نشست مشترک ایران و ترکیه درخصوص مشکلات زیست‌محیطی دیوار مرزی دو کشور با حضور معاون وزیر محیط زیست و شهرسازی ترکیه و معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، نمایندگان وزارتخانه های نیرو، کشور و امور خارجه، در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.
به گزارش مرزنیوز و به نقل از ایرنا؛ در این جلسه به اثرات محیط زیستی این دیوار و تعاملات طرفین و تاثیر آن در زیستگاه ها پرداخته شد.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در ابتدای این جلسه ضمن تشکر از حضور فاطما وارانک در ایران یادآور شد: ترکیه هم از نظر فرهنگ و زبان و هم از نظر طبیعت و اکوسیستم شبیه ایران است به همین خاطر و با وجود چنین ویژگی های مشترکی می‌توانند ارتباط خوبی را در زمینه حفظ محیط زیست با هم برقرار کنند.
حمید ظهرابی با بیان اینکه محیط زیست ایران و ترکیه می توانند از هم متاثر باشند، ابراز امیدواری کرد برگزاری این جلسه سرآغازی بر همکاری‌های مشترک محیط زیستی بین دو کشور دوست و همسایه باشد.
وی با اشاره به سابقه ایران در حفاظت محیط زیست گفت: در گذشته برخی از اماکن حفاظت شده تحت عنوان قرق های خصوصی پادشاهی بود، حداقل ۶۰ سال است که ما رسما مناطق حفاظت شده زیست محیطی داریم و اکنون حدود ۱۸ میلیون هکتار از مساحت کل کشور تحت حفاظت محیط زیستی هستند، ۳۵ تالاب بین المللی داریم که در کنوانسیون رامسر ثبت شده است.
ظهرابی تصریح کرد: ایران آمادگی دارد که تجربیات به دست آورده در حفاظت محیط زیست و تنوع زیستی را با کشور ترکیه به اشتراک بگذارد و حتی می توانیم مناطق حفاظت شده مرزی تعبیه و تالاب هایی را به صورت مشترک در کنوانسیون رامسر ثبت کنیم و در زمینه های مدیریت پسماند و آلودگی هوا همکاری داشته باشیم.
وی با اشاره به موضوع جلسه امروز که درباره دیوار مرزی بین ایران و ترکیه بود، پیشنهاد کرد: آن قسمت از دیوار که ساخته شده و ممکن است به محیط زیست دو طرف صدمه وارد کند را اصلاح کنیم و برای مابقی دیوار نیز مسائل و مشکلات محیط زیستی دو طرف را رعایت کنیم تا خسارات را به حداقل برسد.
استان آذربایجان غربی ایران با چهار استان آغری، ایگدیر، وان و حاکاری از ترکیه مرز مشترک دارد.
در ادامه این نشست، معاون وزیر محیط زیست و شهرسازی ترکیه ضمن تشکر از میزبانی ایران در این نشست اظهار کرد: اینکه امروز در ایران سازمانی مجزا به نام «سازمان حفاظت محیط زیست» وجود دارد اتفاق بسیار خوشایندی است در در این مدت حضور در تهران متوجه شدم که این شهر چقدر سبز و پاک است و برنامه ریزی خوبی برای آن انجام شده است.
فاطما وارانک افزود: ترکیه در ۱۶ سال گذشته اهمیت محیط زیست را چند برابر کرده و همانند ایران با منابع طبیعی که در اختیار دارد به داشته های خود افزوده است.
وی با بیان اینکه محیط زیست امانت است و باید به نسل های بعد تحویل داده شود، توضیح داد: در ترکیه ۱۲ درصد از منابع طبیعی حفاظت شده است، هدف ما این است که این میزان را به ۱۵ درصد و سپس به ۲۰ درصد برسانیم.
معاون وزیر محیط زیست ترکیه با اشاره به دیواری که پیشتر به دلایل امنیتی بین دو کشور احداث شده است، گفت: یک هیات فنی تشکیل می شود تا ببینیم چه کارهایی انجام شده و چه کارهایی نباید انجام شود که با وزارت امور خارجه زمان و مکان این جلسات هماهنگی لازم صورت می‌گیرد.
در ادامه این نشست، مدیر اکوسیستم های تالاب سازمان حفاظت محیط زیست و مسئول پیگیری اثرات زیست محیطی دیوار هم نکاتی را مطرح کرد.
مسعود باقرزاده کریمی با بیان اینکه اولین بار موضوع محیط زیست دیوار مرزی در فروردین ماه ۱۳۹۷ در اجلاس کمیسیون عالی مرزی دو کشور مطرح شد، گفت: در بند ۱۰ آن اجلاس به اثرات محیط زیستی اشاره شد و هر دو طرف اتفاق نظر داشتند که روی مسائل زیست محیطی دیوار باید دقت نظر بیشتری داشته باشند.
وی با اشاره به طرح دغدغه‌های محیط زیستی دو کشور در این نشست، ادامه داد: ایران و ترکیه حدود ۵۲۰ کیلومتر مرز مشترک دارند که ۴۸۰ کیلومتر آن مرز خاکی و ۴۰ کیلومتر مرز آبی است.
مدیر اکوسیستم های تالابی گفت: چهار منطقه حساس اکولوژیکی به شرح ذیل وجود دارد، یکی تالاب بورآلان و رودخانه قره سو که بین دو کشور مشترک است، دوم تالاب یاریم قیه و رودخانه ساری سو به این تالاب می ریزد که بین دو کشور مشترک است، سوم تالاب آغ گول که در محدوده سرزمینی کشور ایران است، چهارم پارک ملی آغری داغ (کوه آرارات) در پهنه سرزمینی ترکیه قرار دارد.
وی با بیان اینکه زیستگاه‌های ایران و ترکیه پشتیبان هم هستند، گفت: کوه آرارات در سمت ترکیه محل مهاجرت حیات وحش است، به عبارت دیگر تابستان گذرانی در مناطق ترکیه و زمستان گذرانی در مناطق ایران انجام خواهد شد این چنین مهاجرتی بین دو طرف مرز وجود دارد.
باقرزاده با اشاره به پایه های سنگی دیوارهای مرزی و انتقاد از وزن زیاد آنها در بخش هایی از تالاب توضیح داد: در بخش هایی از تالاب، این دیوارها می توانند منافذ و روزنه های خاک را بسته و باعث اختلال تبادل آب بین دو طرف شوند، همچنین آبگذرها بسیار کوچک و باریک هستند و با سیلاب پر از رسوب می شود و همین باعث آسیب دیدن برای هر دو طرف می شود.
مدیر اکوسیستم های تالابی با اشاره به نشست قفقاز در دسامبر ۲۰۱۸ ادامه داد: در ناحیه قفقاز، ۶ زیستگاه از این دیوار مرزی متاثر خواهد شد؛ در نشست قفقاز کشورها متعهد شدند اثرات مرزها روی زیستگاهها را به حداقل برسانند؛ ما نباید با دست خودمان این زیستگاهها را تضعیف کنیم.
وی در خصوص اثرات مخرب دیوار مرزی ایران و ترکیه بر محیط زیست منطقه بیان کرد: این دیوار مرزی می تواند چرخه هیدرولوژیکی منطقه را تحت تاثیر قرار دهد و سیلابها را به تالابها نرساند از طرف دیگر این دیوار باعث قطعه قطعه شدن زیستگاهها می شود که بر مهاجرت فصلی حیات وحش اثرگذار است.
باقرزاده با ذکر پیشنهاداتی همچون نساختن دیوار بر روی تالابها، استفاده از دیوارهای سبک تر در زیستگاه حساس و بزرگ شدن ابعاد گذرگاه ها برای انتقال آب و مسیرهای عبور حیات وحش، به صحبت های خود پایان داد.
در ادامه این نشست، فاطما وارانک که مسئول اجرای دیوار مرزی است، گفت: در سال‌های اخیر به دلیل افزایش فعالیت‌های تروریستی که تهدیدی برای دو کشور بود تصمیم به احداث این دیوار گرفته شد و این به معنای جدا بودن دو کشور از هم نیست.
وی توضیح داد: این دیوار برای تهدیدهای امنیتی طراحی شده و نوع طراحی آن به شکلی است که قابل جابه جایی بوده تا تاثیر زیادی بر محیط زیست نداشته باشد.
وی با ذکر این نکته که فواصلی در دیوارها وجود دارد، گفت: برای عبور وسایل حمل و نقلی و حیوانات، فاصله هایی تعبیه شده تا پاسخگوی نیازهای محیطی و بشری باشد.
وی درباره گذرگاه های آب رودخانه ها توضیح داد: ما نیز بر این باور هستیم که تعداد آنها کافی نیست و گذرگاه های آب باید افزایش یابد چون حجم آب بالا رفته و در این رابطه تمهیداتی اندیشیده خواهد شد.
