مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه می گوید: حدود ۱۵۰ هزار هکتار از جنگل های بلوط استان به ‘ویروس ذغالی’ مبتلا شده اند؛ ویروسی که کمر بلوط های سخت و محکم زاگرس را خم و عمرشان را خیلی کوتاه کرده است.
مرزنیوز به نقل از ایرنا، ویروس ذغالی آفتی است که همواره در خاک وجود دارد اما با استفاده از فرصت گرم شدن هوا، خشکسالی، ریزگردها و کشت در جنگل به بلوط ها حمله کرده و آنها را خشک و آماده تبدیل به ذغال می کند.
حدود ۶ سال است که این آفت به جان جنگل های بلوط زاگرس افتاده و تاکنون بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار را خشک کرده یا در معرض خشکیدگی قرار داده است.
زاگرس که وسیع ترین و اصلی ترین رویشگاه گونه های مختلف بلوط در ایران است از استان آذربایجان غربی تا خوزستان را در بر می گیرد و ۱۱ استان کشور را به هم پیوند می دهد.
وقتی هم که بلوط ها خشک می شوند، نوبت سوسک و کرم های چوب خوار است که تنه درخت را از داخل تهی کنند و این گونه بلوط های سخت و مستحکمی که گاه عمری ۲ هزار ساله دارند، خیلی زود می میرند و تبدیل به ذغال می شوند.
البته مرغوب بودن ذغال بلوط از سال های دور یکی از علل قربانی شدن این درخت بوده است.
به گفته مراد شیخ ویسی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه تنها در نیمه اول امسال حدود ۷۰۰ هکتار از جنگل ها و مراتع استان در آتش سوخته که ۲۹۴ درصد بیشتر از سال ۹۳ است؛ علت اصلی ۹۵ درصد آتش سوزی ها هم انسانی بوده است.
البته غیر از این آتش سوزی های ناخواسته و گاهی هم عمدی، آفت ذغالی راهی جز سوزاندن بلوط های آلوده باقی نمی گذارد زیرا تنها راه مقابله با این آفت قطع درختان مبتلا است که بعد از قطع شدن سوزانده و به ذغال تبدیل می شوند.
* آلودگی جنگل ها، پنج تا ۴۰ درصد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه می گوید: کرمانشاه ۵۲۷ هزار هکتار جنگل دارد که حدود ۱۵۰ هزار هکتار آن بین پنج تا ۴۰ درصد به ویروس ذغالی آلوده شده اند اما عمده خشکیدگی ها بین پنج تا ۱۵ درصد است.
به گفته او در برخی جنگل ها از جمله در شهرستان گیلانغرب میزان خشکیدگی بلوط ها به ۴۰ درصد هم رسیده است.
عمق فاجعه در جنگل های زاگرس آنقدر زیاد شده است که دولت سال گذشته به طور رسمی وارد گود شد و برای جلوگیری از افزایش خشکیدگی بلوط ها مصوبه گذارند.
شیخ ویسی عنوان می کند: احیای بلوط ها به عنوان یک پروژه در دستور کار هیات دولت قرار گرفته و سازمان های مرتبط موظف شده اند مقابله با پدیده خشکیدگی بلوط را پیگیری کنند که کار عملیاتی آن از سال ۹۳ آغاز شده است.
آنچنان که او می گوید: اعتباری هم برای استان های زاگرس نشین از جمله کرمانشاه از محل درآمدها مصوب شد اما چون درآمدها به طور کامل محقق نشد تنها حدود ۳۰ درصد از ۲۷ میلیارد ریال بودجه مصوب استان تخصیص یافت.
مدیرکل منابع طبیعی کرمانشاه اظهار می کند: در اولین اقدام سعی کرده ایم که یک بُرش بهداشتی روی درختان انجام دهیم به این معنی که تنه های آلوده را قطع و معدوم می کنیم تا آفت به سایر درختان سرایت نکند که این کار در سطح ۲۰ هزار هکتار از جنگل های بحران زده استان انجام شده است.
به گفته وی اقدام دوم قرق جنگل برای جلوگیری از ورود احشام است؛ علت قرق هم این است که چون حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از درختان قطع شده دوباره جوانه می زنند، دام ها جوانه های درخت را مصرف کرده و از بین می برند که باعث خشکیدگی آنها می شوند به همین دلیل باید با چند سال قرق فرصت رشد مجدد درخت فراهم شود.
* توقف آفت بلوط کُش
اقدام دیگری که شیخ ویسی از آغاز آن خبر می دهد، ایجاد گودال در پای درختان قطع شده است.
وی ادامه داد: ما پای درخت یک تشتک ایجاد کرده ایم تا نزولات آسمانی در آن جمع و توسط درخت مصرف شود که این کار در سطح ۶۰۰ هکتار از جنگل های استان انجام شده است.
او در عین حال یک خبر خوب هم می دهد؛ و آن اینکه با توجه به پایش انجام شده در استان، رشد آفت خشکیدگی بلوط ها تقریبا متوقف شده و سطح مناطق آلوده از ۱۵۰ هزار هکتار سال گذشته فراتر نرفته است.
به اعتقاد شیخ ویسی کار صرفا دولتی اصلا پایدار نیست و منابع طبیعی باید به مردم سپرده شود تا خودشان ضمن بهره برداری، آنها را اصلاح و حفاظت کنند.
عبدالله الماسی خبرنگار ایرنا مرکز کرمانشاه
