یکی از موضوعاتی که در چند دهه اخیر در محافل بین مدیران و کارشناسان مطرح میشود موضوع گردشگری است به خصوص در استان اردبیل که دارای استعدادهای گردشگری!! می باشد و در این مورد چند نکته قابل تامل و یادآوری است .
برکسی پوشیده نیست که هر منطقه جغرافیایی به فراخور شرایط سرزمینی و انسانی دارای ویژگی ها و ظرفیت های خاص خودش می باشدکه استان اردبیل نیز از جنبه های مختلف می تواند مورد بحث قرار گیرد.
با یک مرور کلی در نظام برنامه ریزی کشور های توسعه یافته متوجه می شویم که در یک فرآیند کلی مطالعه دقیق و کامل در ابعاد ملی از
تمام ظرفیت های سرزمینی کشور صورت می گیرد و در قالب آمایش سرزمینی برنامه ریزی منطقه ای اجرا می شود و در این فرآیند نقش هر منطقه مشخص و زمینه های توسعه منطقه لحاظ می گردد.
متاسفانه در ایران کمتر به این موضوع پرداخته شده است و عوامل مختلفی در رشد و توسعه مناطق موثر می باشد .
با این وضعیت اولین مساله در توسعه استان، شناخت استعدادها و ظرفیت های بالقوه آن از طریق مطالعه همه جانبه دقیق از منابع طبیعی و انسانی و فرهنگی آن می باشد و مرحله بعدی برنامه ریزی و پیگیری برنامه ها از طریق الویت بندی موضوعات است.
در مورد استان اردبیل آنچه که حقیر در این سال ها شنیدم حدیث تکرار مکررات اینکه اردبیل دارای ظرفیت های مختلفی است به خصوص گردشگری و جالب اینکه هر کسی از زاویه خودش یکی از ظرفیت های استان را بیان می کند. یکی از خاک های زرخیز مغان می گوید، یکی دیگر از ظرفیت های صنعتی استان و دیگری از چشمه های بهشتی استان! و…
درست است که الحمدالله لطف خداوند شامل حال استان اردبیل شده ولی آن طرف روی سکّه شاهد آمار بیکاری بالا، مهاجرت بیش از حد نیروی ها، رخوت بخش صنعت و کشاورزی هستیم و اما آنچه که موضوع مورد بحث ما است موضوع گردشگری است که همه افراد در این زمینه اظهار نظر مختلف می نمایند. و علی رغم آن آنگونه شاید و باید هنوز با آنچه باید باشد فاصله داریم.
راقم این مطلب که حدود ۲۵ سال پیش پایان نامه دانشگاهی ام را در زمینه گردشگری استان می نوشتم و گردشگری در حد یک کارشناس در اداره ارشاد بود تا الآن که دارای سازمان مستقل عریض و طویل و گفتمان غالب مدیران هست کمتر به این موضوع با نگاه کارشناسی پرداخته شده است از جمله عدم شناخت کافی و علمی از ظرفیت های گردشگری استان، نبود اهتمام ویژه به این موضوع با در نظر گرفتن اولویت اقتصادی، ناقص بودن برنامه های مبتنی بر مطالعه و کارشناسی جهت بهره برداری از ظرفیت های بالقوه اعم از طبیعی و انسانی، کمبود زیرساخت های لازم جهت توسعه جاذبه های گردشگری و افراد گردشگر و در نهایت ضعف مدیریتی این حوزه که بخش عمده آن به سیاست های کلان ملی کشور برمی گردد.
اینها بخشی از مسائلی که باید به صورت علمی و کارشناسی نسبت به موضوع توسعه گردشگری در استان به آن پرداخت و با برخورد فانتزی و برگزاری چند جشنواره که کارکرد گزارش اداری دارد انتظار توسعه گردشگری و نقش موثر آن در رشد اقتصادی استان نباید داشت و اولین نکته مهم در این موضوع پرداختن به شناسائی ظرفیت های توسعه استان و اگر اولویت با گردشگری باشد که هست نیازمند نگاه همه جانبه با در نظر گرفتن همه ابعاد از جمله شناخت عناصر متنوع گردشگری با در نظر گرفتن تبعات و پیامدهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن و برخورد علمی با این موضوع می باشد .
امید است که روزی شاهد بهره مندی از این نعمت خدادادی در جهت رفاه و آسایش هم استانی ها باشیم.
نادر برزگر، کارشناس فرهنگی و اجتماعی
