در طول سال های گذشته بر اثر بی تدبیری و نبود آینده نگری از سوی دولت ها و همچنین مخاطرات طبیعی مانند خشکسالی، مردم مناطق مرزی ایران با مشکلات ریز و درشتی دست و پنجه نرم کرده اند به نحوی که اکنون بسیاری از روستاها در مناطق مرزی به دلیل نبود امکانات اولیه زندگی و شغل از سکنه خالی شده است.
به گزارش مرزنیوز و به نقل از روزنامه اسکناس؛ باید توجه کرد که اساسا حفظ مرزهای طولانی کشور با نیروی نظامی ممکن نیست و این مردم مناطق مرزی ،« اسکناس » به گزارش هستند که با حضور خود حافظ امنیت کشور هستند،چه بسا در ایام گذشته مشاهده شده که برخی از مناطق کشور به واسطه خالی شدن از جمعیت بستری برای فعالیت های تروریستی و قاچاقاق مواد مخدر شده است.
بر این اساس باید یادآور شد که اکنون امنیت ملی حکم می کند که به اقتصاد روستاها و شهرهای مرزی توجه ویژه شود چرا که علاوه بر حفظ مرزها،می توان از پدیده شوم حاشیه نشینی جلوگیری کرد.
متاسفانه بسیاری از گزارش ها حاکی از آن است که مردم در نقاط مرزی،تنها از طریق عضویت در کمیته امداد و دریافت یارانه زندگی خود را می گذارنند،کولبری نیز تبدیل به یک شغل دائمی برای بسیاری از مردم شده و همین مسئله خود گویای وضعیتی است که می تواند تهدیدی بالقوه برای کشور باشد.باید در نظر داشت که با اتخاذ سیاست های اقتصادی درست، می توان معیشت مردم این مناطق را بهبود داد و توسعه پایدار اقتصادی کشور را هم تضمین کرد.
توزیع جمعیتی و جغرافیایی نامتوازن در ایران چندسال قبل بود که مشفق عضو هیئت علمی موسسه مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه درباره خطر خالی شدن مرزها از سکنه هشدار داده بود و اکنون این هشدار به واقعیتی تلخ تبدیل شده است.
وی در آن ایام با بیان اینکه شاهد توزیع جمعیتی و جغرافیایی نامتوازن در ایران هستیم، گفت: تمرکز زدایی جمعیتی در کلان شهرهای بزرگی همچون تهران، مشهد و کرج و روند رو به رشد خالی از سکنه شدن روستاها به خصوص در سه دهه گذشته از جمله دلایل این توزیع نامتوازن جمعیتی است.
وی با تاکید بر اینکه گرایش جمعیت های مناطق پیرامونی و مرزی به سمت مرکز و کلان شهرها زیاد است، گفت: در صورتی که سیاست سایر کشورها، بر مبنای سوق دادن جمعیت ها به سمت بندرگاه ها و شهرهای مرزی است ولی در ایران این موضوع برعکس بوده و به تدریج با خالی شدن مرزهای کشور از سکنه، یک قسمت از نیروهای بالقوه جمعیتی را از دست خواهیم داد.
به گفته وی، توسعۀ سرمایه گذاری های محلی، به فعل درآوردن ظرفیت های توسعه محلی، ایجاد فرصت های شغلی در روستاها و شهرهای کوچک، اجرای طرح های توانمند سازی جوانان و زنان روستایی و شهرهای کوچک و طراحی قطب های دانشگاهی در نقاط مختلف کشور با توجه به ظرفیت های اقتصادی، اجتماعی و طبیعی از اثرگذارترین سیاست ها در بازتوزیع و کنترل رشد جمعیت کلان شهرهاست.
تعطیلی بازارچه های مرزی در سایه بی تدبیری
اخیرا نیز عین اله شریف پور نماینده مردم ماکو شوط و پلدشت اخیرا در مجلس شورای اسلامی در نشست وزیر اقتصاد و دارایی با مدیران منطقه آزاد ماکو گفته بود: بیکاری و نبود بستر مناسب برای اشتغال در مناطق مرزنشین موجب رشد فزاینده تعداد کولبران شده است.
نماینده مردم ماکو شوط و پلدشت در مجلس شورای اسلامی از وزیر اقتصاد و دارایی خواست تا با حمایت از مرزنشینان در راستای کاهش فشار مضاعف نقش ایفا کند.
شریف پور افزایش عوارض خروج از کشور را مقوله مهم در کاهش سطح درآمد مرزنشینان یاد کرد و افزود: نتیجه این اقدام در مرزها و مخصوصا در منطقه آزاد ماکو به تعطیلی یا نیمه تعطیلی کشاندن بازارچه های مرزی است که در وهله اول اشتغال مردم را مورد ضربه قرار داده است.
مرزنشینان پناهی ندارند
همچنین در رابطه با مشکلات مردم مرزنشین،جلیل رحیمی جهان آبادی نماینده مردم تربت جام و تایباد در پارلمان اظهارداشت: بیکاری گسترده در مناطق مرزی علیرغم کارهای انجام شده که باعث فشار آمدن خانواده های مستضعف شده است. عدم استقرار ادارات در شهرستان تازه تأسیس صالح آباد، نیاز بازگشایی بازارچه های حوزه انتخابیه جهت رونق اقتصادی، توجه دولت به راه آهن روقارون- مشهد و تائید اعتبارات ملی برای راه اندازی این راه آهن کلیدی، توجه به بیمارستان تایباد که خدمات ضعیف آن موجب نارضایتی مردم
شده، جاده باخزر به تایباد و باخزر به ساوه نیاز به بازسازی دارد.
نماینده مردم تربت جام و تایباد در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: کمبود شدید اعتبارات برای آبرسانی در مناطقی همچون جامرود، صالح آباد و بخش مرکزی تایباد موجب فشار به مردم شده همچنین جابجایی مسافر و بار توسط خودروهای افغان انجام می شود و رانندگان کامیون در حال بیکار شدن هستند.
جهان آبادی گفت: وزارت کشور قول داده بود در خصوص شناسنامه ها و زمین های مرزی کمیسیون و جلسه تشکیل دهد که این کار با گذشت چندماه هنوز صورت نپذیرفته است.
نماینده مردم تربت جام و تایباد در مجلس شورای اسلامی در پایان اظهارداشت: مرز برای مرزنشینان جز نقمت چیزی نداشته است، برای وضعیت مرزها، بیکاری و مستضعفین مرزنشین نگرانیم.
ابعاد خطرناک خالی شدن مرزها از سکنه
در همین رابطه،عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان با بیان اینکه درصد زیادی از مردم سیستان کوچ کرده اند و پیوسته در حال کوچ هستند، گفت: در بعضی جاها صددرصد روستاها تخلیه شده است که همه خبر دارند.
دهمرده در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایلنا، در توضیح یکی از تذکرات پیشین خود در صحن علنی مجلس مبنی بر بیان هشداری نسبت به امکان انتقال مرزهای شرقی کشور به سمت استان های قم و سمنان به علت مهاجرت بومی های آن منطقه گفت: من برای این مطلبی که بیان کردم ادله کارشناسی و علمی دارم، اینطور نبوده که برای خوشحالی یک عده این حرف را زده باشم.
نماینده مردم زابل با اشاره به حوضه جغرافیایی سیستان در استان سیستان و بلوچستان گفت: بخشی از سیستان با افغانستان مرز مشترک دارد که در آن منطقه به ناگاه به کویر برخورد می کنیم و منطقه کویری در حقیقت از همانجا شروع می شود.
عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان گفت: پس ما اگر نتوانیم سیستان را نگه داریم و مردم سیستان کوچ کنند عملا دیگر جمعیتی در آن منطقه وجود نخواهد داشت و مرز ما با افغانستان و پاکستان به قم و سمنان و… می رسد.
استاندار پیشین سیستان و بلوچستان با بیان اینکه مرز خالی از سکنه معنا ندارد، عنوان کرد: ما برای نگهداشت مردم آن منطقه باید تلاش کنیم.
دهمرده در پاسخ به این سوال که فکر می کنید با مهاجرت چنددرصد از مردم سیستان و بلوچستان به این وضعیت نزدیک می شویم؟ با اشاره به جمعیت مردم آن منطقه گفت: کل منطقه سیستان در طول تاریخ به رود هیرمند وابسته بوده و مردم کشاورزی و دامپروری می کردند و همواره به حکومت مرکزی کمک هم می کردند. این عضو فراکسیون مناطق کمتر توسعه یافته با بیان اینکه افغان ها طی دو دهه گذشته روی این رود سد و بند زدند، عنوان کرد: این سد و بندها باعث می شود آب رودخانه کم شود به نحوی که الان در طول
سال سه ماه آب دارد و دریاچه هامون هم خشک است.
وی در ادامه گفت: با این وضعیت کشاورزی برای مردم وجود ندارد، صنعتی هم برایشان پیش بینی نشده و آن مرزی هم که از طریق آن تردد و دادوستد می کردند بسته شده و دیوار مرزی ایجاد کردیم و عملا مردم آنجا چیزی برای امرار معاش ندارند. منبع درآمد اکثر آن ها از طریق عضویت در کمیته امداد و دریافت یارانه است و درنتیجه زندگی شان تامین نمی شود.
نماینده مردم زابل گفت: به تدریج آن هایی که جوان تر هستند از آن جا کوچ کردند. امروزه برخی به اطراف تهران و یزد آمده و کارگری می کنند. درنتیجه درصدی از حاشیه نشینی تهران و جاهای دیگر به مردم سیستان مربوط می شود چراکه درآمدی ندارند.
عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان با بیان اینکه درصد زیادی از مردم سیستان کوچ کرده اند و پیوسته در حال کوچ هستند، گفت: در بعضی جاها صددرصد روستاها تخلیه شده است که همه خبر دارند. دهمرده گفت: دو سه سال جلوتر نیروی انتظامی جلوی اینکه مردم بروند را می گرفت، راه را می بستند و نمی گذاشتند مردم بروند، البته برخی مردم وسایل خود را جا می گذاشتند و می رفتند. بنابراین این جمعیت کم کم در حال تخلیه شدن است.
وی تصریح کرد: جالب است که همه مسئولان مملکت به ویژه مقام معظم رهبری به آن منطقه فوق العاده توجه دارند و نام آن جا را تنگه احد گذاشته اند. علیرغم همه این توجهات اما دولت ها آنطور که باید برای آنجا کاری نکردند. کارخانه ای احداث نکردند. البته الان یک طرح ۴۶ هزار هکتاری به دستور مقام معظم رهبری در حال ساخت است که این پروژه هم باز در زمینه آب دچار مشکل است.
نماینده مردم زابل گفت: ما راهی نداریم جزاینکه از ظرفیت مرز استفاده کنیم، البته خوشبختانه منطقه آزاد سیستان در دل این ها تصویب شد و امیدواریم شورای نگهبان سخت گیری نکند. دیگر اینکه باید کارخانجاتی را تاسیس کرد و از مزیت منطقه آزاد از این طریق بهره برد چون بازار مصرف آن افغانستان است. چرا در سیستان کارخانه نداشته باشیم؟ البته درباره انتقال آب از دریای عمان هم کارهایی در دست انجام هست.
وی افزود: باید به مردم آن منطقه امید داد. گردشگری ظرفیت بالایی در استان سیستان و بلوچستان دارد. زیرساخت ها را باید فراهم کنیم و آن منطقه را به راه آهن سراسری متصل کنیم. باید به فرودگاه های آن منطقه توجه کرد. فرودگاه های آنجا روزبه روز بدتر می شود.
دهمرده با اشاره به تاثیرات تخلیه جمعیت سیستان و بلوچستان بر امنیت ملی کشور گفت: اگر در آن جا جمعیت تخلیه شود و مرزهای شرقی کشور عملا به قم و سمنان برسد، این یک فاجعه است.
وی تاکید کرد: کجای دنیا با نیروی انتظامی یا نیروهای مسلح توانسته اند مرزهای خود را حفظ کنند؟ مرزهای یک کشور توسط مردم مناطق مرزی حفظ می شود. وقتی جمعیت تخلیه می شود و از لحاظ جغرافیایی به کویر می رسیم عملا مرز به قم و سمنان می رسد.
