با موافقت شورای اسلامی شهر تهران با درخواست خانه استان اردبیل و انجمن جمعیت شناسی ایران خیابان پروانه حدفاصل بزرگراه جلال آل احمد و بزرگراه شهید چمران به نام دکتر حبیب الله زنجانی نامگذاری شد.
به گزارش مرزنیوز؛ زندهیاد دکتر زنجانی متولد شهرستان خلخال و پدر علم جمعیتشناسی ایران بود که در ۲۶ آذرماه ۱۳۱۸ در شهر خلخال در یک خانواده پرجمعیت به دنیا آمد. در سال ۱۳۲۴ در مدرسه ناصری خلخال تحصیلات خود را آغاز کرد با این تفاوت که در آن سال فرقه دموکرات آذربایجان حکومت را در دست داشت و دانشآموزان به زبان ترکی درس می خواندند و پس از ۲۱ آذر که حکومت پیشهوری پایان یافت سیستم آموزش به روال سابق برگشت و دانشآموزان دوباره مجبور شدند به شیوه گذشته درس بخوانند که این دو گانگی برای دانشآموزان اول ابتدایی خیلی سخت شد. در سال ۱۳۳۱ دکتر زنجانی در امتحانات نهایی دوره ابتدایی که در حیاط مدرسه ناصری برگزار شد شاگرد اول منطقه شد و پس از آن که سیکل اول دبیرستان را گرفت برای ادامه تحصیل به تبریز مهاجرت کرد و در دانشسرای مقدماتی تبریز با رتبه اول وارد دانشسرا شد و در دانشسرا با صمد بهرنگی، عباسعلی دهقانی همکلاس شد.
دکتر زنجانی در خاطرهای از صمد میگوید موقعی که خبر غرق شدن صمد بهرنگی را در روزنامهها دیدم یادآخرین باری افتادم که در جلوی کتابفروشی تبریز صمد از پشت چشمانم را گرفت و من هم زود فهمیدم که صمد است و باور نمیکردم خالق “ماهی سیاه کوچولو” که این اثر صمد به عنوان داستان کودکان در عرصه ادبیات جهان درخشیده بود گرفتار این وضع شود.
دکتر زنجانی در ۱۸ سالگی شغل معلمی را عهدهدار شد و پا به عرصه فرهنگ گذاشت در سال ۱۳۴۵ با این که در کنکور علوم اداری و سیاسی دانشکده حقوق دانشگاه تهران قبول شده بود ولی به خاطر دوری از خانواده به تهران نرفت و در سال بعد در دانشگاه تبریز در رشته ادبیات با رتبه بالایی پذیرفته شد و در مهرماه ۱۳۴۷ دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز رشته علوم اجتماعی را دایر کرد و دانشجویان آن رشته با آزمون ورودی میتوانستند تغییر رشته دهند که دکتر زنجانی با رتبه ممتازی بالاترین امتیاز را کسب کرد و دوره لیسانس به عنوان شاگرد اول رشتههای دانشکده ادبیات معرفی شد و با دریافت نشان مورد تقدیر قرار گرفت.
گرایش دکتر زنجانی به علوم اجتماعی تحت تاثیر استادانی چون دکتر اسرافیل رحیمی، دکتر یدالله فرید، دکتر علی اکبر ترابی بود. دکتر زنجانی کنکور فوق لیسانس را با رتبه اول پشت سر گذاشت و این خبر را دکتر صدیقی بنیانگذار جامعه شناسی در ایران و وزیر کشور دکتر مصدق به دکتر زنجانی خبر داد و در دوره فوق لیسانس از محضر استادانی چون دکتر صدیق، دکتر مهدی امانی، دکتر فیروز توفیق، دکتر روح الامینی، دکتر نظامی، دکتر ساروخانی، دکتر توسلی استفاده کرد و در اولین سال دوره فوق لیسانس دکتر زنجانی در بخش جمعیت شناسی موسسه مطالعاتی و تحقیقات اجتماعی همکار دکتر امانی شد که در آن سال در آن موسسه نتایج سرشماری سال ۱۳۴۷ تحلیل شد و پس از آن تعدادی از کارهای پژوهش و جمعیت شناسی از جمله سالخوردگی جمعیت را تحقیق و تحلیل نمود.
دکتر زنجانی پس از اتمام امتحانات پایان دوره فوق لیسانس برای ادامه تحصیل به پاریس رفت تا استاد راهنمایش را انتخاب کند و “پرفسور لئون تابا” را انتخاب نمود ولی چون پرفسور لئون تابا به ریاست صندوق سازمان ملل برای فعالیتهای جمعیتی برگزیده شده بود ناچار “پروفسور آلن ژیرار” معاون دانشگاه سوربن را برای استاد راهنمایش انتخاب نمود. دکتر زنجانی از پائیز سال ۱۹۷۲ در کلاسهای دوره دکترا شرکت کرد و در سال ۱۹۷۴ کار خود را به پایان برد و آماده دفاع شد. در سال ۱۹۷۳ دفتر سازمان ملل در ژنو یک دوره کارورزی برای جمعیتشناسان جوان برگزار کرد که پروفسور ژیرار از طرف دانشگاه سوربن دکتر زنجانی را به آنجا معرفی کرد و هم زمان دانشگاه تهران نیز به آن دوره دکتر زنجانی را معرفی کرده بود. پروفسور ژیرار نامهای به دکتر نادر افشار نادری رئیس دانشکده علوم اجتماعی تهران نوشت و دکتر زنجانی را معرفی کرد. وی نوشته بود که او چگونه در فرانسه درس خوانده است و از تزش نیز تعریف کرده بود همچنین از او خواسته بود اگر تز دکتر زنجانی را چاپ کنید که به همین صورت بهتر است و اگر چاپ نمیکنید، دانشگاه سوربن آماده است آن را چاپ کند دکتر نادر افشار نادری در پاسخ گفته بود چاپ میکنیم که هیچ وقت چاپ نشد. دکتر زنجانی در اواخر سال ۱۳۵۲ به ایران بازگشت و در دانشکده علوم اجتماعی در گروه جمعیتشناسی به پژوهش و تدریس با سمت استاد یاری پرداخت و پس از آن با خانم نصیری دانشجوی آمار و انفورماتیک دانشگاه ملی ازدواج کرد. در سال ۱۳۵۶ با آغاز اعتراضات دانشجویی دکتر زنجانی سرپرست دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران شد و پس از آن قرار شد با انتخابات رئیس دانشکده مشخص شود که دکتر زنجانی از نامزدی انصراف داد و در رقابت برای ریاست دانشکده کنار کشید پس از آن که آن دو نفر نتوانستند رای لازم را بیاورند دکتر شیبانی بار دیگر دکتر زنجانی را به ریاست دانشکده منصوب کرد اما دکتر زنجانی گفت: من به احترام امضاء تا یک هفته در این پست انجام وظیفه میکنم سپس استغفا میدهم و در پایان مهلت یک هفتهای در آبان ۱۳۵۷ از سرپرستی دانشکده استعفا داد.
پس از بازگشایی دانشگاهها بعد از انقلاب در برنامههای آموزشی دانشگاه درسی برای دکتر زنجانی اعلام نشده بود وی مدتی را به درخواست سازمان برنامه و بودجه برای انجام پیشبینی جمعیتی برای آن سازمان مشغول به کار شد سپس در پی درخواست مرکز با آمار ایران برای تدارک سرشماری در سال ۱۳۶۵ از طرف دانشگاه ماموریت یافت که با آن مرکز همکاری کند. در همین سال از طرف وزیر طی حکمی به عضویت شورای اشتغال منصوب شد. با شرایط پیش آمده دکتر زنجانی در جوانی درخواست بازنشستگی کرد و از آن به بعد با مرکز آمار ایران همکاری خود را ادامه داد. همزمان با مرکز آمار ایران از وزارت مسکن و سرشماری نیز دعوت به کار شد و در وزارت مسکن و سرشماری مرکز مطالعات و تحقیقات سرشماری و معماری ایران را بنیان نهاد. دکتر زنجانی علاوه بر فعالیت در وزارت مسکن و سرشماری و مرکز آمار ایران با شرکتهای مهندس مشاور نیز در زمینه مطالعات جمعیت طرحهای شهرسازی همکاری میکرد و در این مدت مطالعات جمعیتی حدود ۴۰ شهر از شهرهای کشور را در راستای طرحهای شهرسازی انجام داد. دکتر زنجانی پس از تحلیل سرشماری جمعیتی ۱۳۶۵ نگرانی بزرگی داشت که جمعیت ۳۳ میلیونی سال ۵۵ به ۵۰ میلیون در سال ۱۳۶۰ رسیده است در کنفرانسی که در مشهد برگزار شد دو مقاله ارائه کرد اولی درباره باروری و دومی درباره جمعیت و آینده آن بود و پس از آن در جلسه هیئت دولت با حضور رئیس جمهور درباره سیاست جمعیتی بحث کردند که پس از سخنان دکتر زنجانی آغاز سیاست تعدیل نرخ رشد جمعیت با تصویب هیئت دولت اجرایی شد. دکتر زنجانی علاوه بر ریاست انجمن جمعیتشناسی ایران عضو انجمن بینالمللی مطالعات علمی جمعیت، عضو انجمن بینالمللی جمعیتشناسان فرانسوی زبان، عضو انجمن بینالمللی متروپولیس بود. روحش شاد و یادش گرامی
خبرنگار: فاطمه سیدحاتمی
نامگذاری خیابانی در شهر تهران به نام زندهیاد دکتر حبیب الله زنجانی