«زیر بالش» جایی است که ترکیهایها با خواست رئیسجمهوریشان قرار است به جای انبار کردن پولها و طلاهایشان در آن سلاحهای مقاومتشان را از آن برای مبارزه با تحریمهای امریکا بیرون بیاورند. روز جمعه، دو روز پس از آنکه امریکا تحریمهای خود را علیه این متحد ناتو اعمال کرد، رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از مردم کشورش خواست که «ارز و طلاهایشان را از زیر بالشهایشان بیرون بیاورند و تبدیل به لیر، واحد پول ترکیه، کنند» تا چرخههای اقتصاد به نرمی و تداوم بچرخد و «مقاومت ملی و محلیشان را در برابر کل جهان نشان بدهند.»
مرزنیوز به نقل از تابناک:اما اردوغان به این هم اکتفا نکرد و اعلام کرد، کشورش داراییهای وزیر دادگستری و وزیر کشور امریکا را در ترکیه مسدود میکند. خبرگزاری اسپوتنیک با اعلام این خبر نوشت: «این صحبتها از سوی رجب طیب اردوغان در پی اقدامات صورت گرفته از سوی دولت واشنگتن مطرح شده است.» اردوغان در ادامه گفت: «اقدامات صورت گرفته از سوی واشنگتن برای یک شریک استراتژیک مناسب نیست و این اقدام برای ترکیه بیاحترامی محسوب میشود.» از سوی دیگر وزیر خارجه ترکیه نیز در حاشیه یک مجمع اقتصادی آسیایی در سنگاپور به خبرنگاران گفت: «ما بار دیگر به آنها تأکید کردیم که با زبان تهدید و تحریم نمیتوانید به چیزی برسید و معتقدیم که آنها بخوبی این مسأله را درک کردند.»
این تحریمها پس از بازداشت یک کشیش امریکایی به نام اندرو برنسون که به گفته مقامهای ترکیه در کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ این کشور نقش داشته است، مطرح شد. پیش از این، سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده بود: «سلیمان سویلو، وزیر کشور و عبدالحمید گل، وزیر دادگستری ترکیه به این دلیل تحریم شدهاند که در جریان دستگیری و حبس این کشیش امریکایی نقش مهمی داشتهاند.»
بلومبرگ، اردوغان در شرایطی چنین خواستهای را از مردمش مطرح کرده که بخوبی میداند اقتصاد ترکیه تا چه اندازه به بازارهای جهانی وابسته است اما با مطرح کردن این فراخوان و دعوت، درصدد این است که از هراس مردم ترکیه بکاهد و با اتکا بر ظرفیتهای اقتصادی داخلی، با سیاست هویج و چماق امریکا مبارزه کند.
خبرگزاری فرانسه، او پیش از این در واکنش به تحریمهای امریکا علیه این کشور گفته بود: «این یک جنگ اقتصادی است. نگران آن نباشید. ما این جنگ را خواهیم برد.» به گزارش «ایران» به نقل از فوربز، اتحاد ۷۰ ساله امریکا و ترکیه با روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا به سیاست «این به آن در» میان دو کشور تبدیل شده است. امریکا که بخوبی از التهاب اقتصادی ترکیه آگاه است، با وضع این تحریمها درصدد پیشبرد خواستهها و تسلیم اردوغان است. روز جمعه هر دلار امریکا به ۵.۱۱ لیر رسید که در تاریخ این کشور بیسابقه است.
اما با وجود سقوط لیر، اقتصاد ترکیه هنوز در حال رشد است و صندوق بینالمللی پول، رشد اقتصادی این کشور را در سال ۲۰۱۸ ، ۴.۲ درصد و در سال ۲۰۱۹ معادل ۳.۹ درصد پیشبینی کرده است. از سوی دیگر مردم ترکیه برای مقابله با سخنان ترامپ و تحریمهای او، بنر عکس اردوغان را بر فراز برج ترامپ برافراشتند. علی ازکوک خبرنگار ترکیهای با انتشار عکسی از این رویداد در صفحه توئیتر خود نوشت: «پوستر بزرگ رئیس جمهوری اردوغان بالای برج ترامپ در استانبول به اهتزاز درآمده تا پاسخی باشد به تحریمهای امریکا علیه ترکیه.»
ریچارد نفیو، کارشناس تحریمهای انرژی در دانشگاه کلمبیا در نیویورک اعتقاد دارد که به احتمال زیاد ترامپ میخواهد مدل تحریمهایی که علیه روسیه اعمال کرده بود را هم علیه ترکیه به کار بگیرد یعنی نزدیکترین حامیان اقتصادی و پیوندهای صنعتی او را تحریم کند. احتمالاً اهداف، پروژههای عظیم رئیس جمهوری ترکیه که بیش از ۲۰۰ میلیون دلار ارزش دارند و فرودگاهها، پلها و کانال کشتیرانی را شامل میشوند، خواهند بود. ماکس هافمن، مدیر مرکز «امریکن پراگرس» میگوید که اگر در شرایط دیگری بودیم، شاید ترکیه حاضر میشد غرورش را پس بزند و با مجاب کردن امریکا تحریمها را از میان بردارد. اما «در موقعیت کنونی، معادله احتمالاً کمی متفاوت خواهد بود.» اردوغان و وزرایش بارها تأکید کردهاند که زیر فشارهای ترامپ خم نمیشوند و به این اقدام واکنش نشان خواهند داد.
سادیک اونای، تحلیلگر روزنامه دیلی صباح در یادداشتی با عنوان «چرا تحریمهای ترامپ هرگز اثر نمیگذارد؟» نوشت: «دونالد ترامپ همزمان با پیشبرد سیاستهای خصمانهاش علیه متحدانش، در تلاش است تا رد پای خود را در نظام قدرت سیاسی جهان مستحکم کند. اما با در پیش گرفتن روش تحریمها به موج بیثباتیها در منطقه دامن میزند. اگرچه اقتصاد امریکا در حال رشد است و سرمایهگذاران مایلند تنی به دریای آرام اقتصاد این کشور بزنند اما این سبب نمیشود اقدامهایی که علیه چین، کانادا، مکزیک و دیگر اقتصادهای بزرگ جهان انجام میدهد، مشروعیت بگیرد. با نگاهی مختصر به تاریخچه تحریمهای هوشمندانه که علیه کشورهای مختلف از جمله ایران، روسیه و کره شمالی تحمیل شده است، میتوان فهمید که تحریم همیشه ابزاری کارآمد و مؤثر نیست و نمیتواند رهبران سیاسی جهان را به هدف مطلوبشان برساند. تحریمهایی که اخیراً علیه ترکیه اعلام شدهاند، یا در آینده علیه هر کشور دیگری اعمال شود، محکوم به شکست است اما آنچه کاملاً آشکار است، این است که بر روابط سیاست خارجی دو کشور تأثیر عمیقی بر جای خواهد گذاشت. صرفنظر از درگیریهای دوران جنگ سرد که بحران قبرس هم بخشی از آن بود، اعمال چنین تحریمهایی علیه ترکیه هرگز سابقه نداشته است.»
مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا اما بیتوجه به تحریمهای متقابل ترکیه و کشورش، روز گذشته اعلام کرد که این کشیش امریکایی بزودی آزاد میشود اما پس از آنکه مقامهای ترکیهای آن را تأیید نکردند، این خبر در هالهای از ابهام فرو رفت. همچنین وزیر امور خارجه امریکا گفت که بهرغم وخامت اوضاع مناسبات دو کشور، همچنان واشنگتن و آنکارا شرکای ارزشمند یکدیگر باقی میمانند.