جغرافیدانان در تعیین تفاوت میان سرحد و مرز توضیحات گوناگونی را ارائه داده اند. از جمله «کریستف» در سال ۱۹۵۹ م، به بررسی ساختار هر یک از این دو واژه پرداخت. او در مورد این دو مفهوم می گوید: «سرحد از مفهوم جلو، مانند نوک نیزه، به معنی حد جلویی یا حد انتهایی تمدن می آید.
«مرز» از مفهوم «محدوده ها» گرفته شده است که به محدوده سرزمین اطلاق می شود. به این ترتیب، سرحد نگاه به بیرون دارد و مرز محدود کردن در دوران را می رساند. در حالی که مرز، خط مشخص کردن جدایی (دو کشور) است، سرحد، منطقه برخورد (دو قدرت) شمرده می شود. این مفهوم نگاری میان واژه های «Boundary» و «Frontier» در مورد واژه های فارسی مرز و سرحد دقیقاً جاری نیست. دو مفهوم مرز و سرحد که در مقام برگردان واژه های Boundary و Frontier به کار گرفته می شوند، پویایی مفهومی جداگانه ای در زبان فارسی دارند.
در حالی که «مرز» در فارسی از مفهوم «سامان» فراتر نمی رود و آن خطی است جدا کننده دو سرزمین که هیچ گونه نگاه به درون یا بیرون را نمی رساند، «سر حد» در حقیقت مفهوم میزان نهایی یا «اندازه» را می رساند که در جای خود مفهوم «بس» بودن یا «کفایت داشتن» را می رساند و بیشتر جنبه نگاه به درون دارد و از پویایی سیاسی «نگاه به بیرون» داشتن بهره چندانی نمی برد.
منبع: کتاب جغرافیای مرز با تاکید بر مرزهای ایران
به گزینی: الناز قنبری
