سد موصل در خطر فرو ریختن قرار دارد

سد ‘موصل’ در خطر تخریب قرار دارد و دولت عراق لازم است در عملیات آزادسازی ‘موصل’ مراقب حفاظت از این سد باشد چراکه درهم شکسته شدن آن نیم میلیون عراقی را به زیر آب فرو خواهد برد.

مرزنیوز به نقل از ایرنا،عملیات آزادسازی شهر ‘موصل’ از دست گروه ‘داعش’ در شرف آغاز شدن است و در این اثنا خطر بیش از پیش ‘سد موصل’ را که در شرف تخریب است تهدید می کند.
سد ۸۶۴/۵۴ متری ‘موصل ‘ اگر شکسته شود, سیلی خانمانسوز در کشور عراق به وقوع خواهد پیوست.
با فروریختن این سد, تمام آب حوزه رودخانه ‘دجله’ آزاد خواهد شد و نیم میلیون نفر به زیر آب فرو خواهند رفت و سیل تا ۲۸۰ مایل دورتر یعنی تا بغداد؛ پایتخت عراق پیش خواهد رفت.
سد موصل, در یک دهه گذشته خطرناک ترین سد جهان معرفی شده است .
ارزیابی هایی که به تازگی ‘دایره مهندسین ارتش آمریکا’ به عمل آورده حاکی از آن است که امروز خطر تخریب سد موصل بسیار وخیم تر از گذشته است.
از سال ۱۹۸۵ که مخزن سد پر شد؛ از همان حین مشخص شد که این سد دچار مشکلات ساختاری است.
این سد زیر لایه هایی از گل رس و گچ ساخته شده است . گچ یک کانی نرم است که در تماس با آب حل می شود. در اثر همین عامل سد موصل از بدو ساخته شدن دارای حفره هایی شد که آب به خارج تراوش می کند. از آن هنگام به این سو حدود ۱۰۰ هزار تن ملاط به درون این سازه ریخته شده است تا مانع از فروپاشی سد شود. اما حتی همین چاره موقت هم از زمانی که ‘داعش’ کنترل شهر موصل را بدست گرفته است قطع شد.
داعش در تابستان سال ۲۰۱۴ برای مدت زمانی کوتاه کنترل سد را بدست گرفت و هنوز هم این شهر را در سلطه خود دارد و آن را پایتخت خود در عراق خوانده است.
از سویی در دولت عراق , مشاجرات سیاسی و بحران مالی مانع از آن شده است که مسئولین به طور جدی به فکر رفع این معضل خطرناک باشند و برای آن چاره اندیشی کنند.
گزارش ۳۰ ژانویه (۱۰بهمن) ‘دایره مهندسین ارتش آمریکا’ اشاره به این نکته دارد که این سد برق آبی ‘هیدروالکتریک’ به نحوی بی سابقه دارای حفره های پر نشده در فونداسیون (پایه و بنیان) خود است. این گزارش تسلیم پارلمان عراق شده است.
تیم ناظر این سد نشانه هایی از زوال را در آن مشاهده کرده است.
هنگامی که داعش کنترل سد را بدست گرفت , برنامه روزانه ریختن دوغاب به این سازه به مدت شش هفته متوقف ماند و از آن به بعد هنوز هیچ عملیات پشتیبانی برای جلوگیری از فروریختن سد انجام نشده است.
نه تنها این اقدامات انجام نگرفت بلکه دولت عراق هم برای آنکه داعش را از برق محروم سازد راه انتقال آب سد را بست و این اقدام باعث شد تا حجم آب سد بالا بیاید و فشاری مضاعف بر سد تحمیل شود.
آمریکا همواره نسبت به خطری که متوجه سد موصل است به دولت عراق هشدار داده و متذکر شده است که چنانچه سد فرو بریزد, فاجعه ای مشابه ‘طوفان کاترینا’ در عراق به وقوع خواهد پیوست و بلکه خطر اضمحلال سد موصل هزاران بار سخت تر از طوفان کاترینا خواهد بود.
اگر آب سد آنقدر بالا بیاید تا سد درهم بشکند , در آن هنگام سیلی ویرانگر براه خواهد افتاد.
با این سیلی که به راه خواهد افتاد, شهر ‘موصل’ که حدود ۳۰ مایلی جنوب شرق این سد قرار دارد کاملا به زیر آب خواهد رفت و ظرف ۴ ساعت کاملا از روی نقشه عراق محو خواهد شد.
شهر ‘تکریت ‘ هم که در جنوب سد قرار دارد انتظار می رود در سیلی که به راه خواهد افتاد ۲۴/۱۵ متر به زیر آب فرو رود. سیل ظرف ۴۸ ساعت به بغداد خواهد رسید.
خطری که امروز سد موصل را تهدید می کند به مراتب هولناکتر از سابق است چراکه ارتش عراق خود را آماده عملیات آزادسازی موصل از چنگ داعش می کند .
ظرف روزهای اخیر یگان هایی از تیپ شانزدهم ارتش عراق وارد ‘مخمور’ در جنوب شرق موصل شده اند و خود را آماده عملیات می سازند.
دولت عراق هشدار داده است که امکان دارد داعش چنانچه خود را در موقعیت شکست بیابد, تصمیم بگیرد سد موصل را تخریب کند. اگر در عملیات آزادسازی موصل از مهمات سنگین استفاده شود خطرات جدی تری متوجه سد خواهد شد و بر این سازه فشار بیشتری وارد خواهد نمود.
‘شیروک العبایاچی’ رئیس مشترک کمیته پارلمانی کشاورزی و آب عراق در این باره گفته است :’وضعیت بشدت وخیم است و ما به اجرا کنندگان عملیات آزاد سازی موصل هشدار داده ایم که مراقب سد موصل باشند تا هیچ اتفاقی در حوالی سد رخ ندهد’.
وی افزود:’ ما اصلا نمی دانیم زیر سد چه اتفاقی درحال رخ دادن است. گودال هایی آن زیرهست اما ما نمی دانیم این حفره ها تا چه اندازه بزرگ هستند’.
اما وزیر منابع آب عراق خطر را چندان مهم تلقی نمی کند و فقط تصمیم گرفته است خروجی های سد را باز کند تا از شدت فشار وارده بکاهد. البته این اقدام باعث شد تا به جنوب موصل برق رسانی شود.
شرکت ایتالیایی ‘ تره وی’ Trevi اخیرا در مناقصه ای امتیاز مرمت سد را برد و انتظار می رود قرارداد آن بزودی امضا شود. هزینه اجرای عملیات ۳۰۰ میلیون دلار برآورد شده است و به احتمال قوی ‘بانک جهانی’ آن را تقبل خواهد کرد.
دولت عراق با مشکل ارزان شدن قیمت نفت مواجه است و به دنبال جلب مساعدت مالی است و البته تاکنون در این مطالبه اش موفق نبوده است. قیمت جهانی نفت هم اکنون بشکه ای ۳۰ دلار است.
‘محسن الشماری’ وزیر آب عراق کاملا به هشدارهای امریکا در مورد سد موصل بی اعتناست و در مصاحبه ای با تلویزیون عراق عنوان کرده است که خطر فرو ریختن سد موصل یک در هزار است.
وی تمام پیش بینی ها در مورد خطر تخریب سد موصل را بهانه تراشی برای حضور هرچه بیشتر نیروهای خارجی در کشور دانسته است.
ایتالیا اعلام کرده است که تعداد ۴۵۰ سرباز برای تامین امنیت شرکت ایتالیایی مامور بازسازی سد موصل به عراق گسیل خواهد کرد.
‘حیدر العبادی’ نخست وزیر عراق خواستار آغاز هرچه سریعتر عملیات بازسازی سد شده است. با توجه به باران و ذوب شدن برف انتظار می رود این سد در فصل بهار با فشار سنگین تری مواجه باشد.