مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اواسط نوامبر گذشته از «موضع عراق در عدم پایبندی به تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران حمایت کرد» و گفت: «اروپا آماده همکاری با عراق درقبال تبعات تحریم های واشنگتن است» متعاقب این سخنان، بغداد در روزهای گذشته صحنه ترافیک چند مسوول بلندپایه اروپا شده است.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:«فدریکا موگرینی» در تماس تلفنی با نخست وزیر عراق در ۲۵ آبان ماه این سخنان را عنوان کرد و بعد از یکماه از این اظهارات، سه وزیر خارجه آلمان، هلند و دانمارک به علاوه مسوول کمیسیون روابط خارجی پارلمان اروپا در ۲۶ آذرماه به طور همزمان وارد بغداد شدند.
مقامات اروپایی در این سفر به طور جداگانه با مسوولان بلندپایه این کشور و تعدادی از رهبران سیاسی عراق پیرامون گسترش مناسبات دوجانبه بحث و گفت وگو کردند.
همزمان با حضور هیات پارلمان اروپا به ریاست «دیوید مکالیستر» مسوول کمیسیون روابط خارجی در پارلمان اروپا در بغداد، اجرای تفاهمنامه مشارکت و همکاری بین اتحادیه اروپا و عراق بعد از ۶ سال از امضای آن، آغاز به کار کرد.
مکالیستر درباره اهمیت اجرایی شدن این توافقنامه مشترک گفته است که این توافقنامه حوزه های مختلفی را در بر می گیرد که شامل بخش های امنیت، اقتصاد، امور بشردوستانه و مسائل اجتماعی است.
«محمد علی حکیم» وزیر خارجه عراق نیز در دیدار با هیات اروپایی ابراز امیدواری کرده است که این توافقنامه مسئله حمایت از آوارگان، طرح های انرژی، حمل و نقل، بازرگانی، کشاورزی و بهداشت را در برگیرد.
عراق و اتحادیه اروپا دارای دو تفاهمنامه مشترک هستند که یکی با عنوان «یادداشت تفاهم همکاری در زمینه انرژی» متعلق به ۲۰۱۰ و دیگری «تفاهمنامه مشارکت و همکاری» متعلق به ۲۰۱۲ است.
نمایندگی اتحادیه اروپا در عراق در سایت رسمی خود درباره اهمیت این تفاهمنامه گفته است که برخلاف یادداشت تفاهم انرژی که صرفا حول مسئله همکاری در بخش انرژی است، تفاهمنامه مشارکت و همکاری زمینه های مختلف مبارزه با تروریسم و تجارت را در بر می گیرد.
همزمان با این تحولات سریع در روابط بغداد و اروپا، اتحادیه اروپا یک قرارداد به ارزش ۵۷٫۵ میلیون یورو با سازمان ملل (بخش امور توسعه) برای بازگرداندن ثبات و بازسازی شهر موصل مرکز استان نینوا امضا کرد و قرار است که به زودی یک قرارداد اضافی به ارزش ۲۰ میلیون یورو دیگر امضا کند.
گزارش نمایندگی اتحادیه اروپا در عراق حاکیست که این اتحادیه با همکاری نمایندگی سازمان ملل در عراق از ۲۰۱۶ تاکنون در امور بازسازی و تلاش های بشردوستانه در این کشور به مبلغ ۱۸۴٫۴ میلیون یورو مشارکت مالی داشته است.
تاکیدات اخیر فدریکا موگرینی مبنی بر آمادگی اروپا برای جبران تبعات منفی تحریم های ضد ایرانی امریکا نسبت به عراق و از طرفی پایبندی اتحادیه اروپا به برجام و تلاش هایی که برای گشودن سویفت یورویی با ایران می کند، اکنون این سوال مطرح است که نقش و عملکرد بغداد در پروسه جدید تحریم های ضد ایرانی چه خواهد بود و آیا نقش پل ارتباطی بین اروپا و ایران را بازی خواهد کرد؟
در سایت رسمی نمایندگی اتحادیه اروپا در عراق آمده است که «عراق به دلیل موقعیت جغرافیایی اش در خاورمیانه و نزدیکی اش به اروپا، شریک مهمی برای اتحادیه اروپا محسوب می شود.»
همزمان تاکید بغداد بر همسویی با موضع اتحادیه اروپا در قبال عدم پذیرش تحریم های ضد ایرانی آمریکا – به اعتقاد کارشناسان – تطابق دیدگاه های بغداد و اروپا را نسبت به سیاست های خارجی امریکا در منطقه و بین الملل نشان می دهد که باعث شده است تا بروکسل و بغداد را بیش از هر زمان دیگر بهم نزدیک کند.
سفر همزمان وزیران خارجه سه کشور اروپایی به بغداد که برخی مانند آلمان از منتقدان و مخالفان سیاست خارجی واشنگتن خصوصا در دوره «دونالد ترامپ» رییس جمهور آمریکا هستند، به اعتقاد کارشناسان، تحول در روابط اتحادیه اروپا با عراق را در مرحله جدید بعد از داعش آشکار کرده است.
آلمان از جمله کشورهایی است که اخیرا از سیاست های خصمانه واشنگتن در عراق، در قصه معروف شرکت «زیمنس»، زخم برداشته و طبیعی است به دنبال جبران این خسارت باشد.
زیمنس آلمان در اکتبر گذشته در آستانه عقد قرارداد به ارزش ۱۵ میلیارد دلار در زمینه انرژی برق با دولت عراق بود اما دخالت مستقیم دولت امریکا در آخرین لحظه، مانع عقد این قرارداد شد.
واشنگتن بغداد را مجبور کرد تا اصل قرار داد را به شرکت آمریکایی «ژنرال الکتریک» واگذار کند و زیمنس به عنوان عضو ثانوی در این قرارداد سهمیه اش به ۱۰ میلیارد دلار کاسته شد.
زورگیری واشنگتن به ویژه در دوره ترامپ برای انحصار قراردادهای مهم بازسازی عراق به ویژه در بخش انرژی در شرکت های آمریکایی، باعث شده است – که به اعتقاد کارشناسان – علاوه بر اهمیت حفظ برجام و دستاوردهایش توسط اروپا، مشوق اضافی دیگری برای اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن، جهت حضور قوی در بازار و بازسازی عراق باشد.
مواضع متوازن اروپا نسبت به عراق در مقایسه با سیاست ها و مواضع آشکاری که ترامپ در ایام تبلیغات انتخاباتی اش و بعد از آن در خصوص تاراج منابع ثروت عراق و اهانت به این کشور داشته، سبب شده است تا بغداد – بویژه در دوره نخست وزیری عادل عبدالمهدی – نیز از بیش از هر زمان دیگر از رویکرد اتحادیه اروپا برای گسترش مناسبات با عراق، استقبال کند.
بر همین اساس کارشناسان پیش بینی کرده اند که سفر هیات ها و مقامات اروپایی به بغداد با هدف حضور قویتر در عملیات بازسازی و سرمایه گذاری در این کشور مهم خاورمیانه و غنی از نفت بیشتر شود.
همزمان با یکجانبه گرایی آمریکا؛توجه متقابل عراق و اروپا در دوره عبدالمهدی
