خانهها و عمارتهای تاریخی اردبیل
- عمارت آقازاده
- خانه خلیلزاده
- خانه حاج یوسف صادقی
- خانه خادم باشی
- خانه رضازاده
- خانه سید هاشم ابراهیمی
- خانه شریعت
- خانه مروج (خلیلزاده)
- خانه مناف زاده
- خانه میر فتاحی
- خانه نوری زینال (خوئی)
- خانه وکیلالرعایا
-
آرامستانهای تاریخی
بررسیهای انجامشده در چهار نوع گور تاریخی در منطقهٔ اردبیل، دوران عصر آهن I تا دوران عصر آهن III را به وضوح ترسیم مینماید. تقریباً هیچکدام از این گورها سالم نیستند و بهنظر میرسد در گذشتههای بسیار دور مورد تاراج قرار گرفتهاند. این نوع از گورستانها را کورگان مینامند و در تمامی مناطق قفقاز و قفقاز جنوبی پراکنده هستند و به لحاظ سازه و معماری به انواع مختلفی تقسیم میشوند. هرکدام دارای مشخصات خاصی هستند؛ ولی عملکرد تمام آنها به یک گونه بودهاست. گورستانهای بررسیشده بین اردبیل و مشگینشهر قرار گرفتهاند.
-
گرمابههای تاریخی
گرمابههای تاریخی اردبیل معمولاً قدمتی طولانی دارند. نقشههای تاریخی موجود از بافت قدیمی شهر نشان میدهند که بیش تر گرمابههای شهرً در کنار مساجد قرار داشتهاند.
گرمابههای تا دوره صفویه
- گرمابه قرادگنک (لطفی)
- گرمابه حاج محسن
- گرمابه حاج شیخ
- گرمابه آقانقی
- گرمابه یعقوبیه
- گرمابه میرزاحبیب
- گرمابه ابراهیمآباد
- گرمابه زینال
- گرمابه منصوریه
گرمابههای دوره قاجاریه
- گرمابه پیر
- گرمابه سرچشمه
- گرمابه اوچ دکان
- گرمابه پیرزرگر
-
کاروانسراها
باتوجه به جایگاه تجاری-اقتصادی شهر اردبیل طی ادوار گذشته و در پی آن ورود تجار و مسافران مختلف، بدیهی است مکانهایی برای اقامت و اتراق مسافران و چهارپایان درنظرگرفته شده بود که اصطلاحاً کاروانسرا نامیده میشد؛ که سرا هم به اختصار نامیده میشد. بطور نمونه: سرای حاج احمد، سرای گلشن، کاروانسرای زنجیرلی و… در نقشههای سال ۱۸۲۷ میلادی ۳ کاروانسرای شهر در نزدیکی دروازه قنبلان و اطراف بازار قرار داشتهاند.[۸۹]
- کاروانسرای عباسی نقدی کندی
- کاروانسرای سرباز وطن (قانلی بلاغ)
- کاروانسرای شورگل