کارشناس مسئول بخش نمایه سازی مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: براساس روایات بجا مانده از پیشینیان نقاره زنی در حرم مطهر امام رضا(ع) از ۴۰۰ سال پیش تاکنون رواج داشته است.
مرزنیوز به نقل از ایرنا؛ زهرا فاطمی مقدم افزود: نقاره زنی سنت ایرانیان پیش از اسلام بوده که ادامه یافته و حتی شکل سازها و نوع آهنگ آنها نیز تغییر نکرده است.
وی ادامه داد: براساس شواهد تاریخی هنر نقاره نوازی به زمان ایران باستان بازمی گردد و در زمان مهرپرستی باب بود. بیشترین کاربرد نواختن نقاره اعلان طلوع و غروب خورشید یا ‘نوبت نوازی’ برای اعلام اوقات شرعی به شمار می رفت.
این کارشناس گفت: نقاره زنی در حرم امام رضا(ع) از دوره تیموریان مربوط به قرن دهم هجری قمری رواج یافته هرچند سند صریحی در خصوص زمان دقیق شروع نواختن نقاره در حرم وجود ندارد.
وی افزود: تنها در کتاب ‘میهمان نامه بخارا’ اثر قرن دهم فضل الله روزبهان خنجی به صورت مختصر به نقاره زن حضرت رضا(ع) اشاره شده است. نقاره ها از گذشته تاکنون به غیر از ماههای محرم، صفر و ایام سوگواری اهل بیت(ع) هر روز دو مرتبه پیش از طلوع و غروب خورشید و نیز در اعیاد مضاعف بر ترتیب روزانه در حرم امام رضا (ع) نواخته می شوند.
او ادامه داد: نقاره خانه حرم رضوی به عنوان قدیمی ترین و دیرپاترین نقاره خانه مذهبی از صدر اسلام تاکنون به شمار می رود و علت شکل گیری آن نیز اعلام اوقات شرعی بود.
فاطمی مقدم گفت: باقی مکانهای مذهبی مانند حرم شاهچراغ، بقعه امامزاده حسین بن موسی الکاظم در طبس و سایر بقاع مبترکه و آستانهای مقدس به تاسی از نقاره خانه امام رضا(ع) اقدام به نقاره نوازی کرده اند اما هیچکدام سابقه و تداوم این امر را حفظ نکرده و نواختن نقاره در آنها همیشه و هر روز نبوده است.
وی افزود: نقاره خانه حرم مطهر رضوی بالای سردر شرقی صحن انقلاب اسلامی قرار دارد و محل نقاره خانه از دوره قاجار تاکنون در همین مکان وجود داشته است. گفته می شود در دوره ای از زمان تعداد نقاره زنان حرم مطهر رضوی ۱۰ نفر و در دوره ای دیگر ۱۲ نفر بوده است. هم اینک نقاره زنان ۱۳ نفر از خادمان بارگاه منور رضوی هستند.
او ادامه داد: چگونگی نواختن نقاره مدون و علمی نیست. فقط با انتقال تجربیات از پدر به پسر و از استاد به شاگرد و با ممارست آنان آموزش داده شده و رواج یافته است.
وی آلات نقاره زنی را شامل طبل و کرنا ذکر و بیان کرد: کرنا از همان ابتدای نقاره زنی جزو آلات این نوع موسیقی بوده اما از زمان رواج نقاره زنی انواع طبل به نامهای نقاره، گورگه، دمام و طبل بکار می رفته است. نیمی از ۱۳ نفر نقاره نواز کنونی حرم رضوی طبل و نیمی دیگر کرنا می نوازند.
