ارزیابی های پرفسور دکتر رمضان گوزن استاد رشته روابط بین الملل و علوم سیاسی دانشگاه مرمره در مورد سوریه بلافاصله بعد از اجلاس سازمان ملل متحد در جنگ داخلی سوریه تحرکات فوق العاده ای آغاز شد.
عزیزان ارزیابی های پرفسور دکتر رمضان گوزن استاد رشته روابط بین الملل و علوم سیاسی دانشگاه مرمره را به اطلاعتان می رسانیم.
عملیات هوایی روسیه و وضعیت پدید آمده بعد از آن بسیار جدی بوده و از نظر تعادل های منطقه ای و سوریه خطراتی به همراه دارد. این خطرات را از سه نظر می توان مورد ارزیابی قرار داد. اول اینکه آیا مشروعیت و حد و مرزهای سیاست مبتنی بر قدرت نظامی روسیه که در پی اکراین اکنون در سوریه بمورد اجرا می گذارد چیست ؟ دوم اینکه نمایش قدرت نظامی روسیه در سوریه، منطقه و در کل عرصه جهانی چه نتایجی به همراه خواهد داشت ؟ و بالاخره سوم اینکه واکنش ناتو پیمان غرب در قبال این وضعیت چگونه خواهد بود؟
قبل از همه بایستی تاکید کرد که مشروعیت این عملیات قابل مباحثه است. اگرچه روسیه ادعا می کند که بمباران ها بنابه خواست حکومت بشار اسد انجام می گیرد ولی مرگ انسانهای بی گناه و غیر نظامیان این مشروعیت را مردود می سازد. زیرا بموجب حقوق جنگی، کشتار غیر نظامیان حتی در وضعیت جنگی ممنوع است. از سوی دیگر برای سخن گفتن از مشروعیت عملیات نظامی بایستی بر تصمیم سازمان ملل متحد مبتنی باشد. حال آنکه چنین تصمیمی مورد بحث نیست. روسیه احتمالاعملیات هوایی خود در سوریه را به قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل در مبارزه با تروریسم داعش متکی می سازد. ولی این قطعنامه ها نبایستی صرفا از سوی یک کشور بمورد اجرا گذشته شود بلکه با شرکت تمامی کشورهای عضو سازمان ملل مرعیت یابد. مضافا بر اینکه تهدید امنیت کشور دیگری غیر قابل قبول است.
از سوی دیگر ولادیمر پوتین رئیس دولت روسیه در سخنرانی های خود در سازمان ملل و دیگر مجامع همواره به این موضوع تاکید کرده است که جنگ داخلی سوریه بایستی با روش های سیاسی و غیر نظامی حل شود. توسل به روشهای نظامی مناسب با ادعاهایی که پوتین از آنها دفاع می کرد، نمی باشد. خلاصه کلام آنکه تجربه تلخ روسیه بویژه در اکراین موجب بروز نگرانی های جدی در مورد این عملیات شده است. روسیه شبه جزیره کریمه وابسته به اکراین را اشغال و الحاق کرده و مدتی بعد رسما بخود وابسته ساخت. این وضعیت کاملا با اصول سازمان ملل متحد و حقوق بین المللی مغایرت دارد. اکنون نگرانی از بروز وضعیت مشابهی بروز کرده است. آیا روسیه با یک امر واقع در سوریه مرزهای جدیدی تشکیل خواهد داد؟
دوم اینکه آیا عملیات هوایی روسیه در منطقه و جهان چه نتایجی به همراه داشته و امنیت جهانی را چگونه تحت تاثیر قرار خواهد داد؟ حملات هوایی روسیه از هم اکنون در سوریه و منطقه موجب بروز نگرانی هایی شده است. این حملات هوایی واکنش ۷ کشور بزرگ را بر انگیخته ولی بیشتر کشور هم مرز آن ترکیه را نگران کرده است. این وضعیت امنیت جانی غیر نظامیان و نیروهای مخالف مشروع در سوریه را نیز تهدید کرده است. این تحولات می تواند تزلزل تعادل های سیاسی و نظامی در منطقه را بر هم زده و می تواند بیش از پیش منطقه را بی ثبات تر کند. پیمانی که روسیه با ایران، عراق و سوریه بر علیه داعش تشکیل داده نشانه قطب بندی جدیدی در منطقه می باشد. همکاری این چهار کشور آیا یک نوع همکاری و همبستگی بر علیه تروریسم است یا اینکه یک قطب بندی جدید است؟ اگر که سوال دوم درست باشد، این بدین معنی است که در منطقه خاورمیانه یک بحران ژئوپلیتیکی جدید در شرف بروز است و منطقه بسوی بحران سوق می یابد. این قطب بندی بجای حل مسائل موجود در خاورمیانه ، با مانورهای تعادل قدرت می تواند موجب بروز درگیری ها و بحران های جدید گردد.
و سوم اینکه ادامه وضعیت موجود چنان دوره جنگ سرد می تواند موجب بوجود آمدن درگیری بین شرق و غرب گردد که این نیز گذشته از تاثیرات منفی بر سیاست منطقه و جهان از هم اکنون پیمان ناتو را در وضعیت دشواری قرار داده است. زیرا ناتو در قبال اشغال اوکراین از سوی روسیه، نتوانست هیچگونه نفوذ و تاثیری از خود نشان بدهد. در مورد سوریه نیز نتوانسته است از موضع شایان تقدیری پیروی کند. اطلاعیه هشدار آمیز آمریکا نیز هنوز نتیجه ملموسی در پی نداشته است. ناتو و پیمان غرب نتوانسته اند از قدرت بازدارندگی خود در قبال روسیه استفاده کرده و این کشور را باز دارند. این معنی بسیار حساس و نگران کننده ای دارد و آن اینکه روسیه با گذشت هر روز به یک قدرت نظامی تبدیل شده و آمریکا و غرب موقعیت خود در منطقه و جهان را تضعیف می کنند. اینکه این تحولات در سیستم جهانی و برای بشریت چه نتایجی به همراه خواهد داشت؟ مبحثی جداگانه است. ولی از هم اکنون می توان گفت که این نیز نتیجه مثبتی به همراه نخواهد داشت.
برچسبها: ترکیه