«افتضاح‌ترین لاپوشانی تاریخ»؛ این توصیفی است که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا از اقدامات عربستان سعودی در پرونده ترور روزنامه‌نگار منتقد این پادشاهی در ترکیه در پیش گرفته است، هر چند مشخص نیست ترامپ از عملکرد دولت عربستان در ترور مخالفانش در خاک کشورهای دیگر ناراضی است یا نحوه پنهان‌کردن ردپای این جنایت.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:ترامپ عصر سه‌شنبه به وقت واشنگتن در اتاق بیضی کاخ سفید در برابر خبرنگاران گفت: «می‌خواهم اول همه واقعیت‌ها را ببینم. عربستان سعودی متحد مهم ما است. آنها صدها میلیارد دلار در کشور ما سرمایه‌گذاری کرده‌اند و هزاران و هزاران فرصت شغلی ایجاد می‌کنند.»
ترامپ که در روزهای گذشته گفته بود ممکن است مجازات‌های سختی برای عربستان سعودی در نظر بگیرد بار دیگر بر اهمیت قراردادهای فروش اسلحه به این کشور تاکید کرد و گفت: «اگر این قراردادها را لغو کنیم، فقط به خودمان ضربه زده‌ایم، به شما بگویم که چین و روسیه عاشق این هستند که سفارش‌های نظامی آنها را برای خودشان بگیرند، روسیه قطعا بلافاصله اقدام می‌کند.» با این حال ترامپ تاکید کرد که این موضوع «نباید توجیهی برای کشتن خاشقجی باشد.»
ترامپ گفت: «اگر آنچه می‌گویند اتفاق افتاده باشد و اگر شواهد آن را تایید کنند، آنگاه یک اتفاق خیلی بد افتاد، یک نفر گند اساسی زده و بدترین لاپوشانی تاریخ رخ داده است.» روز چهارشنبه، روزنامه وال‌استریت ژورنال مصاحبه‌ای از رییس‌جمهور امریکا منتشر کرد که در آن گفته است «اگر مقام‌های بلندپایه سعودی در این جنایت دست داشته باشند» آنگاه ولیعهد قدرتمند سعودی، محمد بن سلمان، عامل این اتفاق است. ترامپ گفته است: «خب! در شرایط کنونی شاهزاده همه کارها را اداره می‌کند، وقتی همه کارها را مدیریت می‌کند، اگر کسی قرار باشد مسوول باشد، خود او است.»
در پی سخنان دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا، وزیر خارجه این کشور با برگزاری نشستی خبری در ساختمان وزارت خارجه در برابر خبرنگاران از تنبیه‌های امریکا برای متهمان قتل جمال خاشقجی پرده برداشت. دولت امریکا که از سوی منتقدان داخلی و رسانه‌ها تحت فشار است تا واکنشی درخور به اقدام عربستان نشان دهد، سه‌شنبه شب با اعلام «لغو ویزا برای ۲۱ شهروند سعودی» نمایشی از اقدامات تنبیهی خفیف را در برابر عربستان اجرا کرد.
به گفته مایک پومپئو «۲۱ نفر از کسانی که مظنون به مشارکت در عملیات قتل جمال خاشقجی هستند از دریافت ویزای امریکا محروم می‌شوند.» پومپئو تصریح کرده است که این اولین گام در اقدامات تنبیهی علیه اتباع سعودی متهم در این پرونده است و وزارت خارجه با وزارت خزانه‌داری امریکا همکاری می‌کند تا عاملان این اقدام را تحت قانون «مگنیتسکی جهانی» که با هدف تحریم و تنبیه قتل‌های فرامرزی در سراسر جهان در امریکا تصویب شده است، تحریم کنند.
پومپئو که به تازگی برای حل و فصل این پرونده به ریاض و آنکارا سفر کرده است، در مورد تحریم‌های عمومی علیه دولت عربستان یا مقام‌های بلندپایه این کشور چیزی نگفت، با این حال تاکید کرد که «دولت ترکیه با امریکا همکاری بسیار نزدیکی در این پرونده دارد.»
همزمان ترکیه میزبان جینا هسپل، رییس سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) است که برای پیگیری این پرونده در آنکارا به سر می‌برد. براساس گزارش رویترز به نقل از چهار منبع امنیتی، رییس دستگاه جاسوسی امریکا از دولت ترکیه خواسته است تا فایل صوتی ادعایی از لحظات «بازداشت، بازجویی، شکنجه، قتل و قطعه قطعه کردن» جمال خاشقجی درون ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول را برای او پخش کنند.
پلیس ترکیه دو روز بعد از اینکه خودروی مفقود کنسولگری سعودی را رها شده در پارکینگی عمومی در استانبول پیدا کرد، بازرسی از این خودرو را آغاز کرده است. به گفته پلیس دو چمدان مشکوک رها شده در این خودرو پیدا شده‌اند.
صبح چهارشنبه، رجب طیب اردوغان که یک روز قبل پیشنهاد استرداد متهمان به استانبول برای محاکمه را مطرح کرده بود در سخنرانی خود در پایتخت ترکیه گفت: «ما مصمم هستیم تا اجازه ندهیم این جنایت لاپوشانی شود و ضمانت کنیم که هیچ یک از مسوولان این قتل از کسی که دستورش را صادر کرده است تا کسی که آن را اجرا کرده، از عدالت فرار نکنند.»
اردوغان تاکید کرد که گروهی از سخنرانی روز سه‌شنبه او ناراحت شده‌اند و نسبت به افشای اسرار این پرونده اظهار نارضایتی می‌کنند. وی تاکید کرد: «ما به انتشار شفاف شواهد و در میان گذاشتن آنها با همتاهای‌مان در جهان ادامه می‌دهیم تا بتوانیم نیمه تاریک این جنایت را فاش کنیم.»
همزمان وزیر خارجه سوییس، ایگناسیو کاسیس تاکید کرده است که برن، روابط دوجانبه سوییس با عربستان را مورد تجدیدنظر قرار خواهد داد. این مقام سوییسی گفته است: «سرنخ‌هایی که سانتیمتر به سانتیمتر منتشر می‌شوند، اگر به زبان ساده بگویم نشان از نقض حقوق بشر و نقض حاکمیت قانون دارند.»
**سرمایه‌گذاران جنایت
در شرایطی که افکار عمومی بین‌المللی خواهان پاسخی روشن در مورد خاشقجی است، گروهی از سرمایه‌گذاران بین‌المللی به ریاض سفر کرده‌اند تا در همایش «ابتکار آینده سرمایه‌گذاری» مشهور به داووس بیابانی در ریاض شرکت کنند. هر چند تعداد زیادی از مقام‌های بلندپایه از جمله کریستین لاگارد، مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول، لیام فاکس، وزیر تجارت بین‌الملل بریتانیا و برونو ماری، وزیر دارایی فرانسه بعد از افشا نقش عربستان در قتل روزنامه‌نگار منتقد در خاک ترکیه، این کنفرانس را تحریم کردند و مدیران عامل برخی از کمپانی‌های چندملیتی، از جمله کمپانی اوبر از شرکت در این اجلاس سر باز زدند، رسانه‌های بین‌المللی از جمله اکونومیست، فایننشیال‌تایمز، نیویورک‌تایمز و سی‌ان‌بی‌سی نیز از شرکت در این کنفرانس خودداری کرده‌اند.
اما برخی شرکت‌های دیگر به خصوص کمپانی‌های نفتی از جمله توتال، هالیبرتون، هیوندای و شلامبرژر در سطح بالا در این کنفرانس شرکت کرده‌اند و روسیه نیز با اعزام هیات بزرگ اقتصادی به ریاست کیریل دیمیتریف، مدیرعامل صندوق ملی سرمایه‌گذاری روسیه در این کنفرانس مشارکت کرده است.
با وجود تحریم گسترده این کنفرانس و لغو تعداد زیادی از سخنرانی‌های روز اول این نشست در هتل ریتزکارلتون ریاض، دولت عربستان از پیشرفت آن اظهار رضایت می‌کند و ادعا کرده است که در روز ابتدایی برگزاری کنفرانس قراردادهایی با حجم ۵۰ میلیارد دلار با کمپانی‌های بین‌المللی امضا کرده است.
به گزارش رویترز محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی نیز که از سوی رسانه‌ها به عنوان اصلی‌ترین متهم در پرونده ترور جمال خاشقجی معرفی می‌شود، در توصیف این کنفرانس آن را «عالی» توصیف کرده و گفته است: «مهمان بیشتر، یعنی پول بیشتر.» برخی از رهبران کشورهای نزدیک به پادشاهی سعودی نیز همزمان با این نشست به عربستان سفر کرده‌اند، از جمله عبدالله دوم، پادشاه اردن و عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان که از زمان انتخابش به نخست‌وزیری پاکستان برای دومین بار به ریاض رفته است.
**حق‌السکوت ۶ میلیارد دلاری
امضای توافق وام ۶ میلیارد دلاری عربستان سعودی به پاکستان در پی سفر عمران‌خان به ریاض، باعث شده است تا رسانه‌ها نسبت به زمان‌بندی این سفر انتقاد کنند. پایگاه خبری دویچه وله آلمان می‌نویسد: «در شرایطی که بسیاری از مدعوین با اشاره به قتل جمال خاشقجی از شرکت در کنفرانس سرمایه‌گذاری سعودی انصراف داده‌اند، نخست‌وزیر پاکستان، عمران‌خان تصمیم گرفته است برای گرفتن کمک مالی، دم سعودی‌ها را در این وضعیت ببیند.»
عمران خان گفته است «ما به‌شدت به پول نیاز داریم و اگر نتوانیم از کشورهای دوست و صندوق بین‌المللی پول وام بگیریم، پولی برای استمرار خدمات دولتی، واردات و پرداخت بدهی‌ها در کشور نمی‌ماند. ما مشکلات خیلی خیلی بزرگی داریم.» سید طلعت حسین، مجری مشهور تلویزیونی پاکستان در واکنش به این اظهارات نخست‌وزیر پاکستان نوشته است: «حتی کشورهای در حال سقوط هم نمی‌گویند ما به‌شدت به پول نیاز داریم، این حرف کاملا نشان حقارت و فقدان کرامت است.
آنچه عمران خان گفته کاملا خجالت‌آور است.» فرحت‌الله بابر، سناتور پیشین پاکستانی هم در انتقاد از این اقدام نخست‌وزیر نوشته است: «به یاد داشته باشید چنین معامله‌هایی که ماهیت مزدورانه دارند، به صورت فزاینده‌ای ناپایدار می‌شوند و برای مدت مدیدی پاکستان را تهدید می‌کنند.» رسانه‌های پاکستان در عین حال این سوال را مطرح کرده‌اند که پادشاه عربستان به ازای پرداخت این وام، چه تضمینی از عمران خان گرفته است.
عایشه ایجاز‌خان، ستون‌نویس روزنامه داون پاکستان سوال کرده بعد از این سفر آیا قرار است دولت اسلام‌آباد از روایت ریاض در مورد قتل خاشقجی حمایت کند یا از روایت دیگر متحدش ترکیه؟ او در عین حال پرسیده است آیا به ازای دریافت این وام، عربستان از پاکستان در مورد مشارکت در جنگ علیه مردم یمن تضمینی خواسته است؟ پاکستان طی سه سال گذشته بارها با درخواست عربستان برای مشارکت مستقیم در عملیات علیه مردم یمن مواجه شده، اما تاکنون حاضر به پذیرش آن نشده است.
