سرطان داعش نماد بربریت و توحش در دنیای به ظاهر متمدن و مترقی امروزی است. شکی نیست که داعش بیش و پیش از آنکه یک گروه شبه نظامی باشد یک فرقه ایدئولوژیک با برداشت‌های خاص و بشدت رادیکال، انحرافی و متحجرانه از دین مبین اسلام است.
مرزنیوز به نقل از فرارو،واقعیت آن است که شکل گیری دولت خود خوانده اسلامی در عراق و شام، حاصل و نتیجه ماه‌ها و چه بسا سال ها مطالعه راهبردی در اتاق های فکر دستگاه‌های امنیتی مشترک غرب با ارتجاع عربی- عبری است که در میانه های راه با اندیشه های نئو عثمانی حاکم بر ترکیه امروزی نیز پیوند خورده است.
بد نام کردن اسلام سیاسی، گسترش موج اسلام هراسی (اسلام فوبیا)، تقویت ضریب امنیتی اسرائیل، تضعیف جبهه مقاومت و تحریک امواج تفرقه افکنانه بین شیعه و سنی از جمله مهمترین اهداف شکل گیری این گونه گروه های شبه نظامی افراط گراست.
داعش البته در مقایسه با سایر گروه های شبه نظامی بنیادگرا دارای نوآوری های قابل توجهی است که آنرا در مقایسه با سایر گروههای موازی و یا حتی رقیب منحصر بفرد ساخته است.
یکی از این موارد بهره گیری از شبکه های اجتماعی و اتخاذ تاکتیک جذب از این طریق و دیگری نگاه راهبردی آنان در قبال موضوع زنان با تکیه بر برداشت های سطحی و منفعت طلبانه از دین است.
عقبه فکری و عقیدتی داعش
رویکرد داعش به زنان را می توان در قالب یکی از مهم ترین و شاید جالب توجه ترین اجزاء فکری – عقیدتی و البته عملیاتی این گروه مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. از منظر فکری و عقیدتی، داعش یک گروه تکفیری – سلفی است که از آبشخور فکری این فرقه تغذیه می نماید.
برخلاف برخی پنداشت ها و برداشت ها که اقدامات «داعش» را عاری از پشتوانه تئوریک قلمداد می‌کنند عقبه فکری این گروه به تفکرات ابن‌تیمیه و عبدالوهاب باز می گردد؛ متفکرانی قشری نگر، متعصب، ظاهر بین و با برداشت های افراطی و سطحی از اسلام که عقل زدایی در تمام امور را در دستور کار خود قرار داده اند. بدیهی است در این گونه جهان بینی، نگاه به زن نیز نگاهی انسانی و اخلاقی نخواهد بود چرا که این طرز تفکر، زن را ریشه مفاسد و تباهی اخلاق می داند.
برای آشنایی با دیدگاه سلفی ها در خصوص زنان کافی است تا نگاهی به نظرات و فتاوای برخی از مفتیان وابسته به این جریان بندازیم تا به عمق انحراف آنان بیشتر پی ببریم:
ـ تمام وجود زن شر است؛
ـ زن شيطان است؛
ـ زن دام شيطان است؛
ـ زن، سگ سياه و الاغ اگر از جلوي نمازگزار عبور کنند نماز باطل است؛
ـ زن‌ها را بي‌لباس نگه داريد، به آنها لباس ندهيد تا مجبور شوند در خانه بمانند؛
ـ چشمه‌اي مضرتر از زنان براي مردان نيست؛
ـ کودکان عقلشان از زن‌ها بيشتر است؛
ـ وقتي زن خلق شد شيطان خوشحالي کرد؛
ـ رانندگي زنان حرام و رانندگان زن بايد بميرند؛
ـ مردها مي‌توانند زنان خود را تنها با يک پيامک طلاق دهند؛
ـ استفاده زنان از اينترنت حرام است، مگر اينکه شخص محرمي کنارش بنشيند؛
– خوابیدن زن در کنار دیوار به دلیل اینکه کلمه دیوار مذکر است حرام است.
– حضور هر دختري با پدرش در يک مکان خلوت حرام است.
– و … .
باید توجه داشت علیرغم آنکه نگاه داعش به مقوله زنان برگرفته از بنیان های وهابی و سلفی است اما این گروه نگاهی استراتژیک را در این خصوص در پیش گرفته و کارکردهای مختلف و متنوعی را برای زنان – با رویکرد بهره برداری و بهره کشی و در پوشش های گوناگون- در نظر گرفته است که در ادامه بدان خواهیم پرداخت.
کارکردهای زن از نگاه داعش:
بصورت کلی در سطوح پایین تر از زنان داعش خواسته می شود که نیازهای جنسی مردان را برآورده کنند، خانه داری کنند و نسل بعدی داعش را پرورش دهند. علاوه بر این در سرزمین های تحت تسلط داعش، زنانی هستند که برای پلیس مذهبی فعال هستند تا اطمینان حاصل شود که زنان دیگر از قوانین سختگیرانه مذهبی و سیاسی داعش پیروی می کنند. در عین حال جاسوسانی هم هستند که مراقبند زنان دیگر به داعش وفادار بمانند.
نقش برخی دیگر تسهیل تجارت جنسی، ارزیابی زنان دیگر یا تدارک ازدواج موقت است. فروش زنان غیر مسلمان و ایجاد درآمد از این ناحیه نیز از دیگر نقش های تعریف شده داعش در حوزه زنان است. بر این اساس و به طور کلی داعش پنج کارکرد اصلی را برای زن در نظر گرفته است:
الف ) کارکرد جاذبه گرا
الف ) کارکرد وحشت آفرین و ارعاب انگیز
ج) کارکرد نظامی
د) کارکرد جمعیتی – تربیتی
ه) کارکرد درآمد زایی
الف ) کارکرد جاذبه گرا
برای جذب تروریست‌های جدید و بکارگیری آنها در عملیات جنگی و همچنین حفظ نیروهای موجود، موثرترین روش از نظر رهبران داعش بهره گیری از جذابیت های جنسی زنان است.
تحت حکومت داعش، نقش اصلی زنان برآورده کردن نیازهای مردان و تشویق آنها به جنگیدن و ماندنشان در خلافت داعش است.
به گفته مؤسسه گفتگوی راهبردی (Institute for Strategic Dialogue)، زنان وقتی به داعش می پیوندند به اقامتگاهی فرستاده می شوند که در آنجا «ارزش» آنها توسط دیگر زنان مشخص می شود و سپس به سرعت شوهر داده می شوند.
به گفته «بلوم»، استاد ارتباطات دانشگاهی ایالتی جورجیا، «نقش اصلی زنان معمولاً درون خانواده است: جذب افراد، پاداش به آنها و حفظ کردنشان». بر این اساس بهره کشی جنسی از زنان تحت لوای دین در دستور کار قرار گرفته است.
بدین منظور مفتی‌های وهابی با صدور فتوایی بهترين راه براي شرکت زنان در درگیری‌های سوریه را “جهاد نكاح” عنوان کردند. براساس این فتوا که آن را به مفتی تندرو “محمد العریفی” نسبت می‌دهند، دختران ۱۴ تا ۱۶ ساله و یا “زنان مطلقه” اگر برای رفع نیازهای جنسی شورشیان سوری به این کشور سفر کنند، ثواب آنها بهشت خواهد بود.
این فتوای غیر انسانی و غیر اخلاقی سبب گردید تا تعداد زیادی از دختران جوان و نوجوان، زنان بیوه و حتی زنانی که در آرزوی رستگاری و جهاد از شوهران شان طلاق گرفتند راه سوریه را در پیش گیرند.
در گام بعدی، داعش برای نظم بخشیدن به این برنامه شرم آور تعدادی فاحشه انگلیسی را استخدام و مسئولیت این زنان را به این فاحشه ها سپرده است.
به واقع هدف اصلی از این فتوای شیطانی، اغوای مردان مسلمان برای حضور در جبهه مخالفان سوری بوده است. تا کنون صدها زن باردار و هزاران کودک نامشروع و گسترش بیماری‌های مقاربتی، حاصل این فحشای به ظاهر دینی بوده است …
عمق نگاه انحرافی داعش در مقوله زنان را می توان از دو ماجرای زیر متوجه شد:
– در ماه رمضان سال جاری، گروه داعش با برگزاری مسابقه حفظ و قرائت قرآن جایزه آنان را زنان اسیر اعلام کرد.
به گزارش پایگاه خبری العالم، داعش برای این مسابقه جوایز متعددی در نظر گرفت که جایزه نفرات اول و دوم، هر کدام یک زن اسیر و نفر سوم تا دهم مبالغ نجومی است که کمترین آن صد هزار لیره سوریه است.
– به گزارش روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن و به نقل از “زینب بانجورا” نماینده سازمان ملل، گروهک تروریستی داعش یکی از زنان قربانی بردگی جنسی را وادار کرده تا ۲۰ مرتبه تحت عمل جراحی خاصی قرار گیرد تا از این طریق به ازدواج با ۲۰ داعشی درآید. این عمل جراحی شرم آور از سوی رهبران فکری داعش در راستای جهاد نکاح جایز شمرده شده بود.
جالب آنکه محمد العریفی که فتوای جنجالی جهاد نکاح را صادر کرده است بعد از اینکه فتوای او در محافل عربی و اسلامی جنجال به پا کرد، حرفش را پس گرفت و در چندین تریبون، به صورت رسمی مدعی شد که وی چنین فتوایی را صادر نکرده است.
وی حتی در آخرین اظهارات خود مدعی شد که معاویه بن ابی سفیان، مؤسس سنت جهاد نکاح است. این مفتی وهابی اظهار داشت: “در جنگ صفین، مشاور اسلام عمر بن عاص، این پیشنهاد را به دایی ما معاویه داد. دایی ما هم شخصاً دستور داد که زنان شوهردار و بلکه تمامی زنان برای جهاد به صفین بیایند تا که بتوانند به سربازان اسلام کمک کنند.”
داعشیان البته در توحش و بربریت جنسی، پا را از حیوانات نیز فراتر گذاشته اند. چندی پیش ناصر العمر شیخ وهابی در سخنرانی خود در شبکه ماهواره ای وصال اعلام کرد مجاهدین در سوریه در غیاب زنان مجاهد نامحرم می توانند با محارم و خواهران خود “عقد نکاح” داشته باشند.
تروریست های تکفیری نیز با استناد به این فتوا اعلام کرده اند که امروز آنها از نظر دینی این حق را دارند با محارم خود نزدیکی کنند و خداوند گناهی را برای آنان و نزدیکانشان ثبت نخواهد کرد چرا که این امر توسط شیخ شان حلال شده است.
ب ) کارکرد وحشت آفرین و ارعاب انگیز
خشونت و تعرض جنسی بخشی از استراتژی اجرایی داعش است که بر پایه ایجاد رعب و وحشت و سرکوب اقلیت های دینی و طایفه ای و از بین بردن هر گروه مخالف است.
بر اساس گزارش منتشره توسط سازمان ملل متحد، گروه های تکفیری تندرو مانند «داعش» در دو کشور عراق و سوریه و «بوکو حرام» در کشور آفریقایی نیجریه از «خشونت جنسی» به عنوان تاکتیکی برای ایجاد رعب و وحشت استفاده می کند.
داعشیان البته در این راه با پشتیبانی مفتی‌های مرتجع عرب از “تجاوز” به عنوان یک “سلاح جنگی” استفاده می‌کنند.
چندی پیش یک شیخ سلفی اردنی به نام “یاسر العجلونی” فتوا داده که به اسارت در آوردن زنان سوری در جریان نبردهای جاری در این کشور و بهره‌برداری جنسی از آنان جایز است. این تاکتیک کثیف البته در دوران جاهلیت و قرون وسطایی نیز مسبوق به سابقه است؛ کشتن مردان و به اسارت گرفتن زنان.
برخی گزارش های حقوق بشری از اسارت فقط ۵۰۰۰ هزار دختر و زن ایزدی توسط داعش خبر می دهد.
گزارش سازمان ملل درباره خشونت جنسی توضیح می دهد که یکی از مهمترین ویژگی های سال ۲۰۱۴ میلادی وجود اطلاعات تاسف آور از موارد بی شمار تجاوز و بردگی جنسی در گروه های مسلح تندرو است و اینکه این گروه‌ها این تعرض ها را در قالب «تاکتیک وحشت» در سوریه، عراق، نیجریه، سومالی و مالی انجام می دهند.
گزارش سازمان ملل تاکید می کند که این خشونتهای جنسی به طور خاص زنان و دختران اقلیت های قومی و مذهبی را در بر می گیرد که در گروه سنی ۸ تا ۳۵ سال قرار دارند.
بر اساس گزارش شبکه خبری المیادین، گروهک های تروریستی فعال در عراق و سوریه بویژه داعش با هدف ایجاد وحشت در بین عراقی‌ها به زنان عراقی تجاوز به عنف می کنند و جوانان عراقی را نیز با تهدید به تجاوز به خواهران و مادرانشان، به زور به عنوان جنگجو به خدمت می‌گیرند.
به گزارش نیویورک تایمز گروه تروریستی داعش در متنی که منتشر کرده است رسما اعلام نموده که دختران و زنان ایزدی را به عنوان برده های جنسی استفاده می کند. آنها این کار را اینگونه توجیه کرده اند که این عمل، ایمان باطنی زنان ایزدی را می سازد و باعث هدایت آنها می شود و در واقع نور هدایت گری است در قلب کفار شیطان پرست.
جالب آنکه بر اساس اعلام داعش، قصد آنها برای انجام این کار تنها هدایت خود زنان ایزدی و مبارزه با عقیده آنها است و آنها به دنبال غرائز جنسی نیستند؛ مساله ای که بطلانش بر همگان روشن است.
ج) کارکرد نظامی
با توجه به اینکه داعش یک گروه تروریستی مسلحانه است اصلی ترین نیاز این گروه به افرادی است که در عملیات های تروریستی شرکت کنند و پیاده نظام این گروه در نبردها باشند. این گروه برای رسیدن به این مقصود حتی اقدام به جذب زنان جنگجو نیز کرده است.
داعش بعد از جذب این زنان اقدام به آموزش آنان کرده و برای همین منظور اقدام به راه اندازی یک پایگاه نظامی خاص برای زنان و کودکان در حومه حلب نموده است. این زنان پس از آموزش دیدن توسط اعضای داعش برای اجرای عملیات تروریستی و نظامی آماده می شوند.
فعالیت های اساسی این زنان علاوه بر شرکت در درگیری های وحشیانه داعش، اقدام به بمب گذاری و عملیات های انتحاری است. داعش حتی در پی ایجاد یک گروه انتحاری از همین زنان است.
یکی دیگر از فعالیت های تروریستی این زنان آموزش دیده این است که ابتدا مخالفان داعش را شناسایی کنند و سپس آنها را با غذا یا آب مسموم و ترور کنند.
به اعتراف یکی از اعضای جدا شده از داعش این نوع از ترور توسط زنان در ترکیه و سایر مناطق تاکنون اجرا شده است. بر همین اساس است که ابواحمد یکی از مسئولان ارشد داعش در رقه مرکز خلافت خودخوانده داعش در سوریه می گوید: “جهاد تنها یک وظیفۀ مردانه نیست. زنان نیز باید نقش خود را ایفا کنند.”
وظیفه نظامی دیگری که این زنان بر عهده دارند کمک به مزدوران داعشی برای کنترل و بازرسی مردم بی گناه مناطق اشغال شده است. این زنان مسلح در قالب گروهان “خنساء” به تفتیش و بازرسی مردم می پردازند.
این زنان حتی در صورت لزوم، احکام شرعی داعش (همان شلاق زدن) را برای زنان خاطی اجرا می کنند.
تیپ الخنسا، یک نیروی گشت پلیس است که وظیفۀ تادیب زنان در شهرهای در اختیار داعش را بر عهده دارد.
دکتر کاترین براون، کارشناس مطالعات اسلامی در کینگزکالج لندن، می گوید: «افراد این گردان به انجام تنبیهات شدیدی مثل کتک زدن و یا شلاق زدن افرادی که لباس مناسب برتن نکنند، معروف هستند.»
به واقع پس از آنکه گروه تروریستی تکفیری داعش با معضلی به نام کمبود عناصر «انتحاری» مواجه شد، تصمیم گرفت از زنانی که تحت عنوان «جهاد نکاح» به صفوف این گروه پیوسته بودند، به عنوان عامل انتحاری استفاده کند.
مدرسۀ الزوره که داعش برای اعضای زن دایر کرده است دارای ماموریتی جالب توجه در همین راستاست. ماموریت این مدرسه به گفته مسئولان آن جذب دخترانی است که ” کمربند انفجاری و بمبگذاری انتحاری را به لباس سفید و قلعۀ اسباب بازی ترجیح می‌دهند.”
این بیانیه به خودی خود به خاطر تقبیح زندگی عادی، گسست و انفصال از سنت دینی محسوب می‌شود. حتی داعش برای اینکه دیگر زنان داعشی را نیز به این امر تشویق کند به مفتی‌های خود دستور داد تا فتوایی صادر کنند که به موجب آن زنان متاهل داعش بدون اجازه و رضایت همسر نیز می‌توانند دست به عملیات انتحاری بزنند اما موضوع استفاده از مجاهدان نکاح برای عملیات‌های انتحاری اعتراض این زنان و فرار آنها از موصل را بدنبال داشت.
بسیاری از این زنان وقتی متوجه شدند که قرار است از آنها به عنوان انتحاری در عملیات‌های داعش استفاده شود از مناطق تحت اشغال داعش فرار کردند. چرا که آنها تاکید می‌کنند که نه برای کشته شدن بلکه برای جهاد نکاح به موصل آمده‌اند.
البته پیشتر القاعده، سلف داعش نیز از زنان به عنوان بمبگذار انتحاری استفاده می کرد. برخی دیگر از گروه های تروریستی مانند الشباب در سومالی و همچنین بوکوحرام در نیجریه از زنان به عنوان بمبگذار انتحاری استفاده می کنند.
د) کارکرد جمعیتی – تربیتی
استراتژی اصلی داعش بنیان گذاری دولت جدید بر اساس سیستم خلافت است. بر اساس این راهبرد علاوه بر دارا بودن قلمرو جغرافیایی، نیاز به جمعیت قابل توجهی از جهادگران پرورش یافته نیز احساس می گردد. در این نگاه زن دارای نقشی تربیتی و موثر در امر ازدیاد نسل است.
دکتر کاترین براون کارشناس مطالعات اسلامی در کینگزکالج لندن می گوید: «داعش می خواهد که زنان به آنها بپیوندند. داعش به زنان به عنوان بنیاد دولت جدید نگاه می کند. نکته جالب این است که مردم به داعش به عنوان یک فرقه مرگبار نگاه می کنند، اما این برخلاف آن چیزی است که این گروه تلاش می کند تا نشان دهد. آنها در صدد ایجاد دولتی جدید هستند و بسیار تمایل دارند که زنان به عنوان بخشی از این آرمانشهر سیاسی به آنها بپیوندند.»
“ایمن دین” از اعضای سابق القاعده معتقد است که دیدگاه داعش نسبت به زنان بسیار متفاوت از دیدگاه القاعده و طالبان است.
«برخلاف القاعده، داعش در تلاش است تا جامعه ای ریشه‌دار و دائمی ایجاد کند. آنها در تلاشند تا مسلمانان جهان را نه فقط از اروپا و آمریکا بلکه از آسیای مرکزی جذب خود کنند. آنها سعی دارند تا خانواده‌هایی برای این گروه به وجود آورند.»
برعکس طالبان و القاعده، داعش به بسیاری از زنان غربی که به خدمت گرفته اجازه می دهد که در شبکه های اجتماعی نقش فعال داشته باشد.
ماه رخ علی، تحلیلگر نروژی در دانشگاه آکسفورد معتقد است دادن نقش محوری به زنان در شبکه های اجتماعی، استراتژی است که داعش عمدا به کار می برد.
به گفته این تحلیلگر “داعش از زنان در مقایسه با آن چه که از طالبان و القاعده دیدیم فعالانه تر استفاده می کند”.
بر اساس استراتژی تربیت نسل جدید جهادگران، داعش حتی مهد کودک های مخصوص خود را راه انداخته و سیستم آموزشی و پرورشی ایدئولوژیک خود را بنیان نهاده است.
به واقع هزاران کودک نامشروع جهاد نکاح نسل آتی افراطیونی هستند که قرار است مجاهدین آینده خلافت خودخوانده داعش باشند.
“میا بلوم” از اساتید مرکز پژوهش های امنیتی و تروریسم در دانشگاه ماساچوست آمریکا معتقد است که در قلمرو داعش به زنان به عنوان “کارخانه تولید بچه” برای افزایش جمعیت مجاهدین نگاه می‌شود.
روزنامه هاآرتص چاپ تل آویو در همین راستا می نویسد: ” باید انتظار داشت در آینده نزدیک تلاش ها برای تربیت نسل جدید مبارزان جهادی در سراسر دنیا افزایش قابل توجهی داشته باشد. داعش با انتشار راهنماهای آنلاین برای مادران به آنها می آموزد چگونه کودکان خود را جهادی تربیت کنند. ”
موسسه تحقیقات رسانه ای خاورمیانه (ممری) در بررسی وب سایت های جهادی، به وجود این راهنما که تحت عنوان «نقش خواهران در جهاد» منتشر شده است پی برد.
در این راهنما آمده است که مادران باید زمان خواب، داستان های جهادی برای کودکان تعریف و آن ها را به انجام ورزش هایی مثل دارت تشویق کنند که هدف گیری آنها تقویت شود.
در این راهنما آمده که بیشترین کمک زنان به دولت اسلامی این است که فرزندان خود را با ارزش‌های این گروه تربیت کنند.
در این راهنما تاکید شده است مادران، تربیت جهادی کودکان را پیش از هفت سالگی آغاز کنند و تاثیرات بلند مدت شنیده های کودکان در نخستین سالهای عمر را دست کم نگیرند.
استیون استالینسکی مدیر اجرایی ممری در این باره می گوید: «اهمیتی ندارد که در آینده نزدیک در عراق و سوریه چه اتفاقی رخ خواهد داد، نسل آینده- فرزندان بغدادی رئیس داعش و نوه های بن لادن رئیس سابق القاعده- شستشوی مغزی شده اند و از غرب متنفرند و برای انجام عملیات های جهادی اشتیاق بسیاری خواهند داشت.»
ه) کارکرد درآمد زایی
پس از صادرات و فروش نفت مسروقه از میدان‌های نفتی عراق و سوریه، هم اکنون «فروش برده» دومین منبع درآمد گروه تروریستی تکفیری «داعش» را تشکیل می‌دهد.
خرید و فروش برده در قرن ۲۱ و در عصری که حقوق بشر حداقل در گفتار، فصل مشترک گفتمان تمام سیاستمداران جهان است امری غریب به حساب می آید اما داعش این تجارت غیر انسانی را مجددا احیا نموده است.
اوج این جنایات‌ها صرف نظر از کشتارها و قتل‌عام‌ها را باید در تصرف شهر «موصل» و مناطق اطراف آن بویژه سنجار ملاحظه کرد، جایی که زنان و کودکان توسط این گروه تکفیری به «بردگی» کشیده شدند.
جدیدترین اطلاعات به دست آمده از مناطق تحت تصرف داعش در موصل عراق و رقه در سوریه حکایت از آن دارد که هم اکنون این گروه تکفیری تروریستی ۲ بازار ثابت برده فروشی را در این دو شهر دایر کرده و در عمل، برده فروشی به یکی از منابع درآمد ثابت داعش تبدیل شده است.
در این بازارها زنان و دختران نوجوان و حتی کودکان بر اساس سن، زیبایی چهره و کاربردی که باید برای برده‌‌دار داشته باشند، به فروش می‌رسند.
گزارش‌های سازمان ملل تاکید می‌کند که بسیاری از این زنان پیش از فروخته شدن به عنوان برده از سوی عناصر تکفیری داعش مورد انواع تعرض‌ها و آزارهای جنسی و بدنی قرار می‌گیرند.
یکی دیگر از گزارش‌های سازمان ملل منتشره در آگوست گذشته تاکید می‌کند، صرف نظر از ربودن زنان و کودکان اقلیت‌ها، داعش ۲۵۰۰ غیر نظامی عراقی را در ماه فوق الذکر ربوده که اغلب آنها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.
همین گزارش تاکید می‌کند که تعدادی از این زنان جوان و دختران نوجوان ربوده شده به عناصر این گروه که اغلب دارای تابعیت چچنی و افغانی هستند، به عنوان تشویقی داده و مابقی در بازارهای موصل و رقه فروخته شدند.
شاهدان عینی اظهار می‌کنند که قیمت زنان ایزدی و مسیحی بر حسب جذابیت های جنسی از ۵۰ دلار تا هزار دلار تعیین شده است.
از نکات قابل توجه اینکه داعش برای این بازارها ساعات کاری خاصی را مشخص کرده است، به گونه‌ای که ساعات کار بازار برده فروشی موصل از ۷ تا ۱۰ صبح و از ۱۶ تا ۱۸ بعد از ظهر مشخص شده است.
غم انگیز تر آنکه بر اساس جزوه داعش که «الدلیل» نام داشته و در بازار برده فروشی منتشر شده است؛ عناصر داعش می‌توانند در شرایط مشخصی به دختران نابالغ نیز تجاوز کنند. حتی به منظور خرید و فروش این انسان های بی گناه، برخی شرکت های خاص در کشورهای عربی نیز راه اندازی شده اند؛ به عنوان نمونه یک شرکت مصری در امور نقل و انتقال زنان سوری فعال شده و آگهی با این مضمون که “دختران متعهد و محجبه و نقابدار سوری به تعداد مورد نیاز موجود است!” منتشر کرده است.
به گفتۀ فعالان “حقوق بشر”، این قبیل شرکت‌ها که تحت پوشش بنگاه‌های ازدواج فعالیت می‌کنند در واقع مروّج فحشا هستند و از راه “قاچاق انسان” که مبدا و منشا آن داعش و گروههای مشابه است به کسب درآمدهای هنگفت می‌اندیشند.
بر اساس گزارش های محلی، سال گذشته ۵ هزار و ۲۷۰ زن و دختر به دست داعشی ها ربوده شدند که دست کم ۳ هزار و ۱۴۴ نفر آنها همچنان در بند تروریست ها هستند.
برخی از زنان و دخترانی که موفق به فرار از چنگال داعشی ها شده اند در مصاحبه های خود از وجود نظام بروکراسی پیچیده در این زمینه سخن به میان آورده و می گویند: به عنوان برده با قراردادهای رسمی خرید و فروش شده اند و وقتی مالکشان می خواسته آنها را به فرد دیگری بفروشد، دو طرف قرارداد دیگری منعقد می کرده اند.
البته “سامر موسکاتی” کارشناس حقوق بشر می گوید: تجارت بردگان توسط داعش مختص زنان و دختران اقلیت ایزدی است و دیگر اقلیت ها را به این گستردگی در بر نمی گیرد چرا که داعش این اقلیت را کافر می داند.
چرایی پیوستن داوطلبانه برخی زنان به «داعش»
یکی از جنبه‌های جالب توجه و سوال برانگیز در مورد درگیری‌های خونین سوریه، حضور زنان در جبهه شورشیان است. در ابتدای درگیری‌ها زن‌های سوری نقشی در بحران نداشته و تنها نظاره‌گر جنگ بوده‌اند. اما به تدریج و با فریب و اغوای مفتی‌های وهابی و تبلیغات رسانه‌های غربی، برخي زنان به مبارزه در جبهه نظامیان شورشی ترغیب شدند.
حضور زنان در جبهه شورشی‌ها تا حدی بوده که مجله “تایم” در یکی از شماره‌های خود مقاله‌ای را به این موضوع اختصاص داد و نوشت که “حضور زنان در گروه مخالفان اسد بسیار پررنگ است و كم‌ترمنطقه‌اي را مي‌توان يافت كه اثري ازحضور زنان نباشد”.
به منظور بررسی این موضوع، گذری به آمار زنان داوطلب حضور در داعش خواهیم انداخت:
از زنان داوطلب عضو داعش آمار و ارقام دقیقی وجود ندارد. اما حدود ۵۰۰ زن در توییتر ادعا می کنند مقیم قلمرو داعش هستند. این افراد در خط مقدم جنگ تبلیغاتی داعش هستند و دیگر زنان را تشویق می کنند که به خلافت بپیوندند.
کارشناسان برآورد می کنند که نسبت زن به مرد در تشکیلات داعش یک به ۱۰ باشد. اگر به رقم حداقل ۲۰ هزار جنگجوی داعش اتکا کنیم، در آن صورت ۲۰۰۰ زن عضوی از این خلافت خودخوانده هستند؛ از قریب به ۵۰ کشور.
بر اساس گزارش مرکز گفتگوی راهبردی بیشترین زنان اروپایی عضو داعش تبعه بریتانیا و فرانسه هستند.
سایت شبکه “سی ان ان” به نقل از این گزارش خاطرنشان می سازد که بیشتر زنانی که به داعش پیوسته‌اند ۱۶ ساله هستند و به ترتیب رده‌های سنی ۱۵ ساله، ۲۰ و ۲۵ ساله، ۲۶، ۲۱ و ۱۸ ساله، ۱۴، ۱۹ و ۲۲ ساله و ۴۵ ساله در رده‌های سنی بعدی قرار دارند.
تحقیقات انجام شده در مرکز مطالعات رادیکال شدن در کینگز کالج لندن نشان می دهد اغلب دختران غربی سفر کرده به سوریه ۱۶ تا ۲۴ ساله و دارای تحصیلات دانشگاهی هستند.
بر همین اساس زنان و دختران جوان ۱۰ درصد از تعداد کسانی که اروپا، شمال آمریکا و استرالیا را به مقصد خاورمیانه ترک می کنند، تشکیل می دهند.
“لوئیس کاپریولی” رئیس سابق آژانس امنیت فرانسه در این رابطه می گوید: در بسیاری از این موارد دخترانی که خانه خود را با هدف پیوستن به گروه های افراطی ترک می کنند دیدی رمانتیک نسبت به این موضوع داشته و مردانی که در سوریه و عراق در حال جنگ هستند را برادران خود دانسته و معتقدند که برای توسعه افکار آنها باید فرزندانی را برایشان بیاورند.
اما سوال اساسی اینجاست که چرا داعش برای زنان، به خصوص زنان غربی که به آزادی‌های سکولار دسترسی نامحدود دارند، آنقدر جذابیت دارد که حاضرند به پیام این گروه افراطی که به ایدئولوژی ضد زن و رفتار خشونت آمیز مشهور است پاسخ مثبت دهند؟
و در حالی که اجرای احکام اجباری پوشش کامل، ختنه اجباری و منع عبور و مرور آزادانه زنان بخشی از تفکر داعش در خصوص زنان را شامل می شود این زنان بر اساس کدامین جذابیت ها راه پیوستن داوطلبانه به داعش را در پیش می گیرند؟
مجموع بررسی ها نشان می دهد اصلی ترین عوامل موثر در این فرآیند، موارد زیر هستند:
۱- وعده آرمانشهری ورای ملیت ها، نژادها و طبقات
آن گونه که رافیا زکریا نویسنده، وکیل و فعال حقوق بشر می گوید داعش در متون خود خبر از تشکیلِ جامعه‌ای فراملیتی، فرا نژادی و کاملاً عادلانه مطابق هنجارهای اسلامی خبر می‌دهد.
نشریۀ انگلیسی زبان داعش به نام دابق عکس‌هایی از مبارزان این گروه که از نژادهای متنوع و از هشتاد کشور جهان هستند را منتشر می‌کند و بدین ترتیب بر اینکه تبعیض‌های ملیتی و نژادی در جامعۀ داعش جایی ندارند تاکید می‌کند.
به واقع برخی زنان مسلمان نه به این خاطر که فقط گول خورده‌اند بلکه به این خاطر که احساس می کنند بینش سیاسی این گروه راه‌حل‌هایی را برای برخی مشکلات آنان مطرح کرده، بدان پیوسته اند.
هر چند ممکن است این افراد دیر یا زود و در نهایت متوجه شوند که آرمانشهر اسلامی‌ای که داعش برای آنان تصویر می‌کند توهمی بیش نیست و وعده‌اش برای توانمندسازی زنان دروغین و پوشالی بوده است. برای بسیاری از این زنان تصمیم پیوستن به داعش، انتخابی ایدئولوژیک، ارزشی و البته سیاسی بوده است.
۲- نقش و تاثیر گذاری شبکه های اجتماعی
اولین وجه تمایز داعش در مقایسه با سایر گروههای بنیادگرا و افراطی مذهبی، بهره گیری از شبکه های اجتماعی و رسانه های ارتباط جمعی است که در قالبی جذاب و مهندسی شده در راستای مقاصد آن حرکت می کند؛ چه آن زمان که از راهکارهای جذبی استفاده می کند و داعش را حکومت موعود و ایده آل معرفی می کند و چه آن زمان که با نمایش تصاویر وحشتناک و دهشتناک سعی در القای وحشت برای مخالفین خود را دارد.
از این رو بستر اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی بهترین و کاربردی ترین ابزار برای جذب زنان است؛ قشری که می توانند بیشترین منافع و جذابیت ها را برای این گروه شبه نظامی به ارمغان بیاورند. روند جذب زنان و دختران در شبکه های اجتماعی صرفا از طریق زنان عضو این شبکه ها صورت می پذیرد که حداقل ۵۰۰ عنصر فعال را در بر می گیرد. تکتیک جذب داعش در این بخش بر اساس همسان پنداری است.
۳- وعده جایگاهی والا برای زنان
محققان در مراکز مطالعات تروریسم اعتقاد دارند در مطالبی که داعش بر روی شبکه اینترنت منتشر می کند عناصر آرمانی و ایده آل گرایانه زیادی وجود دارد که نشان می دهد آنها می خواهند جزیی از یک طرح سیاسی باشند که از نگاه آنها هدفش بنای یک نظم جدید و یک زندگی ایده آل براساس شریعت است.
در تصویری که آنها از این “خلافت” جدید ارائه می دهند زنان انواع و اقسام مشاغل و وظایف را برعهده دارند.
یک بلاگر زن داعشی به نام ام‌لیث در این باره می گوید: “نقش ما حتی از نقشی که برای زنان در صدر اسلام در نظر گرفته شده بود، مهمتر است. اگر ما خواهرانی با عقیده و درک درست نداشته باشیم که به منظور هجرت و کسب رضایت الله، مشتاق قربانی کردن همۀ هوس‌هایشان و دست کشیدن از خانواده‌ها و زندگیشان در غرب باشند، آنگاه چه کسی نسل بعدی شیرها را تربیت کند؟”
باید توجه داشت گروههایی چون داعش بیشتر سعی دارند خود را به عنوان آلترناتیوی برای هژمونی غرب مطرح کنند تا اینکه بگویند خواهان رهایی زنان هستند.
در واقع وقتی نقش‌های جنسی سنتی توسط داعش و گروههای مشابه به چالش کشیده می‌شوند، این کار در راستای منافع شاخۀ نظامی صورت می‌گیرند.
در نهایت، دکترین مکمل بودن نقش زن و مرد می‌تواند دست آویزی برای سرکوب هر نوع چالشی از سوی زنان برای رسیدن به جایگاهی فراتر از نقش فعلی آنان باشد.
بر این اساس نظریۀ “مکمل بودن” نقش زن و مرد هر چند نشان دهنده عدم برابری آنها با هم است ولی داعش حداقل در موضع اعلامی خویش بیان می دارد که بر این مبنا پلکان ترقی برای زنان جهادگر مهیاست.
۴- توهم رسیدن به رستگاری موعود
تکنیک شست و شوی مغزی یکی دیگر از راهکارهای جذب در داعش است. داعش از طریق مفتیان حامی خویش وعده رستگاری نهایی را به مخاطبین خود داده و جهاد تحت اوامر خلیفه و کشته شدن در راه هدف را شهادت و گامی در جهت بخشودگی گناهان تبلیغ می نمایند.
داعش اصولا در جذب مسلمانان و بویژه تازه مسلمانان از دو مفهوم جهاد و شهادت بشدت سوء استفاده می نماید. بسیاری از متقاضیان حضور در داعش خود را گناهکار می دانند و توهم رستگاری از مرگ در این مسیر را دارند.
بر این اساس آنها واقعا اعتقاد دارند که مرگشان شهادت و راه میانبری به بهشت است و این مسیر رستگاری برای زنان بسیار جذاب تر می نماید.
تصور خدمت به مجاهدین راه حق!! از طریق همراهی و همبستری، این افراد را داوطلبانه از اقصی نقاط گیتی تحریک می نماید تا پای در سرزمین تحت امر خلافت داعشی بگذارند.
این بخش از حضور زنان در پیوستن به داعش دارای جنبه های عمیق ایدئولوژیک است چرا که این گروه توانسته با پشتیبانی رسانه های حامی خویش و سوء استفاده از دین، جبهه مقابل را حکومت دیکتاتوری، غیر دینی و حتی دشمن دین نشان دهد؛ از این روی بخش عمده زنان با توهم بهشتی شدن و نیل به رستگاری پای در مسیر گذارده اند.
۵- احساس فرار از تبعیض
یکی از اصول داعش، سیاست درهای باز آن است که طبق آن هر مسلمانی می تواند به قلمروی تحت کنترل این گروه مهاجرت کند.
بر اساس بسیاری از ویدیوهای منتشره، یکی از اقدامات اولیه‌ای که برای پیوستن به داعش باید انجام شود، این است که فرد پاسپورت خود را بسوزاند. اما ریشه این عمل کجاست؟
بررسی ها نشان می دهد مجموعه رفتارهای تبعیض آمیز در جوامع غربی علیه مسلمانان که به ایجاد کینه در میان این افراد انجامیده است زمینه جذب مناسبی را برای داعش بویژه در حوزه زنان پدید آورده است.
به عنوان نمونه دختر مدرسه‌ای‌های مسلمان فرانسوی که به خاطر حجاب از مدرسه بیرون انداخته شده‌اند، در انزوای نسبی از جریان اصلی جامعۀ فرانسه زندگی می‌کنند و در اندیشه فرار از این وضعیت هستند.
نمونه دیگر در ماه اکتبر سال جاری بود که اپرای پاریس به خاطر حضور زنی برقع پوش در میان تماشاچیان که دارای بلیط معتبر نیز بود از اجرا سرباز زد.
برای چنین زنانی، داعش می‌تواند راه فراری باشد از کشوری که در آن لازمۀ شهروندی برابر با کنار گذاشتن واجبات دینی است.
با این دیدگاه، وقتی که داعش هویت ملی را رد می‌کند می‌توان جاذبۀ آن را برای این زنان سرخورده درک کرد.
ام لیث یک زن داعشی در وبلاگش شرح می‌دهد که در قلمروی تحت اختیار داعش، زنان به خاطر حجاب اسلامی تمسخر نمی‌شوند و با “احترام و شرف” با آنها برخورد می‌شود.
۶- هیجان در مقابل یکنواختی
آگهی های استخدام اینترنتی داعش به طور مداوم و به زبان های مختلف در حال پخش شدن است. آنها از این طریق از مسلمانان ساکن غرب می خواهند تا از زندگی امن ولی پرتناقضشان در غرب دست بردارند و به سرزمین های تحت حکومت خلیفه بیایند.
در این بخش داعش شعار گذار از یکنواختی و روز مرگی زندگی مادی را سر داده و خبر از ورود به سرزمین هیجان های واقعی می دهد که در ورای هیجان های کاذب در جهان غرب است.
هیجان جنگ، هیجان اسلحه بدست گرفتن، هیجان مجاهدت در راه خدا، هیجان قتل کفار، هیجان بهشتی شدن، هیجان قدرت و … نمونه هایی از این دست هستند.
این جنبه از جذابیت های داعش برای مخاطبین و بویژه زنان از زاویه روان شناسی و روان کاوی قابل تجزیه و تحلیل و بررسی است. چرا که تلاش می نماید با تحریک و ارضاء هیجانات درونی فرد زمینه جذب وی را فراهم نماید.
۷- احساس رهایی از سنت های مرد سالارانه
برای زنانی که ریشه‌هایشان در کشورهای اسلامی است، گروههایی همچون داعش می‌توانند نوعی از رهایی از رسوم و فرهنگ مردسالارانۀ جامعه‌شان در اختیار گذارد.
صرفا به عنوان یک نمونه، زن طلاق گرفته یا بیوه با فرزند به ندرت در افغانستان یا پاکستان می‌تواند دوباره ازدواج کند چرا که در این مناطق، عروس حتماً باید باکره باشد. اما در قلمرو خلافت داعش این ممنوعیت وجود ندارد؛ برای مثال زنان بیوه در قلمرو داعش (که به علت کشته شدن مرتب جنگجویان داعش، تعدادشان کم هم نیست) بلافاصله امکان ازدواج دوباره دارند.
یک زن معتقد هر چند باکره هم نباشد، به خاطر خواستش برای مبارزه همچنان پاک و قابل ازدواج محسوب می‌شود.
از طرف دیگر واگذاری نقش هایی که داعش برای زنان عضو خود در رده ها و مشاغل مختلف در نظر می گیرد- فارغ از نیت و انگیزه آن – در بسیاری از جوامع اسلامی با محدودیت ها و پیچیدگی های خاصی روبروست.
از این منظر بسیاری از زنانی که داوطلبانه به داعش پیوسته اند به نوعی از فمینیسم در چارچوب اسلامی آن اعتقاد دارند که البته معجون نامتجانس و ملقمه واری از اسلام سلفی و احساس ضدیت با رنجها و سنت های جاری در جهان اسلام است.
بر این اساس مفهوم “رهایی” که از سوی داعش پیش پای این زنان گذاشته شده است از یک سو بشدت تبلیغ می کند که زنان مسلمان در غرب را از وضعیت اسلام ستیزانۀ جوامع غربی رها می‌کند و از سوی دیگر در تلاش است تا نشان دهد زنان ساکن در کشورهای اسلامی را از هنجارهای خشک و بستۀ جوامع خود نجات می‌دهد.
اما اینکه در واقعیت چه اتفاقی برای این زنان خواهد افتاد داستان دیگری است که از اساس با خواستها و علایق زنان داوطلب جهاد متفاوت است…
کلام پایانی
در دنیای به ظاهر مترقی و پیشرفته امروزی” حقوق بشر ” کلید واژه مشترک صاحبان قدرت در جهان است داعش و سایر گروههای تروریستی به اشکال و صور مختلف، حقوق زنان را به بازی گرفته و انواع بهره کشی و سوء استفاده از آنان را امتحان نموده اند. حال سوال اینجاست که چرا از مدعیان و داعیه داران حقوق بشر در این خصوص صدایی بلند نشده و اقدام در خور توجهی از سوی آنان صورت نمی پذیرد؟
