آمریکا طی سال های پس از فروپاشی شوروی سابق در اوایل دهه ۱۹۹۰میلادی، تلاش گسترده ای برای سیطره بر جمهوری های ‘دیوار آهنین’ به منظور تضعیف بیشتر مسکو کرده و استونی از جمله مقاصد این طرح بلندمدت ضدروسی واشنگتن است.
مرزنیوز به نقل از ایرنا، هرچند برنامه آمریکایی سازی جمهوری های شوروی سابق، گستره جغرافیایی وسیعی را در شرق اروپا شامل می شود، اما جمهوری کوچک استونی در این حوزه جایگاه ویژه ای دارد.
تحلیلگران مسایل سیاسی با اشاره به ویژگی های اجتماعی و تاریخی متفاوت مردم استونی با روسیه می گویند واشنگتن در چارچوب ناتو، نگاه ویژه ای برای بهره گیری از توانمندی های سرزمینی این جمهوری کوچک در فرآیند تلاش برای تقابل با مسکو به مثابه موج دوم تجزیه پهناورترین کشور جهان دارد.
گفته می شود واشنگتن به همراه متحدان اروپایی اش، اولویت خود را بر تجهیز ساختارهای نظامی استونی با تجهیزات آمریکایی متمرکز کرده است و می کوشد با خارج کردن توانمندی های نظامی این جمهوری شوروی سابق از حیطه نفوذ روس ها، برای بهره برداری از آن در رویکردهای تقابلی آینده با مسکو آماده شود.
در این راستا انتشار خبر قرارداد ۵۵ میلیون دلاری فروش سامانه های موشکی آمریکایی ضد تانک ‘جاولین’ به استونی در روزهای اخیر، بار دیگر اهمیت این جمهوری در برنامه های ضدروسی واشنگتن در چارچوب ناتو را برجسته کرد.
این خبر در رسانه های خبری بین المللی به دلیل جایگاه ویژه استونی در برنامه های ‘توسعه به شرق’ ناتو، بازتاب گسترده ای داشت و تحلیلگران مسایل نظامی از این اتفاق به عنوان تشدید رویکردهای ضدروسی ناتو به ویژه همزمان با تحولات جاری اوکراین یاد کردند.
ملیس کیلی فرمانده لیگ دفاعی استونی با تایید این خبر اعلام کرد ‘خرید تجهیزات نظامی مازاد آمریکایی، بخشی از رویکرد منطقی و معمول به سامانه دفاعی است’.
کیلی با بیان اینکه فروش تجهیزات نظامی مازاد آمریکایی به استونی، بخشی از فرآیند طبیعی توسعه نیروهای نظامی تالین (پایتخت استونی)است، افزود: ما به طور مداوم در حال ارزیابی نوع سامانه های نظامی مورد نیاز نیروهای دفاعی کشورمان هستیم و نیازهای رو به رشد دفاعی، رویکردی منطقی و طبیعی است.
وی از اعلام جزییات قرارداد ۵۵ میلیون دلاری تالین با واشنگتن برای فروش سامانه های موشکی ضدتانک جاولین خودداری و تاکید کرد که این سامانه ها از منظر فرماندهی میدانی، سامانه های خوبی هستند.
هر چند مقام های ارشد استونی برای اجتناب از تشدید تنش ها با مسکو تلاش دارند انجام معامله تسلیحاتی با واشنگتن را مبهم نشان دهند، اما آژانس همکاری های امنیتی دفاعی آمریکا اواخر سال گذشته میلادی اعلام کرد وزارت امور خارجه این کشور با فروش سامانه های جاولین به استونی موافقت کرده است.
این در حالی است که قرارداد فروش سامانه موشکی ضدتانک آمریکایی جاولین به استونی با فاصله کوتاهی پس از اقدام آژانس دفاعی اروپا در امضای یک توافق مبنی بر تامین تجهیزات ضدتانک مورد نیاز جمهوری های حوزه بالتیک (استونی، لیتونی و لیتوانی) به همراه جمهوری های چک و لهستان اعلام شد.
سامانه موشکی دوش پرتاب ضد تانک جاولین سال ۱۹۹۶ میلادی توسط ارتش آمریکا به کار گرفته شد. محدوده شلیک موثر این سامانه ۷۵ تا دو هزار و ۵۰۰ متر و قیمت هر واحد از آن ۲۵۰ هزار دلار می باشد و در حال حاضر در نیروهای نظامی بحرین، فرانسه، رژیم صهیونیستی، قطر، عربستان سعودی، انگلستان، امارات متحده عربی و برخی کشورهای دیگر استفاده می شود.
بدیهی است مقام های ارشد استونی نیز در راستای زدودن آثار سلطه فرهنگی، نظامی و اقتصادی طولانی مدت بر جای مانده از دوران تزارها و کمونیسم، تمایل زیادی به ایجاد موازنه بازدارنده در برابر مسکو از طریق تقویت ساختارهای نظامی غربی در محدوده مرزهای خود و مناطق پیرامونی آن به ویژه پهنه آبی بالتیک دارند.
با این نگاه بود که تاآوی رویواس نخست وزیر استونی اواخر سال گذشته میلادی خواستار تقویت حضور ناتو در منطقه بالتیک در راستای توافق ماه سپتامبر این ساختار نظامی در ولز شد.
تاآوی اعلام کرد ‘ماموریت ما اجرای سریع تصمیمات اتخاذ شده در نشست ناتو در ولز است که بر اساس آن پیمان آتلانتیک شمالی به تقویت حضور خود در کشورهای همسایه روسیه ادامه خواهد داد’.
اظهارات نخست وزیر استونی در این زمینه یک روز پس از سفر جنز استولتنبرگ دبیرکل ناتو به تالین و بازدید دو طرف از پایگاه هوایی آماری در نزدیکی شهر هارجوماآ صورت گرفت.
تامل در اظهارات نخست وزیر استونی در این دیدار درباره مولفه های تقویت بنیه دفاعی این جمهوری منطقه بالتیک متشکل از ‘حضور نیروهای ناتو، واکنش سریع و اصلاح طرح های ناتو بر مبنای وضعیت متغیر امنیت’، دال بر پیوندهای ناگسستنی دکترین امنیت ملی تالین با تقویت روزافزون روابط همه جانبه با غرب به ویژه آمریکاست.
اهمیت تلاش برای تقویت روابط نظامی استونی با ناتو به سرکردگی آمریکا به ویژه در شرایطی که ناتو در ماه های اخیر شمار نیروهای نظامی خود را در منطقه بالتیک به دلیل بحران سیاسی جاری در اوکراین و اقدام روسیه در الحاق شبه جزیره کریمه افزایش داده است، دو چندان می شود.
تحلیلگران مسایل نظامی با اشاره به تلاش ناتو برای توسعه حضور خود در مجاورت مرزهای روسیه از جمله استونی می گویند که این اقدام توسعه طلبانه در پوشش الزام پیمان آتلانتیک شمالی به ‘تضمین امنیت متحدان’ انجام می گیرد.
از آنجا که جمهوری های منطقه بالتیک، هواپیمای جنگنده برای انجام گشت های هوایی بر فراز منطقه را ندارند، وظیفه تامین امنیت حریم هوایی بالتیک از زمان پیوستن آنها به ناتو در آوریل ۲۰۰۴ تاکنون به پیمان آتلانتیک شمالی محول شده است.
ناتو در این راستا، پایگاه ویژه نگهداری جنگنده های خود در منطقه زوکنیایی جمهوری لیتوانی را راه اندازی کرده است و سال گذشته میلادی نیز پایگاه هوایی آماری در جمهوری استونی برای میزبانی هواپیماهای جنگی این ساختار نظامی افتتاح شد.
بدیهی است که تلاش ناتو برای نزدیکی هر چه بیشتر به مرزهای روسیه از نگاه تیزبین روس ها پنهان نمانده است و مقام های ارشد این کشور از جمله ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه بارها نسبت به تبعات افزایش خارج از قاعده نیروهای نظامی ناتو در مجاورت مرزهای خود هشدار داده اند.
گفته می شود پایگاه هوایی آماری ناتو در جمهوری استونی از اهمیت زیادی برای آمریکا برخوردار است و واشنگتن به این مرکز نظامی به چشم بستری برای نظارت بر روسیه می نگرد.
پایگاه هوایی آماری اواخر سال گذشته میلادی شاهد رزمایش نظامی جنگنده های اف-۱۸ آمریکایی بر فراز خاک این کشور بود که این اتفاق از سوی ناظران آگاه به عنوان نشانه تلاش واشنگتن برای تقویت رویکردهای برتری جویانه نظامی مقابل روسیه ارزیابی می شود.
تحلیلگران مسایل نظامی با اشاره به افزایش تحرک نظامی ناتو در پایگاه هوایی ‘آماری’ جمهوری استونی از جمله استقرار چهار فروند جنگنده یوروفایتر آلمان می گویند که غرب به سرکردگی آمریکا در راستای تلاش های خزنده خود، برای آمریکایی سازی ساختارهای نظامی تالین به عنوان خط مقدم هر گونه رویارویی سیاسی-نظامی احتمالی با مسکو می کوشد.
در نهایت می توان گفت که واشنگتن در پوشش ناتو برای تقویت برتری جویی خود در مرزهای غربی روسیه به ویژه منطقه بالتیک با اولویت استونی و لیتوانی تلاش می کند و آمریکایی سازی ساختارهای نظامی جمهوری های این منطقه اهمیت خاصی در این فرآیند دارد.
