روسیه این روزها با فروش سامانه دفاع موشکی اس ۴۰۰ به دنبال توسعه رابطه خود با کشورهای منطقه و جهان است و سعی دارد با این سلاح و اجرای یک دیپلماسی فعال در ورای فروش آن در سطح بین الملل ضمن مقابله با طرح نفوذ آمریکا، قدرت از دست رفته خود از زمان شوروی سابق دست یابد.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:مقامات شوروی سابق که در سال ۱۹۹۱ طعم فروپاشی ‘قدرت دوم جهان بودن’ را چشیدند، شاید فکر نمی کردند که روزی برسد که قدرت جهانی شرق روبه افول بگذارد و حتی در منطقه هم این قدرت کارایی چندانی نداشته باشد.
فروپاشی رژیم بعث صدام در سال ۲۰۰۳ که به شدت مورد حمایت شوروی (البته صدام در جنگ علیه ایران مورد حمایت شدید غرب نیز بود)، یکی از نمونه های بارز شکست سیاست روس ها در منطقه می باشد، چراکه مسکو نتوانست حتی قدمی برای جلوگیری از شکست دیکتاتور عراق بردارد.
در سال ۲۰۱۱ نیز که بهار عربی و بحران در برخی کشورهای منطقه شروع شد و کشورهایی همچون تونس، مصر، لیبی، بحرین، یمن و سوریه را فراگرفت، طولی نکشید موجب سرنگونی معمر قذافی رییس جمهور لیبی و همپیمان روسیه در منطقه شمال آفریقا شد و مسکو به عنوان مهم ترین متحد طرابلس نیز نتوانست مانند صدام کاری برای حفظ متحد دیگر خود انجام دهد؛ با دستگیری و کشته شدن قذافی مشخص شد که قدرت بین المللی روسیه کاهش چشمگیری یافته است.
کشاندن بحران منطقه به سوریه در سال ۲۰۱۱ (اسفند ۱۳۸۹) به عنوان یکی از کشورهای محور مقاومت ضدصهیونیستی و ایجاد گروه های تروریستی در این کشور توسط جبهه غربی – عربی – صهیونیستی به منظور ماهی گیری از بحران منطقه به نفع صهیونیست ها از سوی آمریکا و انگلیس انجام شد و در آن زمان به رغم این که روس ها در استان طرطوس در غرب سوریه پایگاه نظامی (دریایی) داشته و با این کشور معاهده نظامی داشتند و همپیمان بودند، اما مسکو دخالت چندانی در حمایت از دمشق تا مهرماه سال ۱۳۹۴ نکرد.
در هشتم فروردین ماه ۱۳۹۴ بود که روس ها با توان و قدرت هوایی خوب خود برای مقابله با گروه های تروریستی – تکفیری که در حدود ۷۰ درصد خاک سوریه را با کمک جبهه غربی – عربی – صهیونیستی طی حدود پنج سال به اشغال خود درآورده بودند، وارد میدان شدند و در همراهی با جبهه مقاومت اسلامی و ارتش سوریه روند پیشروی تروریست ها را متوقف و بالعکس روند پیروزی های ارتش سوریه و جبهه مقاومت اسلامی در این کشور آغاز شد.
تاریخ هشتم فروردین سال ۱۳۹۴ را باید نقطه عطفی در بازیابی قدرت منطقه ای و بین المللی روس ها در تاریخ معاصر دانست؛ پس از حضور قوی روسیه در سوریه و تغییر چهره مسکو در عرصه جهانی، برخی از کشورهای منطقه که تا قبل از آن فقط به فکر خرید تسلیحات نظامی غربی به ویژه آمریکایی و ارتباط با غرب بودند، مقداری به سمت روس ها چرخیدند.
ترک ها و روس ها تا حدود دو سال پیش در خصوص بحران سوریه نظرات مخالفی با هم داشتند و در مقابل هم بودند که سرنگونی جنگنده روسی در خاک سوریه توسط جنگنده های ترکیه ای نمونه ای از این تقابل به شمار می رود، اما با تهدیدات ترکیه از سوی روسیه و عذرخواهی آنکارا از مسکو ورق به یکباره برگشت و نظرات ترکیه و روسیه در خصوص مساله سوریه مقداری به هم نزدیک شد که توافق سوچی در اواخر شهریورماه گذشته نمونه ای از آن می باشد.
با حضور قوی روس ها در سوریه، درخواست های کشورهای منطقه همچون ترکیه که عضو ناتو می باشد نیز برای خرید و در اختیار گرفتن سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ آغاز شد؛ پیش از آن ناتو به درخواست آنکارا سامانه پدافند هوایی پاتریوت را در ترکیه مستقر کرده بود، ولی در اواسط سال ۱۳۹۴ ناتو این سامانه را از ترکیه خارج کرد.
با نزدیک شدن آنکارا و مسکو به هم، ترکیه از فرصت به وجود آمده استفاده کرد و درخواست خرید سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ را در سال ۲۰۱۷ به روسیه ارایه داد.
دسامبر سال گذشته (۲۰۱۷) ترکیه اعلام کرد که قرارداد خرید دو گردان سامانه اس-۴۰۰ از روسیه را به ارزش دو میلیارد دلار نهایی کرده است؛ بر اساس مفاد این قرارداد، ۴۵ درصد هزینه را ترکیه به صورت نقد پرداخت کرده و ۵۵ درصد آن را روسیه به صورت وام به ترکیه تقبل می‌کند.
در ادامه کشورهایی همچون عربستان سعودی، امارات، قطر، الجزایر، مراکش، مصر، ویتنام و عراق نیز درخواست خود را برای خرید سامانه موشکی اس-۴۰۰ روسیه ارایه دادند، اما در این بین سعودی ها به دستور آمریکا از درخواست خود عقب نشینی کردند و درخواست خرید سامانه دفاع موشکی ‘تاد’ را جایگزین آن کردند.
هم اکنون سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ در روسیه و سوریه مستقر می باشد و تنها کشوری که توانسته این سامانه را خریداری و از آن استفاده کند، کشور چین است؛ هند نیز سامانه اس ۴۰۰ را از روسیه خریداری کرده ولی هنوز آن را تحویل نگرفته است.
*** هشدار واشنگتن به ترکیه و دیگر کشورها در خرید اس ۴۰۰
آمریکا با فروش اس-۴۰۰ روسیه به کشورهای دیگر مخالفت می کند و تهدید به تحریم کشورهای خریدار این تسلیحات کرده است، اما در این بین قرارداد اس ۴۰۰ روس ها با ترکیه حایز اهمیت است به حدی که پنتاگون به آنکارا هشدار داده که اگر اس-۴۰۰ را بخرد از برنامه فروش جنگنده F-35 حذف می شود؛ در عین حال ولادمیر پوتین رییس جمهور روسیه وارد میدان شده و اعلام کرده که ترکیه و روسیه قرارداد فروش اس-۴۰۰ را بدون دلار و با ارزهای ملی دو کشور پیش می‌برند و دو کشور راه دیگری برای تحکیم این قرارداد تسلیحاتی پیدا کردند که خارج از موضوع دلار است.
روزنامه دلی صباح، پوتین چهارشنبه گذشته طی سخنرانی در انجمن سرمایه‌گذاری VTB با انتقاد از دولت آمریکا به‌دلیل استفاده از واحد پول دلار به عنوان اهرم فشار علیه کشورهای دیگر، گفت: مسکو و شرکایش در حال همکاری برای ایجاد سیستم پرداخت بین‌بانکی مستقل از ‘سوئیفت’ هستند.
حدود دو ماه قبل، یک هیأت از کنگره آمریکا با سفر به آنکارا، به ترکیه اعلام کرد که اگر سامانه‌های اس -۴۰۰ را از روسیه خریداری نکند، آنگاه می‌تواند جنگنده – بمب افکن های F-35 که قسمت اعظم پول آنها را نیز پرداخت کرده، تحویل بگیرد.
وزارت دفاع آمریکا نیز طی گزارشی به کنگره این کشور هشدار داده که اگر ترکیه از قرارداد خرید سامانه‌های پدافند موشکی روسی دست نکشد، از برنامه فروش جنگنده‌های F-35 به این کشور کنار گذاشته می‌شود.
پنتاگون طی گزارش ۱۲ صفحه‌ای به کنگره آمریکا برای ارزیابی تداوم فروش جنگنده- بمب افکن‌های F-35 به این کشور، خطرات تصمیم ترکیه برای خرید سامانه‌های پدافندی روسی و همچنین تداوم حضور این کشور در برنامه مشترک این جنگنده- بمب افکن‌های پیشرفته را ارزیابی کرده است.
به نوشته خبرگزاری ‘آناتولی’ که به نسخه‌ای از این گزارش دست پیدا کرده، وزارت دفاع آمریکا با اشاره به ‘موقعیت ژئواستراتژیک منحصر به فرد’ ترکیه در منطقه غرب آسیا و اروپا، آنکارا را شریک نظامی پربار برای واشنگتن دانسته است.
پنتاگون همچنین اعلام کرده که ‘ترکیه یک متحد حیاتی در ناتو است که دومین ارتش بزرگ در این سازمان را دارد و همچنین تمایل دارد از قوی نظامی خود برای پیشبرد اهداف و منافع ناتو استفاده کند’.
این گزارش تاکید می‌کند که ترکیه متعهد است تا همانطور که ‘دونالد ترامپ’ رئیس‌جمهور آمریکا خواسته، ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی ترکیه را تا سال ۲۰۲۴ برای امور نظامی و دفاعی ناتو هزینه کند.
در ادامه این گزارش آمده است: دولت آمریکا این موضوع را برای دولت ترکیه شفاف‌سازی کرده که خرید سامانه‌های اس-۴۰۰، عواقب منفی غیرقابل اجتنابی برای روابط دوجانبه ترکیه-آمریکا و همچنین نقش ترکیه در ناتو دارد.
یکی از عواقب احتمالی که پنتاگون درباره آن هشدار داده، تحریم‌هایی است که قراردادهای تسلیحاتی آتی ترکیه با آمریکا را نیز در خطر قرار می‌دهد.
کنگره آمریکا در تاریخ دوم مرداد ماه سال جاری و در ادامه بررسی‌های دقیقه نودی خود درباره بودجه دفاعی سال ۲۰۱۹، فروش F-35 به ترکیه را متوقف و آن را به ارائه گزارش پنتاگون درباره روابط دو کشور منوط کرد.
ترکیه طی قراردادی به ارزش ۱٫۲ میلیارد دلار، ۱۰۰ فروند جنگنده – بمب افکن F-35 از شرکت آمریکایی ‘لاکهید مارتین’ خریداری کرده است؛ این کشور هم‌اکنون مبلغ ۹۰۰ میلیون دلار را به عنوان پیش پرداخت به آمریکا داده و در اول تیرماه سال جاری نیز دو فروند از این جنگنده- بمب افکن‌ها را طی مراسمی نمادین در پایگاه هوایی ‘فورت وورث’ در تگزاس تحویل گرفت.
‘اِلن لورد’ مسئول خرید تسلیحاتی وزارت دفاع آمریکا پیشتر در مصاحبه‌ای به رویترز گفته بود که ‘تصمیم ترکیه برای خرید سامانه‌های اس-۴۰۰ شدیدا مشکل‌زا بوده و مقامات آمریکایی متعدد درباره این مسئله با آنکارا صحبت کرده اند، اما هیچ نشانه‌ای از تغییر نظر ترکیه برای انصراف از خرید سامانه اس ۴۰۰ روسی دیده نشده است.
به اعتقاد تحلیگران مسایل سیاسی – نظامی منطقه، بحث خرید سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ روسی و F35 آمریکایی توسط ترکیه در حال تبدیل شدن به بحران میان واشنگتن – آنکاراست، چرا که واشنگتن به رغم اخذ مبالغ زیادی از مبلغ قرار داد فروش F35 به ترکیه، از تحویل آن خودداری می کند.
تحلیلگران معتقدند، یکی از دلایل هشدار آمریکا به ترکیه در خرید اس ۴۰۰ روسی این می باشد که مسکو می‌تواند با استفاده از اس-۴۰۰ نقاط ضعف جنگنده – بمب افکن های نسل جدید آمریکا را بیابد.
*** سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ و دلایل کشورها برای خریداری آن
سامانه دفاع هوایی اس-۴۰۰ یکی از پیشرفته ترین تسلیحات دفاعی است که با توجه به مشکلاتی که دستگاه رقیب آمریکایی آن یعنی پاتریوت در میدان های نبرد از خود نشان داده، این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است.
سامانه دفاع هوایی اس ۴۰۰ یا تریومف (در طبقه بندی ناتو اس.ای-۲۱) پیشرفته ترین تسلیحات پدافند موشکی روسیه است که قادر می باشد هواپیماهای جنگی را تا برد ۴۰۰ کیلومتری هدف قرار دهد، ضمن اینکه موشک های تاکتیکی تا شعاع ۶۰ کیلومتری دارند.ارزش هر مجموعه اس-۴۰۰ به طور کامل (شامل ۸ پرتابگر، ۱۱۲ موشک، وسایط تجهیزاتی و حمایتی) ۴۰۰ میلیون دلار ارزش دارد.
سامانه اس-۴۰۰ نسل جدید سیستم پدافند هوایی روسیه است که توسط مرکز طراحی الماس طراحی شده و به عنوان نوع بهبود یافته از خانواده پدافند هوایی اس-۳۰۰ به‌شمار می‌رود.
اس ـ۴۰۰ موسوم به ‘تریومف’ مجهز به چند نوع موشک دارای بردهای گوناگون است که قادرند با حداکثر سرعت ۴۸۰۰ متر در ثانیه به تمام اهداف هوایی از جمله بالگردها، هواپیماها، پهپاد ها، موشک های بالدار و موشک های بالستیک تاکتیکی اصابت کنند؛ شبکه راداری و شناسایی این سامانه نیز می‌تواند همزمان ۳۰۰ هدف را شناسایی کرده و با آنها درگیر شود.
رئیس‌جمهور روسیه درخصوص توانایی های اس ۴۰۰ می گوید: سامانه‌های پدافند موشکی دوربرد اس-۴۰۰ جزو پیشرفته‌ترین سامانه‌ها در نوع خود است که توانایی حمل و شلیک سه مدل موشک مختلف را دارد که می‌توانند اهداف متنوعی شامل موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، موشک‌های کروز و جنگنده‌های رادارگریز را هدف قرار دهد.
بنا بر اخبار موجود، سامانه های روسی نسبت به آمریکایی دارای برتری می باشند که یکی از این مسایل روند راحت تر خرید نسبت به تسلیحات آمریکایی می باشد که همواره با تاخیر های اداری مواجه است که برای خرید آنها لازم می باشد مجوزهایی از چندین سازمان مختلف آمریکایی دریافت شود، در حالی که در روسیه این روند آسان‌تر و سریع‌تر انجام می شود؛ علاوه بر این، مسکو سلاح‌های خود را به قیمت پایین‌تری به بازار عرضه می‌کند و برای خدمات آنها نیازی به پرداخت هزینه زیادی نیست.
همچنین روسیه پس از عقد قرارداد خرید تسلیحات، در مدت دو سال تمام تسلیحات فروخته شده را به خریدار تحویل می‌دهد که این روند به سختی از سوی آمریکا صورت می گیرد.
به اعتقاد کارشناسان، مسکو در دو سال گذشته با استفاده از قراردادهای فروش اس ۴۰۰ و قبل از آن با ورود به جنگ در سوریه به دنبال بازیابی هژمونی (قدرت برتر) خود در جهان به عنوان قدرت دوم است، اما معلوم نیست که مسکو بتواند به این امر دست یابد و جلوی یکه تازی های آمریکا را بگیرد.
