بیشتر کشورهای دنیا به علت مجاورت با یک یا چند دریا مرزهای دریایی دارند. برخی کشورها به دلیل موقعیت خود (محاط بودن خشکی) از دسترسی به دریا محرومند و در نتیجه فاقد هرگونه مرز دریایی اند.
از جهت دیگر، کشورهایی مانند ایسلند، ژاپن، استرالیا، نیوزلند و مالاگاشی به دلیل موقعیت جزیره ای کاملاَ در آب محصور شده و فاقد هر گونه مرز خشکی هستند. تعیین مرز دریایی کشورها، بر خلاف آنچه از ظاهر امر بر می آید، کار آسانی نیست، حتی در اغلب مواقع، تیرگی روابط بین دولت ها ناشی از اختلاف آنها بر سر افاز مناط دریایی است. هر کشوری محق است بر بخشی از آب های ساحلی خود حاکمیت داشته باشد و در نتیجه حق کشتیرانی آزاد، ماهیگیری یا بهره برداری از منابع بستر آن از سایر دولت ها سلب می شود. حقوق دولت های ساحلی و برون ساحلی با کنفرانس های متعددی که اولین بار به وسیله جامعه ملل متفق در سال ۱۹۳۰م، در شهر لاهه و بعد به ترتیب در سال های ۱۹۵۸ و ۱۹۶۰م، در ژنو و ۱۹۸۲م، در شهر مانتیگوبی (جامائیکا) برگزار شد، تعیین شده است. از تفاوت های بارز میان مرزهای دریایی و خشکی این است که مرزهای دریایی را نمی توان همانند مرزهای خشکی علامتگذاری کرد؛ حتی امروز بندرت بر روی نقشه ها و چارت های معمولی نشان داده می شوند. در نتیجه زمینه برای طرح ادعا و ضد ادعا مساعد است و اختلاف ها میان دولت ها بر سر تفکیک مناطق برون ساحلی، بویژه مناطق دارای منابع معدنی و غذایی مهم، کم نیست.
منبع: کتاب جغرافیای مرز با تاکید بر مرزهای ایران
به گزینی: الناز قنبری
