حج ۹۷ با بازگشت همه زائران ایرانی به کشور، امشب به پایان می‌رسد، درحالی‌که هنوز سرنوشت عمره نامعلوم است و پرونده‌های غرامت منا و مسجدالحرام پس از گذشت سه سال همچنان باز است.
مرزنیوز به نقل از ایسنا، چهارشنبه گذشته همه زائران ایرانی که در شهر مکه حضور داشتند به کشور برگشتند تا امشب نیز ۳ هزار و ۱۶۵ زائر ایرانی باقی مانده در شهر مدینه با ۱۲ پرواز به ایران باز خواهند گشت و پرونده حج ۹۷ بسته خواهد شد درحالی‌که سرنوشت حج و عمره سال آینده همچنان به نظر و رایزنی‌ها مقامات ایرانی و سعودی وابسته است.
امسال نزدیک به ۸۵ هزار زائر ایرانی به حج مشرف شدند که رییس سازمان حج و زیارت نیز فرایند انجام آن را بدون مشکل و خوب توصیف کرد، بر همین اساس ایران گامی برای برقراری دوباره عمره برداشت، آنچنان که نماینده ولی فقیه از تحویل پیش‌نویس از سرگیری اعزام زائران ایرانی به عمره مفرده به مسؤولان حج عربستان خبر داد و گفت که در صورت پذیرش شرایط ایران توسط سعودی‌ها، عمره مفرده برگزار می‌شود.
در حج امسال نیز ١١ تن از بستگان خانواده‌های شهدای منا برای تکمیل فرآیند شناسایی مدفن شهدای باقی‌مانده در عربستان به حج تمتع مشرف شدند تا با انجام آزمایش‌های DNA هویت و محل دفن آن‌ها معلوم شود که هنوز نتیجه آن مشخص نشده است. عربستان با آن‌که پرداخت دیه شهدای مسجدالحرام را پذیرفته و نمایندگان وزارت خارجه ایران در آن کشور درحال پیگیری مضوع آن هستند، اما پرداخت غرامت فاجعه منا همچنان از سوی سعودی‌ها پذیرفته نشده است.
