استان گُلِستان از استانهای شمالی ایران است. مرکز این استان گرگان است. پرجمعیت و بزرگترین شهرستان آن گرگان است، مردم این استان به زبانهای ترکمنی، مازندرانی، فارسی و ترکی سخن میگویند. دو قوم بزرگ این استان را شمالیها و ترکمنها تشکیل دادهاند. مذهب اکثریت مردم این استان اهل سنت و اقلیت آن تشیع است.
نام
گلستان نام جدیدی برای یک سرزمین تاریخی میباشد که در طول تاریخ و تا سده هفتم هجری به نام ایالت گرگان و از آن پس تا آغاز سده دهم به نام استرآباد و در نوشتههای دوران اولیه اسلامی به نام (جرجان) و از اسفند ۱۳۱۶ گرگان نامیده شدهاست. این استان تا سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود، اما در آن سال به صورت استانی مستقل بنام استان گلستان درآمد و شهرستان گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد. بیشتر شهرهای کنونی استان از قدمت چندانی برخوردار نیستند و از بزرگشدن روستاها به وجود آمدهاند و به عبارتی روستا شهر بهشمار میآیند. با این همه، شهرهای گرگان و گنبدکاووس ریشه در تاریخی دارند. روستاهای استان گلستان به صورت متمرکز و نزدیک به هم هستند. این روستاها در راستای جادهها و رودها به صورت طولی و در بخشهای کوهستانی به صورت پلکانی هستند.
مردم
جمعیت استان گلستان بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۱٬۷۷۷٬۰۱۴ نفر است که از این تعداد ۵۱/۰ درصد شهرنشین و ۴۹/۰ درصد روستانشین میباشند.
اقوام متعددی در این استان زندگی میکنند که شامل ترکمنها، فارسی زبانان سیستانی، بلوچها، ترکها (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانیها و قزاقها میشوند.[۱۶] فارسیزبانهای سیستانی بیشتر در مرکز و جنوب استان و مازندرانیها در غرب و جنوب استان سکونت دارند. قرلباشان در رامیان، آزادشهر، مینودشت، کلاله و گالیکش و[۱۷] آذریها درشهرستان گنبد کاووس[۱۸] و قزاقها نیز بیشتر در گرگان و تکرها (تهکر) در نگین شهر و زابلآباد و مینودشت سکونت دارند. ترکمنها در بخش شرقی، مرکزی و شمالی استان و همچنین در مرکز استان سکونت دارند.[۱۹] سنیمذهب هستند و به زبان ترکمنی تکلم میکنند.[۱۷] گویش گرگانی[۲۰] در گرگان و گویش کتولی[۲۱] در علیآباد کتول متداول است که هر دو گویش زیر مجموعهٔ زبان طبری محسوب میشوند که خود ریشهٔ پهلوی اشکانی دارد.
در بین شهرستانهای استان، بالاترین نرخ رشد جمعیت مربوط به شهرستان ترکمن با ۱/۹۰ درصد و پایینترین نرخ رشد جمعیت مربوط به شهرستان بندرگز با نرخ رشد منفی ۰/۰۸ است، نرخ رشد شهرستان مینودشت نیز منفی ۰/۰۵ میباشد