رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه در دیدار حضوری با حیدر العبادی نخست وزیر عراق و نیز شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر در آنکارا و تماس تلفنی با امیر کویت، حمایت این کشورها را در برابر تحریم و فشار آمریکا جلب کرد.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر روز گذشته طی سفری رسمی به آنکارا، با رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه دیدار کرد و رسانه ها پس از دیدار آنها اعلام کردند که قطر به منظور حمایت از اقتصاد ترکیه، ۱۵ میلیارد دلار در ترکیه سرمایه گذاری می کند.
*****
سفر شریک عربی ترکیه به آنکارا و تقویت ارزش لیر
سفر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر به عنوان اصلی ترین شریک عربی کشور ترکیه به آنکارا و اعلام سرمایه گذاری ۱۵ میلیارد دلاری در ترکیه موجب تقویت ارزش لیر شد که روند آن همچنان ادامه دارد.
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر پس از دیدار با اردوغان طی مطلبی در توئیتر اعلام کرد که ‘از ترکیه به عنوان حامی روزهای سخت ملت قطر، پشتیبانی خواهیم کرد.’
وی نوشت: ‘امروز در دیداری مهم با اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در آنکارا اعلام کردیم که در کشور مولد، نیرومند و دارای اقتصاد مستحکم ترکیه سرمایه گذاری ۱۵ میلیارد دلاری انجام می دهیم.’
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه نیز طی پیامی در شبکه اجتماعی توئیتر از امیر قطر و مردم این کشور به دلیل حمایت آنها از ترکیه تقدیر و کرد و نوشت: ‘دیدار امروز با برادر تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر بسیار مفید و سازنده بود. تقویت روابط ما با کشور دوست و برادر قطر در بسیاری از زمینه ها ادامه خواهد داشت.”
‘لولوه الخاطر’ سخنگوی وزارت خارجه قطر در توئیتی نوشت: این سرمایه گذاری به صورت بسته ای از پروژه های اقتصادی، سرمایه گذاری و سپرده بانکی خواهد بود.
وی ترکیه را متحد راهبردی قطر خواند و ثبات و شکوفایی آن را برای کل منطقه حیاتی دانست.
سفر امیر قطر به آنکارا در اوج تنش های واشنگتن و آنکارا و بحران ارزی در ترکیه، شوکی مثبت به بازار ارز ترکیه وارد کرد به طوری که طی یک روز موجب تقویت حدود ۱۲ درصدی ارزش لیر ترکیه در برابر ارزهای خارجی شد.
این سفر که همزمان با تشدید تحریم های یکجانبه دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا علیه انجام شد، دارای پیام حمایتی قطر از ترکیه در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا علیه آنکارا بود که نتایج مثبتی در ثبات نسبتی بازار متلاطم ارز ترکیه داشت.
طی روزهای گذشته که دولت ترکیه با کاهش ارزش لیر رو به رو شد، نگاه ناظران امور منطقه متوجه واکنش قطر در این زمینه بود و بر این اساس، سفر امیر قطر به ترکیه دارای پیام روشنی در این زمینه است.
پس از سفر امیر قطر به آنکارا، در محافل غیر رسمی قطر تبلیغات وسیعی در حمایت از ترکیه انجام شد به طوری که تبدیل ریال قطری به لیر ترکیه و گذراندن تعطیلات عید قربان در شهرهای مختلف ترکیه به عنوان دو راهکار کاربران شبکه های اجتماعی این کشور برای کمک به دولت اردوغان مطرح شد.
قطر به عنوان کشور متحد راهبردی ترکیه در شورای همکاری خلیج فارس محسوب می شود و روابط دو کشور به ویژه بعد از قطع روابط عربستان، امارات، بحرین و مصر از ۱۵ خرداد سال گذشته در همه زمینه ها گسترش بیشتری یافته است.
حجم مبادلات تجاری دو کشور از یک میلیارد دلار عبور کرده است و گفته می شود قطر تاکنون حدود ۲۰ میلیارد دلار در ترکیه سرمایه گذاری کرده است.
روابط دو کشور در زمینه نظامی هم توسعه یافته به طوری که ترکیه یک پایگاه نظامی در داخل خاک قطر با حضور بیش از پنج هزار نظامی دارد و علاوه بر این که ترکیه قرارداد فروش تجهیزات نظامی به این کشور امضا کرده، قرار است دو پایگاه دریایی نیز برای قطر بسازد.
قطع روابط با ترکیه از جمله ۱۳ شرطی بود که عربستان، امارات، بحرین و مصر برای از سرگیری روابط با قطر مطرح کرده بودند ولی روابط دو کشور روز به روز در حال گسترش است و قطر با اعلام حمایت اقتصادی در بحران ارزی اخیر ترکیه، پاسخ مناسبی به اقدام حمایتگرانه سال گذشته آنکارا از آن کشور داد.
*****
حمایت نخست وزیر عراق از امنیت و تقویت پول ملی ترکیه
دو روز پیش حیدر العبادی نخست وزیر عراق نیز در اوج تنش ترکیه ـ آمریکا در سفر به آنکارا مذاکره ای مفصل با اردوغان داشت و در نشست مشترک با رییس جمهوری ترکیه اعلام کرد که ‘در موضوع بحران ارزی و مساله ایجاد شده برای لیر ترک و کاهش ارزش آن، در کنار ترکیه هستیم و از هر گونه اقدام ترکیه در این مورد حمایت می کنیم.’
این موضع صریح نخست وزیر عراق به معنای حمایت از دولت آنکارا در برابر فشار اقتصادی و تحریم های اخیر آمریکا علیه ترکیه در پی تنش به وجود آمده درباره پرونده کشیش آمریکایی زندانی در ترکیه بود.
العبادی در این نشست همچنین با بیان این که حضور سرمایه گذاران ترک به توسعه روابط در زمینه های فرهنگی و اجتماعی دو کشور عراق و ترکیه کمک کرده است، اظهار کرد: مذاکره برای اجرای پروژه برق، انتقال انرژی و گاز بین دو کشور آغاز شده است و خط انتقال برق از ترکیه به عراق در شهر جیزره ترکیه در حال پایان است و با تکمیل مسیر ۱۰ تا ۱۵ کیلومتری خط انتقال، بخشی از نیاز برق عراق از ترکیه تامین خواهد شد.
وی اضافه کرد: هم اکنون پروژه یک خط لوله نفت جدید در استان کرکوک در حال اجراست که با اتمام این پروژه، از دومین خط لوله انتقال نفت عراق به ترکیه نیز بهره برداری خواهد شد.
حیدر العبادی نخست وزیر عراق نیز در این کنفرانس مطبوعاتی مشترک گفت: در خصوص امنیت مرزها با ترکیه اتفاق نظر داریم و مایل به حضور هیچ کدام از گروه های تروریستی در داخل مرزهای عراق نیستیم و در مقابل آن خواهیم ایستاد.
دو طرف علاوه بر تاکید بر مبارزه مشترک با گروه های تروریستی داعش و پ.ک.ک، در خصوص مسائل اقتصادی و تجاری نیز به توافق رسیدند.
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه نیز در نشست مشترک با نخست وزیر عراق اضافه کرد: هم اکنون ترکیه و عراق نزدیک ۱۱ میلیارد دلار مراوده تجاری با هم دارند و ما این مقدار را کافی نمی دانیم.
وی تامین آب و انرژی را از جمله مشکلات مهم در کشور عراق عنوان کرد و ادامه داد: در این زمینه ها مذاکرات خود را با جزئیات بیشتر انجام داده و وزرای مربوطه را برای مذاکره و حل مسائل موجود مامور کردیم.
رییس جمهوری ترکیه اظهار کرد: روابط ما با عراق گسترده تر خواهد شد و آماده‌ایم که با دولت جدید عراق برای گسترش روابط در بخش های حیاتی به ویژه در حوزه امنیت و اقتصاد همکاری کنیم.
وی بیان کرد: ما دغدغه عراق را دغدغه خود می دانیم و آماده ایم هرآنچه را که لازم است، برای بازسازی دوباره این کشور انجام دهیم.
اردوغان افتتاح پایانه مرزی دوم در مرز دو کشور را هم برای عراق و هم برای ترکیه مفید خواند و اعلام کرد: اقدامات لازم در این رابطه را انجام خواهیم داد.
وی بار دیگر بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی، استقلال و اتحاد سیاسی و حاکمیت ملی عراق تاکید کرد و گفت: ترکیه در کنار برادران عراقی خود قرار دارد و دوست داریم که اتحاد و روابط خود را بیشتر تعمیق ببخشیم و معتقدم که برخی کشورها از نارضایتی های مردم عراق که اخیرا شاهدش بودیم، سوء استفاده کردند.
رییس جمهوری ترکیه ادامه داد: دولت عراق درباره گروه تروریستی داعش و برگزاری یک همه پرسی غیرمشروع امتحان بزرگی را پشت سر گذاشت و در دوره جدید پس از ثبات و امنیت برقرار شده، تامین نیازمندی های مردم عراق بیش از هر چیز اهمیت دارد و ما از طرف ترکیه در این زمینه آماده هر گونه همکاری هستیم.
وی از قصد ترکیه برای راه اندازی دوباره کنسولگری در شهرهای موصل و بصره خبر داد.
*****
حمایت غیرمستقیم کویت از ترکیه در جدال اقتصادی با آمریکا
پیش از سفر این دو مقام عربی به آنکارا، چهار روز قبل رسانه ها از تماس تلفنی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه با شیخ صباح جابر الصباح امیر کویت خبر داده و نوشتند که دو مقام رسمی به بررسی روابط دوجانبه و مسائل منطقه ای پرداخته و بر لزوم اهمیت هر چه بیشتر توسعه و تقویت روابط دوجانبه در وضعیت کنونی تاکید کردند.
برخی از منابع خبری ترک نوشتند که رییس جمهوری ترکیه در این تماس تلفنی خواستار حمایت بیشتر کویت از ترکیه در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا و سرمایه گذاری کویت در ترکیه برای جلوگیری از افت ارزش پول ملی این کشور شده است.
برخی رسانه ها نیز از دعوت اردوغان از امیر کویت برای سفر به آنکارا خبر داده و نوشتند که اگر این سفر انجام شود، به معنای حمایت کویت از دولت آنکارا خواهد بود ولی ممکن است دولت کویت برای مصون ماندن از تبعات همراهی با ترکیه، به صورت غیررسمی از ترکیه در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا و تقویت ارزش لیر ترک حمایت کند.
با این حال بانک برقان کویت که در بازارهای مالی و بانکی ترکیه فعال است، ضمن تاکید بر ادامه حضور خود در ترکیه اعلام کرد که نوسانات ارزی اخیر تاثیری بر نرخ سود این بانک نداشته است و همکاری دو طرف به شکل قدرتمندانه ادامه خواهد داشت.
این بانک با صدور بیانیه ای اعلام کرد که ”برقان بانک با اطمینان به توانمندی و عملکرد ترکیه در برابر خطر فعالیت اقتصادی، به فعالیت خود طبق روال گذشته ادامه می دهد و طرح های بلند مدت حضور خود در ترکیه را دنبال می کند.’
ترکیه و کویت روابط گسترده اقتصادی دارند به طوری که سرمایه گذاران زیادی از کشور کویت در ترکیه سرمایه گذاری کرده اند و فعالیت زیادی در بازارهای بانکی و گردشگری ترکیه دارند.
دو کشور حدود دو میلیارد دلار مراوده تجاری دارند و یک شرکت ترکیه در حال ساخت فرودگاه بزرگ و بین المللی کویت به ارزش ۴.۵ میلیارد دلار است که به عنوان بزرگترین طرح عمرانی یک شرکت ترک در خارج از کشور به شمار می رود.
*****
ادامه تنش آنکارا ـ واشنگتن و تداوم نزاع اقتصادی ترکیه و آمریکا
بحران در روابط آمریکا و ترکیه بعد از آن آغاز شد که دولت آنکارا یک کشیک آمریکایی را در ازمیر به اتهام عضویت در گروه های گولن و پ.ک.ک و همچنین جاسوسی دستگیر و به حبس خانگی محکوم کرد.
متعاقب این اقدام، دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا دستور تحریم وزیر کشور و دادگستری ترکیه را صادر کرد که دولت ترکیه نیز در اقدامی متقابل، وزرای دادگستری و کشور آمریکا را تحت تحریم قرار داد.
هیات های دیپلماتیک دو طرف برای حل اختلاف در واشنگتن گرد هم آمده و مذاکره کردند ولی با رد درخواست آزادی بدون قید و شرط کشیش آمریکایی از سوی دولت ترکیه و نیز رد درخواست استرداد فتح الله گولن متهم کودتای نافرجام ترکیه از سوی دولت آمریکا، روابط دو کشور تیره تر شد.
دونالد ترامپ در پی ناکامی در آزادی کشیش آمریکایی، تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم تولید ترکیه را دو برابر کرد و دولت ترکیه نیز دیروز اعلام کرد که در اقدامی متقابل ۲۲ قلم کالای آمریکایی را تحریم کرده و واردات کالاهای آمریکایی مشمول ۵۳۳ میلیون دلار تعرفه اضافی می شود.
این تصمیمات دولت آنکارا و واشنگتن موجب نگرانی در بازارهای مالی و پولی ترکیه شده و نرخ ارز را به شکل کم سابقه ای افزایش داد به طوری که سقف افت ارزش پول ملی ترکیه در سال ۲۰۱۸ در برابر دلار به ۸۴ و در برای یورو به ۷۴ درد رسید.
هر چند که با اعلام حمایت برخی کشورهای و با آغاز به اجرای تدابیر ویژه و بسته اقتصادی ارائه شده توسط دولت ترکیه، بازار ارز در این کشور از التهاب افتاده و طی روز گذشته ارزش لیر در برابر ارزهای خارجی حدود ۱۲ درصد تقویت شد، ولی نگرانی از بازگشت دوباره التهاب به بازار ارز وجود دارد.
علاوه بر اعلام حمایت برخی کشورهای خارجی از جمله ایران، قطر، پاکستان، اتحادیه اروپا، عراق، اندونزی و روسیه از دولت آنکارا در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا، اغلب کارشناسان، مقامات سابق و فعلی و احزاب موافق و مخالف دولت ترکیه نیز در برابر اقدامات یکجانبه و فشارهای اقتصادی و سیاسی آمریکا علیه کشور خود متحد و یکصدا شده اند.
گزارش از: حسن فاخری
