در حال حاضر فقدان نقدینگی، مهمترین چالش صنعت قطعهسازی کشور به شمار میرود که برای عبور از آن چارهای جز همکاری بیشتر خودروسازان برای پرداخت مطالبات قطعه سازان وجود ندارد. از سوی دیگر استفاده از دانش و تکنولوژیهای جدید، زمینه مناسبی را برای ورود سرمایهگذاران خارجی و همچنین افزایش کیفیت محصولات این صنعت به همراه خواهد داشت که البته این موضوع، به ارتباط با سایر کشورهای دنیا و صنایع خودروسازی بستگی دارد.
با این حال صنایع کشور با اتکا به دانش بومی، از ادامه فعالیت سرباز نزده و با وجود مشکلاتی از قبیل نقدینگی، مالیات، بیمه و گمرک پاسخگوی نیاز بازار هستند. به منظور واکاوی بیشتر این موضوع، ماهنامه دنیای سرمایه گذاری گفتوگوی صمیمانهای را با مهندس حسن جمالی کاظمینی، مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور صنایع اتومبیل انجام داده است که ماحصل آن به نظر خوانندگان گرامی میرسد.
شرکت مهندسین مشاور صنایع اتومبیل در چه سالی و با چه هدفی تاسیس شد؟
این شرکت در سال ۱۳۷۱ تاسیس شد و در زمینه تولید ترمز خودروهای سواری، سیستم بوستر ترمز، بک پلیت و شیر تقسیم فعالیت دارد که البته با رشد و توسعه فعالیتهای شرکت، به روزتر و متنوعتر شده است. همچنین شرکت مهندسین مشاور صنایع اتومبیل، به عنوان پیمانکار رسمی شرکت سازه گستر سایپا و ساپکوی ایران خودرو محصولاتی مانند ترمز پراید، تیبا، شاهین ، آریسان و پژو۲۰۶ را تولید میکند. موضوع قابل توجه اینکه محصولات ما بر اساس درخواست مشتریان، منطبق با طرحهای تحقیق و توسعه شرکت و تحت لیسانس کاسکوی کشور کره جنوبی تولید میشود و همین موضوع باعث شد تا در سالهای گذشته به عنوان پیمانکار شاخص شرکت سازه گستر سایپا انتخاب شویم. البته باید تاکید کرد، از آنجایی که روابط ما بعد از تحریم با کشور کرهجنوبی بسیار محدود شد، برای انتقال دانش تولید آخرین سیستم که “برک اسیس” نام دارد و برای خودروهای شاهین و SP100 مورد استفاده قرار میگیرد، ارتباطاتی را با کشور چین برقرار کردیم و هماکنون نیز با آنها همکاری داریم. سیستمهای بسیار به روزتری در دنیا وجود دارند، اما به دلیل محدودیتهای حاصل از تحریم، امکان دسترسی به آن وجود ندارد. شرکت مهندسین مشاور قدمتی ۳۰ ساله دارد و در حال حاضر با بهرهمندی از ۱۲۰ نیروی شاغل، روزانه ۳۵۰ بوستر ترمز تولید میکند. قابل ذکر است که تامین و عرضه قطعات یدکی بازار، بخش دیگری از فعالیتهای این شرکت است.
آیا برنامهای برای افزایش تولید و تعداد کارکنان شرکت دارید؟
قانون بقای تولید، رشد و توسعه مداوم از اهمیت ویژهای برای ما برخوردار است و با توجه به رکودی که طی چند سال گذشته بر این شرکت حاکم شد، فعالیتهای ما از حالت برونسپاری به درونسپاری تغییر کرد. در نظر داریم تا پایان امسال دو محصول جدید به تولیدات شرکت مهندسین مشاور صنایع اتومبیل اضافه کرده و در کنار عرضه محصول به شرکتهای خودروسازی که در شرایط کنونی در حال انجام است، به سمت تامین نیاز بازار و توسعه دامنه تولیدات خود روی آوریم که مطمئنا به افزایش نقدینگی و مهمتر از آن، جذب نیروی بیشتر کمک خواهد کرد.
هماکنون در زمینه فعالیت خود با چه مشکلاتی مواجه هستید؟
مهمترین مشکلی که با آن مواجه هستیم، مربوط به مسایل مالی میشود. خودروسازان معمولا توان پرداخت مطالبات قطعهسازان را ندارند، از این رو برای تامین قطعات مورد نیاز اقدام به سورسهای موازی میکنند و این مساله صدمه زیادی به ما وارد میکند. قطعهسازان مشتریان محدودی دارند و به همین دلیل مجبور به سازگاری با شرایط آنها هستند و در بدترین وضعیت به کار خود ادامه میدهند. از سوی دیگر، وقتی تیراژ خودروسازان کاهش مییابد، بر میزان تولید و درآمد قطعهسازان نیز تاثیرگذار خواهد بود. ناگفته نماند که مسایلی مانند بیمه تامین اجتماعی، مالیات، گمرک، کمبود مواد اولیه، تغییرات نرخ ارز و همچنین موارد مرتبط با نیروی کار از دیگر مشکلاتی است که با آن دست و پنجه نرم میکنیم. در شرایطی که اقتصاد کشور با بیثباتی مواجه باشد، قاعدتا سرمایهگذار امکان پیشبینی شرایط پیش روی خود را ندارد و به همین دلیل، سرمایهگذاران خارجی تمایلی به فعالیت در ایران را نخواهند داشت. در داخل نیز بسیاری از فعالان اقتصادی از شروع یک سرمایهگذاری جدید سرباز میزنند و این یعنی در سرآشیبی افتادن صنعت کشور که وابسته به فعالیتهای بخش خصوصی است.
چه موضوعی باعث شده تا صنعت خودروسازی کشور در وضعیت مطلوبی قرار نگیرد؟
خودروسازی صنعت خاصی است که به شرایط و عواملی همچون وجود دانش، سرمایه و رونق اقتصادی نیاز دارد. متاسفانه به دلیل محدودیتهای حاصل از تحریم، دانش مورد نیاز صنایع به روز نشده و اکثر خودروسازان با دانش ۲۰ سال گذشته فعالیت میکنند؛ در حالی که کشوری مثل چین بهرغم داشتن گرایشهای کمونیستی، درهای ارتباطی خود را به روی شرکتهای اروپایی باز کرده و همین امر، زمینه رشد صنعت خودروی این کشور را فراهم ساخته است. موضوع دیگر ضرورت وجود سرمایه کافی برای تکمیل فعالیتهای اقتصادی است. کمبود نقدینگی موجب شده تا خودروسازان قادر به عرضه به موقع محصولات تولیدی خود به مردم نباشند و همین موضوع نیز ورود نقدینگی جدید به شرکتها را متوقف میکند. مساله دیگر، رکود حاکم بر بازار کشور است که صنعت خودروسازی را بیش از ۱۰ سال گرفتار کرده است. در شرایط رکودی معمولا دو راه حل برای افزایش قدرت تولید خودروسازان وجود دارد که نخستین آن، کمک به خودروسازان با افزایش توان ملی است که از طریق پیشفروشها انجام میشود و دیگری، سرمایهگذاری خارجی است. البته هرچند پیشفروش خودروها انجام شده، اما هنوز بستر مناسبی برای سرمایهگذاری خارجی در کشور فراهم نشده است.
به نظر شما دلیل افزایش قیمت خودرو در کشور چیست؟
قیمت خودرو ارتباط مستقیمی با عرضه و تقاضا دارد و زمانی که عرضه کاهش و تقاضا زیاد شود، طبیعتا قیمت خودرو نیز افزایش مییابد و با فعالیت دلالان، بازار آاشفتهتر میشود. از سوی دیگر، سیستم مدیریت دولتی خودروسازان نیز بر دامنه این مشکلات افزوده است. ناگفته نماند، خودروسازان مبالغ سنگینی را از بانکها گرفته و هنوز پرداخت نکردهاند تا در صورت نیاز مورد حمایتهای مالی مجدد بانک قرار گیرند. موضوعاتی از این دست باعث شده تا خودروسازان با مشکلات زیادی مواجه شوند که مسئولان ذیربط باید برای مرتفع کردن معضلات موجود، تدابیر مناسبی اتخاذ کنند.
به منظور داخلی سازی قطعات خودرو چه اقداماتی باید انجام شود؟
هرچند کشورمان با تکیه بر امکانات موجود، موفق به داخلیسازی شده، اما این امر همه آنچیزی که از داخلیسازی انتظار میرود، نیست، چراکه این موضوع به دانش روز دنیا نیاز دارد؛ دانشی که بر پایه آن به روزترین و پیشرفتهترین محصولات وارد بازار شود. متاسفانه کشور ما به دلیل قطع روابط تجاری با کشورهای دنیا، از دسترسی به دانش روز محروم است و هر آنچه تاکنون تولید شده، مبتنی بر امکانات و تکنولوژی قدیمی بوده که انصافا به نحو احسن مورد استفاده تولیدکنندگان قرار گرفته است.
تقویت ارتباط دانشگاه و صنعت چه تاثیری بر داخلیسازی قطعات خودرو دارد؟
داخلیسازی نیازمند دو مقوله اساسی است که نخستین آن به اطلاعات علمی موجود در دانشگاههای کشور مربوط میشود و دیگری، اطلاعاتی میباشد که هنوز در اختیار دانشگاهها قرار نگرفته است. به اعتقاد بنده، اگر شرایط ارتباط صنعتگران با دانشگاهیان فراهم شود، امکان استفاده از اطلاعات مورد نیاز فراهم خواهد شد و نتیجه مطلوبی از آن عاید جامعه میشود. با این حال هنوز مکانیزم تعریف شدهای که حلقه ارتباط بین این دو بخش را فراهم آورد، وجود ندارد. از سوی دیگر، وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی این امر، هنوز برنامه و ساختار مشخصی برای حمایت از خودروسازان ندارد و بیش از آنکه استراتژی مشخصی برای صنایع مختلف کشور داشته باشد، متاسفانه نقش یک دستگاه تشریفاتی خنثی در زمینه تولید و صنعت را ایفا میکند.
چه چشماندازی برای صنعت قطعهسازی ایران متصور هستید؟
صنعت قطعهسازی ارتباط مستقیمی با صنعت خودروسازی دارد. اگر دولت سیاستهای حمایتی لازم برای رشد صنعت قطعهسازی را پیشبینی و اعمال کند و از طرفی، توجه ویژهای به حذف قوانین دست و پاگیر داشته باشد، بسیاری از مشکلات صنعت قطعهسازی مرتفع خواهد شد و به تبع آن، صنعت خودروسازی نیز به رشد و توسعه خود ادامه خواهد داد، ولی متاسفانه به دلیل وجود محدودیتهای فعلی، مشکلات گمرکی و وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که در جامعه حاکم شده، این امکان وجود ندارد. به اعتقاد بنده، درهای کشور باید به روی صنایع خودروسازی کشور باز شوند و سیاست کشورمان نیز از حالت انقباضی خارج شود، در غیر این صورت رشد و توسعه صنعت قطعهسازی را شاهد نخواهیم بود.
و سخن آخر…
حل مشکلات موجود به تشکیل مجمع یا شورایی بستگی دارد که در آن افراد موثر و سیاستگذار کشور حضور داشته باشند. مسایل اساسی صنعت خودرو باید به صورت بنیادی و ریشهای مورد بحث و بررسی قرار گیرد و برای مرتفع کردن مشکلات موجود، باید عزم جدی و هماهنگی در افراد تصمیمگیر کشور وجود داشته باشد. استفاده از امکانات و توانایی متخصصان کشور، مطمئنا به رفع معضلات جاری در صنعت خودروسازی و قطعهسازی کمک خواهد کرد، به شرط آنکه تمام دست اندرکاران، مسئولان و سازمانها، همسو و متحد با یکدیگر در جهت رفع آن برآیند.
خبرنگار: مصطفی حاتمی
مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور صنایع اتومبیل:رفع مشکلات قطعهسازان با همدلی مسئولان