تحلیلگران با اشاره به پیشینه و جایگاه نامزدهای چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، عنوان می کنند کابل در تابستان آینده شاهد رقابت سخت میان کاندیداهایی قدرتمند و پرنفوذ خواهد بود.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:مهلت ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که قرار است در ۲۹تیر ماه ۱۳۹۸برگزار گردد، روز یکشنبه هفته گذشته به پایان رسید و بدین ترتیب نخستین گام اجرایی برای برگزاری این انتخابات برداشته شد.
مقام های افغانستان پیشتر این انتخابات را چند ماه عقب انداختند. آن ها هدف خود از این تاخیر چند ماهه (از فروردین به تیر ۱۳۹۸) را اصلاح قوانین و بهبود فرایند برگزاری انتخابات اعلام کردند اما نکته مهم آن است که مقام های مسوول هنوز نتایج نهایی انتخابات پارلمان این کشور که چند ماه قبل (ماه مهر) برگزار شد، اعلام نکرده اند.
نکته اینجاست مسائل امنیتی حتی مانع از برگزاری انتخابات در بخش هایی از این کشور هم شد. از این رو قرار است در ایالت هایی که انتخابات مجلس در آن برگزار نشد (همچون غزنی)، این رای گیری همزمان با انتخابات ریاست جمهوری انجام شود.
در صورتی که برنامه های انتخابات کابل به موقع صورت بگیرد در ۱۶بهمن ۱۳۹۷ فهرست ابتدایی نامزدها پس از بررسی ها اعلام می شود و اسامی نامزدهای نهایی انتخابات این کشور در ششم فروردین سال آینده منتشر می گردد.
پیش از این قرار بود انتخابات در پایان فرودین ماه سال ۱۳۹۸برگزار شود اما برخی تردیدها و چالش ها آن را سه ماه به تاخیر انداخت و گفته می شود این انتخابات در روزهای پایانی تیرماه سال آینده
**انتخابات پرحاشیه افغانستان
انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هر ۵ سال برگزار می شود. پس از حمله نیروهای آمریکایی به این کشور به بهانه حضور القاعده، نخستین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۴ برگزار شد. در آن مرحله پس از رقابت نزدیک به ۲۰ نامزد «حامد کرزای» به عنوان رئیس جمهوری این کشور انتخاب شد. در این انتخابات بیشترین میزان مشارکت شهروندان افغان تاکنون به ثبت رسید و بیش از ۷۰ درصد از ۱۲ میلیون شهروند ثبت نام شده در آن مشارکت داشتند.
دومین انتخابات ریاست جمهوری افغنستان در سال ۲۰۰۹ با ثبت نام و رقابت ۳۸ نامزد صورت گرفت که کرزای بار دیگر بیشترین آرا را کسب کرد. پس از وی «عبدالله عبدالله» نزدیک به ۳۰ درصد آرا را کسب کرد. تردیدها نسبت به سلامت انتخابات موجب شد تا عبدالله برای دور دوم انتخابات وارد عرصه نشود و کرزای بار دیگر بعنوان رئیس جمهوری این کشور انتخاب گردید.
سومین انتخابات این کشور نیز در سال ۲۰۱۴ برگزار شد. در این دوره تعداد نامزدهای ریاست جمهوری به ۱۰ تن نرسید؛ انتخابات هم در دو دور برگزار شد در پایان «اشرف غنی» پیروز این رقابت نام گرفت. پیروزی «اشرف غنی» با انتقادهای فراوانی از سوی رقبا به ویژه عبدالله روبرو شد.
همین موضوع و حاشیه های آن موجب شد تا برای عبدالله عبدالله که در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری افغانستان حائز بیشترین آرا شده بود، اما در مرحله بعد از سوی کمیسیون انتخابات شکست خورده اعلام شد، راه حلی بی سابقه اندیشیده شود. در سال ۲۰۱۴ برای رفع اختلاف ها و اعتراضات به نتیجه انتخابات دولت وحدت ملی در افغانستان تشکیل شد و برای نخستین بار پست رئیس اجرایی دولت هم در میان مقام های ارشد کابل جای گرفت.
بسیاری از تحلیلگران مسائلی همچون وجود ناامنی، شفاف نبودن روند انتخابات و پاسخگویی اندک قوه مجریه را در کنار خبرهای گسترده از تقلب در رای گیری و شمارش آرا و در نهایت ساختار قبیله ای (قومی و زبانی) این کشور را از جمله عوامل مهمی می دانند که تقریبا برای همه انتخابات افغانستان حاشیه های فراوانی را ایجاد کرده و باعث تزلزل در نتایج و جایگاه مقام های این کشور شده است.
** انتخاباتی داغ با نامزدهایی پرقدرت
یکی از مواد قانونی برای ثبت نام نامزدهای ریاست جمهوری در انتخابات افغانستان اعلام و ثبت دو معاون رئیس جمهوری از سوی هر یک از کاندیداها در زمان ثبت نام اولیه است. همچنین گفته می شود نامزدها باید فهرست ۱۰۰ هزار طرفدار خود را در کنار مبلغی پول برای ثبت نام ارائه کنند.
براساس خبر رسانه ها اکنون ۱۸ نامزد قادر شدند تا در انتخابات ثبت نام کنند. از نگاه بسیاری از رسانه ها و تحلیلگران مهمترین گزینه ها رئیس جمهوری و رئیس اجرایی کنونی کشور هستند. اشرف غنی در ثبت نام اولیه خود «امرالله صالح» و «سرور دانش» را معاون اول و دوم معرفی کرد.
عبدالله عبدالله نیز «عنایت الله بابرفرهمند» را به عنوان معاون اول و «اسدالله سعادتی» را معاون دوم اعلام داشت.
به نوشته رسانه ها دیگر نامزها همچون «محمد حنیف اتمر» و «گلبدین حکمتیار» نیز از جمله چهره های سرشناسی هستند که برای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان ثبت نام کرده اند.
تارنمای نشریه «The Diplomat» در گزارشی آورده است اگرچه افغانستان با یک انتخابات دیگر در حال تجربه دموکراسی است اما رقابت های انتخاباتی با ثبت نام های اخیر بسیار پیچیده تر شده است. رقابت با حضور غنی، عبدالله و حنیف اتمر که در گذشته مشاور امنیت ملی بود شدیدتر می شود.
به نوشته این گزارش، مسائل گوناگونی وجود دارند که نگرانی در مورد انتخابات افغانستان را بیشتر کرده اند. تهدیدهای امنیتی طالبان در کنار مذاکرات کشورهای مختلف با این گروه بعلاوه هراس از تقلب در انتخابات مهمترین مسائلی هستند که ذهن همگان و حتی شهروندان را به خود مشغول کرده اند. این نگرانی با توجه به تجربه انتخابات پارلمانی قبل عمیق تر هم می شود. گزارش نشریه دیپلمات افزود: در افغانستان تهدید به خشونت و توانایی برای بسیج گروهی از افراد به عنوان ابزارهایی در راستای فشار بر مذاکرات سیاسی و پیمودن مسیر مصالحه و سهم گرفتن از قدرت مطرح بوده اند.
گزارش فوق انتقادهای گسترده ای به نتیجه انتخابات در سال ۲۰۱۴ را نیز در همین چارچوب ارزیابی کرد و افزود: در آن زمان اتهام های گسترده ای مطرح شد که در نهایت بحران بلندمدت سیاسی و حتی درگیری های قومی را هم به دنبال داشت و در نهایت به تقسیم قدرت میان دو فردی که بیشترین آرا را کسب کرده بودند منجر شد.
روزنامه «نیویورک تایمز» هم نوشت ثبت نام از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، مهمترین رقبای چالش آفرین برای اشرف غنی را مشخص کرد. در بحبوحه هراس آلود جنگ در افغانستان ممکن است تقلب در انتخابات باعث بی ثباتی های بیشتر در این کشور شود.
این روزنامه آمریکایی، حنیف اتمر مشاور پرقدرت امنیت ملی پیشین کابل را مهمترین رقیب اشرف غنی دانست که اکنون با شعار «نجات کشور» به رقابت ها پا گذاشته است. وی سوءمدیریت را عامل وضعیت کنونی افغانستان توصیف کرد.
نیویورک تایمز همچنین «روح الله نبیل» رئیس پیشین اطلاعات، «زلمای رسول» وزیر امور خارجه پیشین این کشور را که در سال ۲۰۱۴ نفر سوم انتخابات شد و «شیدا عبدعلی» از دیپلمات های نزدیک به حامد کرزای را از دیگر چالش های مهم برای رئیس جمهوری کنونی در انتخابات پیش رو توصیف کرد.
این گزارش افزود: ظهور نامزدهای پرقدرت در انتخاباتی که بنا بر دلایلی به تاخیر افتاد، از میزان تردیدها در مورد برگزاری آن کاسته است.
تارنمای شبکه تلویزیونی «بلومبرگ» اما دو فرد پرقدرت در دولت کنونی کابل را به عنوان مهمترین گزینه ها برای ریاست جمهوری ارزیابی کرد و عنوان داشت که افزایش خشونت ها از سوی طالبان و تهدیدهای این گروه، نگرانی ها در مورد انتخابات را بیشتر کرده است.
براساس این گزارش، عبدالله رقیب پرقدرتی برای اشرف غنی با شمار می رود؛ وی که در دوره پیشین هم خود را پیروز انتخابات می دانست اکنون برای انتخاب به عنوان رئیس جمهوری این کشور وارد انتخابات شده است.
بلومبرگ، علاوه براین دو مقام ارشد کابل، گزینه های همچون حنیف اتمر، گلبدین حکمتیار و رحمت الله نبیل را از دیگر نامزدهای پرقدرت توصیف کرد.
این شبکه خبری اما موضوع تهدیدهای طالبان را جدی دانست و اعتقاد دارد از آنجا که این گروه حدود نیمی از افغانستان را در کنترل دارد و در این مناطق به جنگ با دولت مرکزی می پردازد تهدیدی بالقوه برای انتخابات آتی محسوب می شود. از طرف دیگر در مورد توانایی شورای انتخابات در زمینه رفع کاستی ها پرسش هایی مطرح است زیرا این نهاد هنوز نتوانسته است نتیجه نهایی انتخابات پارلمان را که در ماه اکتبر برگزار شد، اعلام کند.
