عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار می باشد ، از سال ۶۲ بطور جدی آغاز و با تکمیل ۴ پست اسکله فلزی در سال ۶۲ عملاً به بهره برداری رسید و بندر شهید بهشتی نیز به عنوان دومین بندر مهم چابهار در سال ۶۱ با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس (جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران) و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس احداث گردید. شایان ذکر است که این بندر در زمان جنگ تحمیلی به دلیل واقع شدن در کرانه دریای عمان و دوری از مرکز بحران نقش مهمی در صادرات ایفاد نمود .
بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان به دلیل استقرار بر کرانه دریای عمان و اقیانوس هند از دیرباز کانون داد و ستد و آمد و شد دریایی بوده است. از زمان حضور پرتغالی ها از نخستین دهه های قرن ۱۶ در آب های جنوب تا ظهور انگلیس به عنوان قدرت خلیج فارس در طول جنگ جهانی اول همواره بخشی از فعالیت های تجاری و دریانوردی رایج در آب های جنوبی ایران در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان متمرکز بوده است و اولاً که در سال های جنگ جهانی دوم نیابت کنسول فرانسه را در بوشهر به عهده داشته است، کشتی های موجود در چابهار را که در خطوط کشتیرانی فعالیت داشته اند را ۱۱۹ فروند ذکر می کند که از این تعداد ۵ فروند کشتی تجاری و ۶۴ فروند کشتی بادبانی بوده اند همچنین در سال های مزبور در بنادر گواتر، بریس و پسابندر دفاتر پستی و گمرکی وجود داشته که حاکی از رونق فعالیت های تجاری و دریایی در این بندر کوچک بوده است .
وجود فعالیت های دریایی در بنادر جنوب استان در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ نشانه این است که بنادر مزبور در داد و ستد کالاهای تولیدی و مورد نیاز بخش شرقی کشور و مبادله با بنادر پاکستان و هندوستان فعال بوده اند. خلیج چابهار با بریدگی طبیعی در حاشیه دریای عمان است، چابهار در مقایسه با دیگر مناطق ساحلی و جنوب ایران دارای موقعیت ممتازی در امر کشتیرانی و حمل نقل دریائی است. وجود آب های عمیق در خلیج وسیع شرایط مناسبی را برای پهلوگیری کشتی های بزرگ در این منطقه و ایجاد تاسیسات بندری با هزینه مناسب و صرفه اقتصادی فراهم کرده است. چابهار به عنوان مهمترین بندر تجاری در خارج از خلیج فارس از نظر سیاست و استراتژیکی ملی در مواقع جنگ و بحران های منطقه مجزا و نقطه ای کلیدی برای تنفس اقتصادی بازرگانی خارجی کشور و ضمانتی برای گردش کار صنایع و فعالیت های اقتصادی آن محسوب می شود قرار گرفتن چابهار در یک خلیج موقعیت بندری ایده آلی را برای توسعه فیزیکی آینده به آن می دهد که بسیاری از بنادر دنیا دارای این حسن نیستند.
بندرشهید بهشتی :
بندر بهشتی با چشم اندازی به سمت حمل و نقل ترکیبی و تبدیل به بندر نسل چهارم در حال توسعه زیرساختها و روساختهای قوی خود میباشد. و با توجه به موارد فوق بندر چابهار قابلیت تبدیل شدن به بندر هاب منطقهای را دارد.
مکان اسکله | شماره اسکله | کاربری | طول (متر) | حداکثر آبخور مجاز |
طرح توسعه بندر شهید بهشتی | ۱ | چند منظوره | ۲۲۳ | ۱۴ |
۲ | چند منظوره | ۲۲۳ | ۱۴ | |
۳ | چند منظوره | ۳۰۴ | ۱۶ | |
۴ | کانتینری | ۳۲۰ | ۱۶ | |
۵ | کانتینری | ۳۲۰ | ۱۶ | |
اسکله نفتی | ۶ | مشتقات نفتی | ۲۶۵ | ۱۴ |
بندر شهید کلانتری:
بندر شهید کلانتری نقش بندر ترافیکی داشته و بیشتر برای پهلودهی و تخلیه و بارگیری موتور لنج های باری مورد استفاده قرار می گیرد. در کنار آن کشتی های کانتینری با انداره پایین نیز در این بندر پذیرش و تخلیه و بارگیری می شوند. لازم به ذکر است،هم اکنونحداکثر آبخور مجاز کشتی های ورودی به بندر شهید کلانتری ۱۱ متر می باشد.
شماره اسکله | کاربری | طول اسکله (متر) | حداکثر آبخور مجاز (متر) | حداکثر طول مجاز (متر) |
۱ | ویژه | ۵۰ | ۲- | ۴۵ |
۲ | شناورهای سنتی | ۵۰ | ۴- | ۴۵ |
۳ | شناورهای سنتی | ۵۰ | ۴/۵- | ۴۵ |
۴ | شناورهای سنتی و خدماتی | ۵۰ | ۵- | ۴۵ |
۵ | کانتینری و فله | ۱۸۵ | ۱۱- | ۱۸۵ |
لیست تجهیزات استراتژیک بندر چابهار:
ردیف | نام دستگاه | ظرفیت | تعداد |
۱ | ژنراتور برق | Kava۱۰۰ | ۱ |
۲ | جرثقیل لیبهر ساحلی | TON ۱۴۰ | ۲ |
۳ | جرثقیل لیبهر ساحلی | TON۸۰ | ۵ |
۴ | جرثقیل محوطه ای | TON۱۳۰ | ۱ |
۵ | امتی استکر | ۴۰۵ | ۸ |
۵ | مکنده غلات | ۶۰۰T/H | ۴ |
۶ | جرثقیل ساحلی | ۱۰۰TON | ۱ |
۷ | کفی | ۲۰ | ۳۰ |
۸ | جرثقیل محوطه ای | TON ۵۰ | ۳ |
۹ | لیفتراک | ۲۰ | ۱ |
۱۰ | تاپ لیفت | ۴۵ TON | ۱ |
۱۱ | جرثقیل محوطه ای | ۶۰ TON | ۳ |
۱۲ | ریچ استاکر | ۴۵ TON | ۷ |
۱۴ | جرثقیل لیبهر ساحلی | ۳۶ TON | ۱ |
۱۵ | تراکتور | ****** | ۱۰ |
انبارها و محوطه ها:
بندر شهید کلانتری | ||||
ردیف | نوع | مساحت | ظرفیت | جانمایی |
۱ | محوطه رو باز | ۲۰۸۰۳ | ۸۳۲۱۲ تن | محوطه بین اسکله ۴ و ۵ بندر شهید کلانتری |
۲ | محوطه ترمینال کلانتری | ۴۰۰۰۰ | ۲۱۸۸ (TEU) | محوطه روبروی اسکله ۲ و ۳ و ۴ بندر شهید کلانتری |
۳ | محوطه رو باز | ۳۰۸۲۷ | ۱۲۳۳۰۸ تن | محوطه بین ترمینال مسافری و ترمینال کانتینری بندر شهید کلانتری |
۴ | محوطه رو باز | ۴۳۸۱۲ | ۱۷۵۲۴۸ تن | محوطه روبروی آتش نشانی بندر شهید کلانتری |
۵ | محوطه رو باز | ۵۵۳۶ | ۲۲۱۴۴ تن | محوطه جنب انبار سرپوشیده و روبروی ترمینال مسافری بندر شهید کلانتری |
۶ | انبار سرپوشیده | ۳۰۰۰ | ۱۲۰۰۰ تن | انبار روبروی ترمینال مسافری بندر شهید کلانتری |
بندر شهید بهشتی | ||||
ردیف | نوع | مساحت | ظرفیت | جانمایی |
۱ | انبار سرپوشیده | ۳۰۰۰۰ | ۱۲۰۰۰۰ تن | انبارهای روبروی ایستگاه آتش نشانی بندر شهید کلانتری ( ۳ انبار سرپوشیده) |
۲ | محوطه رو باز | ۳۰۲۴۳۶ | ۱۲۰۹۷۴۴ تن | محوطه روبروی ایستگاه آتش نشانی بندر شهید بهشتی |
۳ | محوطه رو باز | ۳۳۵۸ | ۱۳۴۳۲ تن | محوطه جنب مخازن انبار نفت شرکت پخش فرآورده های نفتی |
۴ | محوطه رو باز | ۳۰۹۹۸۶ | ۱۲۳۹۹۴۴ تن | محوطه ضلع شرقی ساختمان اداری بندر شهید بهشتی |
۵ | محوطه رو باز | ۲۳۸۹۲۹ | ۹۵۵۷۱۶ تن | محوطه روبروی باسکول بندر شهید بهشتی |
۶ | محوطه رو باز | ۳۱۸۶۷۹ | ۱۲۷۴۷۱۶ تن | محوطه ضلع شرقی مخازن انبار نفت شرکت پخش فرآورده های نفتی |
پایانه بین المللی مسافر دریایی بندر شهید کلانتری چابهار:
پروژه احداث و تجهیز “پایانه بین المللی مسافر دریایی بندر شهید کلانتری” باصرف هزینه ای بالغ بر ۵۵ میلیارد ریال در فضایی به مساحت ۱۰۰۰۰ مترمربع توسط اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان اجرا گردید. این پایانه شامل ۲ سالن مجزا جهت مسافرین ورودی و خروجی می باشد که در مرحله اول جهت راه اندازی خط چابهار- مسقط با ظرفیت یک سفر درهفته و ۲۰۰ مسافر در هرسفر و در مرحله بعد توسعه خط مذکور و راه اندازی خطوط جدید به سایر کشورهای منطقه می باشد.
مساحت کل پایانه | مساحت سالن ورودی | مساحت سالن خروجی | ظرفیت مسافر ورودی و خروجی بطور همزمان | اعتبار کل |
۵۰۰۰ متر مربع | ۲۰۰۰ متر مربع | ۲۰۰۰ متر مربع | ۶۰۰ مسافر | ۵۵ میلیارد ریال |
ردیف | اهداف ایجاد پایانه مسافربری |
۱ | افزایش مسافرتهای دریایی خارجی |
۲ | افزایش ترافیک دریایی بندر چابهار |
۳ | سهولت در تردد تجار وسرمایه گذاران بین ایران و کشورهای همسایه |
۴ | ایجاد اشتغال پایدار و توسعه اقتصادی منطقه |
۵ | افزایش جذب سرمایه گذاران خارجی و داخلی |
۶ | بستر سازی جهت توسعه صنعت گردشگری و خدمات وابسته |
دلایل توجیهی ایجاد پایانه مسافربری:
- وجود درخواست های متعدد جهت راه اندازی خط مسافری دریایی بین چابهار و بنادر کشورهای عمان و پاکستان
- دارا بودن۳۰۰کیلومتر مرز آبی در جنوب استان و ضرورت محرومیت زدایی و توسعه سواحل مکران
- رویکرد سازمان بنادر و دریانوردیبر اشاعه فرهنگ دریایی و توسعه مسافرت های دریایی
- همسایگی با کشورهای افغانستان و پاکستان و کشورهای حوزه دریای عمان و خلیج فارس
- وجود فرهنگ مشترک ساکنین استان سیستان و بلوچستان با کشورهای یاد شده