مردم افغانستان با وجود تهدیدهای جدی امنیتی و حملات گروه تروریستی طالبان، با جسارتی مثال زدنی برای انتخاب نمایندگانشان در پنج سال آینده مجلس ، طی دو روز گذشته به طور گسترده پای صندوق های رای آمدند ، تا این کشور در مسیری جدید از نظام مردم سالاری قرار گیرد.
مرزنیوز به نقل از ایرنا:گروه طالبان مردم را تهدید کرده و انتخابات این دوره مجلس نمایندگان را که هفدهمین دوره آن در تاریخ مردم سالاری افغانستان شمرده می شد ، تحریم کرده بود و به این تهدید عمل کرد و در بیش از ۲۰۰ حمله تروریستی جان دهها غیر نظامی را گرفت.
تصویرهایی که شبکه های تلویزیونی و رسانه های داخلی و خارجی طی روزهای شنبه و یکشنبه این هفته از روند برگزاری انتخابات افغانستان مخابره کردند ، تمامی حضور مردم را از دقایق نخست صبحگاهی در صف های انتظار برای رای دادن نشان می داد و به خوبی بازتاب بی ارزش بودن تهدیدهای طالبان در نگاه مردم مصمم دیده می شد.
این حضور مردم مشخص کرد که افغان ها به شیوه های مردم سالاری برای تعیین سرنوشت خود نسبت به راه های غیر قانونی مانند تهدید، جنگ ، کشتار و در بند کشیدن دیگران بیشتر اهمیت می دهند و این مسیر را بهترین راه برای تعیین آینده کشورشان می دانند.
«محمد اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان هم دیشب ساعت ۱۸ در پیامی تلویزیونی که از شبکه ملی افغانستان پخش شد ، حضور مردم را پای صندوق های رای، برای انتخاب نمایندگان مجلس یک افتخار ملی برشمرد و آن را به مردم تبریک گفت.
وی گفت که حضور چشم گیر مردم نشان داد که افغان ها به مردم سالاری و روش های آن باور دارند نه به شیوه هایی که در فرآیند ترور، جنگ و حملات تروریستی طالبان وجود دارد و از همین رو تروریست ها باید با توجه به واکنش مردم در رفتار خود تجدید نظر کنند.
«عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان نیز در شب روز نخست انتخابات در مصاحبه با یک شبکه تصویری گفت که حضور گسترده مردم در انتخابات مجلس نمایندگان ، نشان داد که آنها از میان خشونت و تروریسم ، مردم سالاری را می خواهند.
وی تأکید داشت که پیام انتخابات رد تروریسم، خشونت و توطئه دشمنان، توسط مردم است و من از مردم تشکر و قدردانی می کنم که با همه تهدیدات به پای صندوقهای رای رفتند.
جدا از برجستگی حضور مردم در این دور از انتخابات مجلس افغانستان ، ویژگی های دیگری نیز وجود داشت که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد تا نکاتی از ضعف و قوت این فرآیند در یک قاب امکان نمایش داشته باشد.
**امنیت انتخابات
کمیسیون انتخابات افغانستان با نیروهای امنیتی برای اولین بار این روند ملی و مردم سالاری را بطور کامل با ظرفیت های داخلی و بدون مشارکت جدی نظامیان خارجی مدیریت کردند و آن را به پایان رساندند که این خود موفقیت بزرگی برای افغان ها شمرده می شود و باعث خواهد شد که اعتماد به نفس آنها افزایش یابد و نیاز به حضور خارجی ها را در دیگر موضوعات کشور کاهش دهد.
در دوره های گذشته انتخابات افغانستان هم شماری از کارمندان سازمان ملل و هم دیگر کشورها در فرآیند مدیریت انتخابات شریک بودند وهم نیروهای نظامی خارجی، امنیت رای دهندگان را تأمین می کردند و نیروهای افغان در کنار هدایت آنها در این روند سهیم بودند اما این بار کمک های خارجی در تامین امنیت درخواست نشد با وجود آن که خارجی ها اعلام کرده بودند در صورت ضرورت آماده همکاری هستند.
مقامات امنیتی افغانستان اعلام کردند که یک هزار و ۸۰۰ طرح حمله به مراکز رای دهی و مناطق مرتبط به انتخابات مجلس افغانستان طراحی شده بود که حدود ۲۰۰ مورد آن شکل گرفت و باقی آنها خنثی شده است.
وزیر کشور افغانستان گفت که شمار زیادی از این ۲۰۰ رویداد تروریستی شامل بمب های صوتی و مغناطیسی بود که در نزدیکی مراکز رای دهی برای ترساندن مردم و پراکنده کردن آنها انجام شد.
اما با وجود آن که شلیک راکت ؛ انداختن خمپاره ؛ انجام تیراندازی و حملات انتحاری انجام شد و در مجموع افزون بر ۳۶ تن کشته و بیش از ۱۲۰ غیر نظامی و نظامی زخمی شدند ، امنیت کلی برقرار برقرار بود .
** عملکرد کمیسیون انتخابات
کمیسیون مستقل انتخابات که این بار خود طرح و اجرای کامل فرآیند انتخابات مجلس را با وجود آن که ساختارها و مدیریتش جدید بود و روش های تازه ای را نیز برای اجرای برنامه ها و تأمین شفافیت بکار بسته بود ، توانست روندی به نسبت قابل قبول را با وجود برخی کاستی ها به نمایش بگذارد.
با توجه به این ویژگی که بیان شد و فرآیندی که به پایان رسید ، می تواند کل کار را یک موفقیت برای افغان ها در مدیریت محسوب کرد اما کمیسیون اشتباهات و ضعف هایی هم داشت که انتقادهای مطرح روی این نقاط متمرکز شده که البته بخشی از آن بطور مستقیم به مدیریت ناسالم باز می گردد.
باز نشدن بیش از ۵۰۰ مرکز رای دهی در زمان از پیش تعیین شده ، عدم حضور مجریان انتخابات در شماری از مراکز، کمبود اقلام انتخاباتی و تجهیزات آن با وجود بودن فهرست های از پیش تهیه شده برای رای دهندگان ، جابجایی فهرست رای دهندگان در بین مراکزو وجود نقص در فهرست رای دهندگان از جمله کاستی هایی جدی بود که در عملکرد کمیسیون دیده شد .
اما این که به دلیل وقت کم آموزش نادرست کارمندان نتوانستند از دستگاه های بیومتریک بصورت درست استفاده کنند و کندی کار باعث ضایع شدن وقت زیاد رای دهندگان شد به کمبود وقت و نقایص قانونی بر می گردد.
همه این کاستی ها باعث شد که انتخابات در زمان معیین به پایان نرسد و کار به روز بعد کشیده شود که در عمل زمان بندی یک روزه برگزار انتخابات دو روزه شد و به خاطر ناامنی در برخی مراکز در استان ها طی دو روز هم شماری از صندوق های رای فعال نشد و مردم از حق رای خود محروم شدند.
نهادهای ناظر انتخاباتی گزارش کرده اند که حدود هفت تا ۱۰ درصد مردم به دلیل کندی کار و باز نشدند مراکز رای گیری در زمان معین صف ها را ترک کردند و دوباره باز نگشتند.
**ضعف های قانونی
دولت وحدت ملی افغانستان که خود در سال ۱۳۹۳ خورشیدی از پی یک انتخابات پر تنش و متهم به تقلب در نهایت با مداخله آمریکا شکل گرفت و بر خلاف قانون اساسی این کشور قدرت را به دو پاره ۵۰ درصدی تقسیم کردند ، متعهد بود که دراولین فرصت اصلاحات جدی در قانون انتخابات و ساختار کمیسیون انجام دهد که بتواند جلو تقلب را در انتخابات های بعدی بگیرد.
اما آنها در دو سال اول کار دولت موفق به انجام این اصلاحات نشدند و به همین دلیل انتخابات مجلس که روز شنبه و یکشنبه گذشته برگزار شد با سه سال تأخیر همراه بود.
در یک سال گذشته اصلاحات و گذاشتن افراد جدید در کمیسیون باعث شد تا کار اصلاحات در آن انجام شود، زمان کافی برای طرح و اجرایی کردن برنامه انتخابات، نبود و در پایان کار کاستی هایی بروز کرد که در بخشی از آن می توان کم کاری دولت را هم در نظر گرفت.
**احزاب سیاسی افغانستان
احزاب سیاسی افغانستان در این دور انتخابات مجلس با وجود تلاش های زیادی انجام داد، مسیر را برای ورود احزاب به انتخابات مجلس باز کند که موفق به آن نشد، طرح ها و برنامه های کاری مدون هم برای مجلس آینده به مردم ارائه نکرد.
بخش بزرگی از تلاش احزاب سیاسی افغانستان بر شفافیت و نحوه برگزاری انتخابات و حضور رای دهندگان متمرکز شد و احزاب از طرح و برنامه انتخاباتی برای مجلس آینده بازماندند.
در حال حاضر هم شماری از احزاب سیاسی با حضور در رسانه ها انتخابات انجام شده را غیر شفاف و ناقص می دانند و برای پذیرفتن نتایج آن مشکوک هستند.
آغاز کار رسمی برای برگزاری انتخابات مجلس افغانستان از ۲۵ فروردین ماه امسال آغاز شد تا روز برگزاری انتخابات رویدادهای زیاد امنیتی بوقوع پیوست و هزینه سومین دور انتخابات مجلس را از بعد سقوط طالبان برای افغان ها بالا برد.
حدود ۴۰۰ غیر نظامی در این مدت کشته و زخمی شدند و ۱۰ تن از نامزدان نیز در این مدت ثبت نام تا پایان فرصت تبلیغات در حملات تروریستی جان باختند.
هشت میلیون و ۸۰۰ هزار شهروند برای شرکت در انتخابات مجلس ثبت نام کرده بودند که آخرین شمارش تا پایان روز نخست انتخابات از ریخته شدن چهار میلیون رای در صندوق ها خبر می دهد.
کمیسیون انتخابات اعلام کرد که آرای استان های «بادغیس»، «قندهار» و آراء روز دوم که در ۲۵۰ مرکز گرفته شده است، در جمع این چهار میلیون نیست.
دو هزار و ۵۶۳ نامزد برای نشستن بر ۲۵۰ کرسی مجلس افغانستان در این دور رقابت کردند که ۶۸ کرسی آن برای زنان، ۱۰ کرسی ویژه عشایر و یک کرسی هم به اقلیت های هندو و سیک افغانستان اختصاص دارد.