انقلاب اسلامی ایران با تمام فراز و نشیب ها به چهل سالگی خود رسید. در دوران چهل سال گذشته با تمام تحریم های اقتصادی و جنگ هشت ساله ای که پشت سر گذاشتیم، کشور توانسته است پیشرفت هایی را در زمینه های مختلف از جمله اقتصاد داشته باشد. در این مطلب به بررسی و مقایسه آمارهای اقتصادی در قبل و بعد از انقلاب خواهیم پرداخت.
مرزنیوز به نقل از تابناک:در یک سال گذشته، آمریکا با تمام هم پیمانان جهانی و منطقه ای خود با همه قوا و رسانه هایی که دارد، سعی کرده است تا مردم ایران را در شرایط زندگی نامناسبی قرار دهد و از این طریق بذر ناامیدی را در دل آن ها بکارد تا دست از حمایت انقلاب اسلامی بردارند. از حق نگذریم با تمام این فشارها، برخی خبرهای منتشره در داخل کشور و به عبارت بهتر تحریم های داخلی و تصمیمات اشتباه برخی مسئولین، تحمل این سختی ها را برای مردم دو چندان نموده است اما نباید از پیشرفت هایی که در چهل سال گذشته در زمینه های مختلف صورت گرفته است، هم چشم پوشاند.
باید گفت این پیشرفت ها در حالی رخ داده که ایران هشت سال جنگ با عراق را پشت سر گذاشته و همچنین از شروع انقلاب تاکنون، همواره با تحریم های مختلفی رو به رو بوده است که اعمال هر یک از آنها می توانست به تنهایی هر کشوری را از پای درآورد. با در نظر گرفتن این دو فاکتور، حالا به بررسی آمارهای اقتصادی قبل و بعد از انقلاب خواهیم پرداخت. شایان ذکر است که آمارهای موجود از بانک مرکزی و سالنامه های آماری مرکز آمار ایران استخراج شده است.
نرخ رشد اقتصادی و نرخ تورم
در یک سال گذشته این دو نرخ بیشتر مورد توجه بوده است؛ دو نرخی که تحریم های داخلی و خارجی بیشتر روی آن ها تأثیرگذار بوده اند. مطابق آمار و اطلاعات موجود، نرخ تورم در سال ۱۳۵۶ حدود ۲۵٫۱ درصد بوده که این آمار چهل سال بعد یعنی در سال ۱۳۹۶ به ۹٫۶ درصد رسیده است. البته در سال جاری و بنا بر آخرین آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی پیرامون نرخ تورم، این نرخ در آبان ماه ۱۳۹۷، ۱۸٫۴ درصد گزارش شده است. همچنین نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۳۵۶ حدود منفی ۳٫۷ درصد گزارش شده که این نرخ در سال گذشته مثبت ۳٫۷ درصد بوده است. با توجه به اعمال تحریم ها در سال جاری و تاثیرگذاری آن بر تولید کشور، نرخ رشد اقتصادی در نیمه نخست امسال بدون احتساب نفت به مثبت ۰٫۳ درصد کاهش یافته است.
نرخ بیکاری
رشد جمعیت و عدم ایجاد شغل در سال های اخیر موجب شده است تا افزایش تعداد بیکاران به خصوص بیکاران تحصیل کرده و نرخ بیکاری به یک معضل جدی برای جامعه تبدیل شود. در حالی که در سال ۱۳۵۶ نرخ بیکاری ۱۰٫۲ درصد بوده است این نرخ در سال ۱۳۹۶ به ۱۲٫۱ درصد رسیده است.
بخش کشاورزی
در بخش کشاورزی، تولیدات چه در زمینه دامپروری و چه در زمینه زراعت رشد داشته است. در بخش زراعت میزان تولید گندم از ۴۰۷۲ هزار تن در سال ۱۳۵۶ به ۱۲۴۰۰ هزار تن در سال ۱۳۹۶، تولید جو از ۱۱۷۸ هزار تن به ۲۹۷۴ هزار تن، تولید برنج (شلتوک) از ۷۵۴ هزار تن به ۳۲۰۶ هزار تن، تولید سیب زمینی از ۳۸۷ هزار تن به ۵۰۱۹ هزار تن و تولید پیاز از ۱۷۸ هزار تن به ۲۳۰۵ هزار تن افزایش یافته است. همچنین در بخش دامپروری، تولید گوشت قرمز از ۳۵۵ هزار تن در سال ۱۳۵۶ به ۸۳۵ هزار تن در سال ۱۳۹۶، تولید شیر از ۲۶۰۰ هزار تن به ۱۰۱۸۴ هزار تن، تولید گوشت مرغ از ۱۶۳ هزار تن به ۲۲۳۷ هزار تن و تولید تخم مرغ از ۲۱۵ هزار تن به ۸۸۸ هزار تن رسیده است. البته اشاره به این نکته ضروری است که در چند ماه اخیر بنا به دلایل مختلفی از جمله قاچاق دام، تولیدگوشت قرمز با مشکل جدی مواجه و این موضوع باعث ایجاد نارضایتی در جامعه شده است.
بخش حمل و نقل
در بخش حمل و نقل هم آمارها نشان می دهند در حالی که طول راه های کشور در سال ۱۳۵۶ حدود ۵۰۲۸۰ کیلومتر بوده است این میزان در سال ۱۳۹۶ به ۲۱۵۵۶۰ کیلومتر افزایش یافته است. همچنین خطوط راه آهن از ۴۵۶۷ کیلومتر به ۱۰۴۷۵ کیلومتر افزایش یافته است. تعداد فرودگاه ها در چهل سال گذشته از ۳۰ عدد به حدود ۱۰۰ عدد، تعداد بنادر تجاری از ۷ عدد به ۱۲ عدد، تعداد هواپیماها از ۲۵ فروند به حدود ۲۵۴ فروند و تعداد لوکوموتیوها از ۳۵۹ دستگاه به ۵۵۶ دستگاه افزایش یافته است.
بخش خارجی
در بخش تجارت خارجی، به نقل از تحقیقی که در اتاق بازرگانی مشهد انجام شده است می توان گفت ارزش کل کالاهای صادره از ۲۸۴۶۰ میلیون دلار در سال ۱۳۵۶ به ۱۰۸۵۱۸ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ رسیده است. این نشان می دهد که در چهل سال گذشته میزان ارزش کالاهای صادر شده ۲۸۱ درصد رشد داشته است. در سال ۱۳۵۶ کل میزان ارزآوری صادرات نفت و گاز برای کشور ۲۳۴۵۱ میلیون دلار بوده است که این مقدار با رشدی ۱۸۰ درصدی در سال ۱۳۹۶ به ۶۵۸۱۸ میلیون دلار افزایش یافته است.
در بخش کالاهای غیرنفتی صادر شده در سال ۱۳۵۶، میزان صادرات پتروشیمی ۴۸ میلیون دلار و میزان صادرات سایر کالاها ۴۷۵ میلیون دلار بوده که این مقادیر در سال ۱۳۹۶ به ترتیب به ۱۲۰۱۲ میلیون دلار و ۲۰۳۱۲ میلیون دلار افزایش یافته است. این اعداد نشان می دهند که میزان ارزآوری از طریق صادرات پتروشیمی و سایر کالاهای غیرنفتی به ترتیب در طول چهل سال رشدی ۲۵ هزار درصدی و ۴ هزار درصدی داشته اند. همچنین میزان ارزآوری خدمات از طریق صادرات، در سال ۱۳۵۶ حدود ۴۴۸۶ میلیون دلار بوده که این میزان با رشدی ۱۳۱ درصدی در سال ۱۳۹۶ به ۱۰۳۷۶ میلیون دلار افزایش یافته است.
در زمینه واردات، ارزش کالاهای وارده از ۱۴۶۲۶ میلیون دلار در سال ۱۳۵۶ به ۵۴۴۵۹ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ رسیده است که این اعداد نشان می دهند میزان واردات در چهل سال گذشته ۲۷۲ درصد رشد داشته است. در طول چهل سال گذشته، در بخش سرمایه گذاری مستقیم خارجی اما پسرفت داشته ایم. در حالی که میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال ۱۳۵۶ حدود ۵۹۸۱ میلیون دلار بوده است این میزان در سال ۱۳۹۶ به ۲۳۵۷ میلیون دلار کاهش یافته است. اشاره به این نکته ضروری است که با توجه به ناامنی های موجود در کشور در چهل سال گذشته به دلیل وقوع جنگ و اعمال تحریم ها، کاهش سرمایه گذاری خارجی طبیعی به نظر می رسد.
بخش انرژی
بررسی های آماری نشان می دهد، در بخش تولید نفت خام در حالی که در سال ۱۳۵۶ روزانه ۵۵۸۶ هزار بشکه نفت خام تولید می کردیم این رقم در سال ۱۳۹۶ به ۳۸۴۹ هزار بشکه کاهش یافته است. بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت در زمینه این کاهش تولید نفت قبل و بعد از انقلاب در یک برنامه زنده تلویزیونی گفت: ایران بعد از کشف نفت همیشه بازیگر مهمی در بازارهای جهانی نفت خام بوده است و تولید نفت خام ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی روزانه ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه بود و خودمان تولید را محدود کردیم. وی افزود: حجم ذخایر نفتی ایران بعد از انقلاب ۲٫۵ برابر شده است.
در زمینه تولید برق اما پیشرفت چشمگیری داشته ایم. بنا بر آمارهای موجود در سال ۱۳۵۶ میزان تولید برق ۱۸۹۵۵ میلیون کیلووات ساعت بوده که این میزان در سال ۱۳۹۶ به ۳۱۲۴۸۱ میلیون کیلووات ساعت افزایش یافته است.
بخش اعظم آمارهای فوق به نوعی نشان از پیشرفت در چهل سال گذشته را دارد؛ هر چند برخی معتقدند در مقایسه با برخی کشورهای منطقه این پیشرفت ها چشمگیر نیست، باید گفت، شرایط ایران در چهل سال گذشته به گونه ای بوده است که تحریم های مختلفی را پشت سر گذاشته و باید در نظر گرفت که در شرایط تحریم این پیشرفت ها حاصل گردیده است.
