسترنج زنان و دختران زحمتکش عشایر نصیب دلالان شود.
وی ادامه داد: در این خصوص شرکت‌های تعاونی عشایری با تدبیر و حمایت لازم می‌توانند با تهیه مواد اولیه مرغوب و ارائه آموزش‌های لازم و در کنار آن ارتقای کمی و کیفی، تولیدات ورنی آن‌ها را به قیمت مناسب و به صورت مستقیم از بافنده خریداری کرده و علاوه‌بر عرضه در نمایشگاه‌های داخلی، زمینه صادرات این صنایع‌دستی منحصر به فرد ارسباران را به کشورهای آسیای میانه، حاشیه خلیج‌فارس و اروپا فراهم کنند.
فرماندار اهر نیز پایتخت ورنی کشور را شهرستان اهر برشمرد و افزود: ورنی یکی از محصولات منحصر به فرد و دست بافت جامعه عشایری و روستایی منطقه ارسباران و شهرستان اهر می باشد که در بافت آن از تخیلات بافنده استفاده شده است.
«زاهد محمودی»، ورنی و فرش اهر را از مهم‌ترین صنایع‌دستی این شهرستان برشمرد و افزود: ورنی نوعی گلیم و بدون پرز است که بیشتر در تهیه زیرانداز، تابلوی دیواری، کیف، کفش و … استفاده می‌شود.
وی در ادامه از اعطای تسهیلات برای ورنی‌بافان نیز خبر داد و گفت: فرمانداری اهر آمادگی دارد با همراهی کارگروه اشتغال و سرمایه‌گذاری تسهیلات کم بهره لازم را در اختیار ورنی‌بافان این شهرستان قرار دهد.
محمودی گفت: عشایر منطقه ارسباران و شهرستان اهر یکی از بزرگ‌ترین جامعه عشایری استان آذربایجان‌شرقی است، به طوری که از ۸۵ درصد عشایر استان ۴۰ درصد عشایر متعلق به منطقه ارسباران و شهرستان اهر هست که سهم زیادی در اقتصاد منطقه دارند و حمایت از این قشر زحمتکش جامعه علاوه بر توسعه اقتصادی منطقه باعث رونق کسب و کار در تولید صنایع‌دستی خود از جمله ورنی، گلیم، جاجیم، فرش و … می‌شود.
وی افزود: ورنی‌بافی یک هنر در نزد مردان و زنان منطقه ارسباران و شهرستان اهر است که در ایجاد اشتغال، درآمدزایی و رونق اقتصاد این منطقه نقش بسزایی دارد.
وی گفت: خوشبختانه در حال حاضر بافت‌ورنی علاوه‌بر این‌که در میان خانواده‌های جامعه عشایری رونق دارد در بین مردان و زنان شهری و روستایی نیز رونق گرفته که امیدواریم با حمایت‌های مسئولین از این صنعت شاهد رشد اقتصاد و ایجاد کسب و کار در بین خانواده های شهری و روستایی باشیم.
تولید سالانه بیش از ۳۶۰۰ متر مربع ورنی
رئیس اداره امور عشایری اهر نیز از تولید سالانه بیش از ۳۶۰۰ متر مربع ورنی در این شهرستان خبر داد.
«علیرضا حضوری»، عشایر منطقه ارسباران و شهرستان اهر را مردمانی تلاشگر و نجیب برشمرد و افزود: با همت و تلاش عشایر این شهرستان سالانه بیش از ۳۶۰۰ متر مربع ورنی تولید و برای فروش و مصرف به بازار ارسال می‌شود.
وی ورنی را از صنایع‌دستی مردان زنان عشایری عنوان کرد که هر تار و پود آن الهام گرفته از تخیلات و باورهای ذهنی آن‌ها میباشد.
حضوری گفت: تولیدات عشایری در اقتصاد جامعه بسیار مهم بوده و هر چادر عشایری به عنوان یک کارگاه کوچک تولیدی و اشتغال زا بوده که تمام افراد خانوار عشایر از کوچک به بزرگ به سهم خود در تولید صنایع‌دستی، لبنی و کسب درآمد و رونق اقتصادی این خانوار ایفای نقش می‌کنند.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی اهر نیز از برگزاری هشتمین جشنواره سراسری ورنی در این شهرستان خبر داد.
«حسن باقرپور» گفت: بیشترین فعالیت در صنعت ورنی بافی متعلق به منطقه ارسباران و قسمتی از استان اردبیل بوده و سهم منطقه ارسباران و شهرستان اهر در بافت این هنر دست باف بیشتر است.
وی با اشاره به قدمت طولانی و تاریخی این هنر که زاده ذهن خلاقانه مردان و زنان منطقه ارسباران و خصوصاً شهرستان اهر میباشد، گفت: در بافت ورنی مانند فرش از نقشه استفاده نمی‌شود بلکه تمام تاروپود آن جوشیده از ذهن و تخیلات ذهنی بافندگان این هنر میباشد و این یک امتیاز بزرگ در خلق آثاری ماندگار و زیبا در تاروپود این صنعت میباشد.
وی افزود: با وجود این‌که ورنی‌بافان برای بافت این هنر ناب خود متحمل زحمات زیاد می‌شوند، اما در نهایت برای عرضه و فروش مستقیم محصول خود دچار مشکل می‌شوند که امیدواریم مسئولان با تدبیرات لازم در این خصوص نیز توجه ویژه کنند.
باقرپور گفت: برای معرفی و ایجاد زمینه مناسب برای عرضه و فروش محصولات عشایری خصوصاً محصول منحصر به فرد ورنی منطقه ارسباران و شهرستان در سال‌های گذشته اقدام به برگزاری چندین دوره جشنواره ورنی شد که خوشبختانه با پیگیری‌های لازم و مساعدت مسئولان استانی و شهرستانی امسال نیز شاهد هشتمین دوره جشنواره ورنی با میزبانی شهرستان اهر خواهیم بود.
وی یادآور شد: هشتمین جشنواره ورنی از ۱۲ لغایت ۱۵ شهریورماه سالجاری با حضور مسئولان کشوری، استانی و شهرستانی در اهر برگزار می‌شود.
گزارش از «مصطفی قربان موحد»
